Απόστολος Λυκεσάς, Νηπενθές

Βασίλης Δημητρίου & Κώστας Μουρσελάς: Ω! Τι κόσμος, μπαμπά! (από την ομότιτλη θεατρική παράσταση του 1970)
[Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Μάρτης 2008: συναυλία προς τιμήν του Βασίλη Δημητρίου / τραγούδι: Παιδική Χορωδία Δημήτρη Τυπάλδου]

Νηπενθές

Στα χρόνια της αχαλίνωτης πλήξης
μόνο τα στομάχια θέριευαν, αγριάδα σε άσκαφτο κήπο,
βάθαινε η αδιαφορία
η ασυναρτησία κύκλωνε και τους ενάντιους

το μέλλον του ενός σκόνταφτε πάνω στον γάμο τ’ αλλουνού
άθαφτοι οι χωρισμοί απ’ τα παιδιά, σάπιζαν αργά
ρουτίνα εσωτερική που βάδιζε ανεμπόδιστη.
Τα αστέρια δεν προανήγγειλαν τίποτα
αν και πολλοί τα μελετούσαν
όμως οι ζαβοί δεν μιλούσαν πια
γλιτσιασμένες οι δεξαμενές κατάπιναν το χρώμα του ουρανού.

Η λύση άφαντη καθώς την περίμεναν όλοι στο πιάτο
ενώ αυτή κυκλοφορούσε άσφαχτη.
Αρουραίος στον υπόνομο δεν εμπιστεύεται
κροταλία ταμία.

Από τη συλλογή Μότορσιπ «Προκρούστης» (2008) του Απόστολου Λυκεσά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Απόστολος Λυκεσάς

Απόστολος Λυκεσάς, Μότορσιπ «Προκρούστης»

Μάνος Χατζιδάκις & Νίκος Γκάτσος, Κεμάλ
(αφήγηση: Μάνος Χατζιδάκις, τραγούδι: Αλίκη Καγιαλόγλου / δίσκος: Αντικατοπτρισμοί (1993))

Μότορσιπ «Προκρούστης»

Φορτωμένος θραύσματα αυτοκρατοριών.
Τ’ απόνερά μου διατάγματα αργοκίνητων επάρχων, κοιλαράδων μπέηδων,
σαρκία άδεια, ερειπωμένοι περιστερώνες.

Κρύβω κάτω απ’ τα τσιμέντα
Πάρθους με τροχισμένα γόνατα
απ’ το σούρσιμο στις σπηλιές της Καππαδοκίας
φαλαγγίτες του Αλέξανδρου με διεσταλμένο προς την Ινδία βλέμμα
ναύτες του Νέαρχου ξεβρασμένους σε αιγυπτιακές προκυμαίες
Φοίνικες λεπτεπίλεπτους, τσαγοπότηρα πορσελάνης με σπασμένα χείλη
του Τίγρη παραποτάμιους χασισοκαλλιεργητές
χουρμαδοκλέφτες του Ευφράτη
Σκύθισσες πρασινομάτες με μήτρες απονευρωμένες
απ’ το τραμπάλισμα του κάρου
τους γκρεμιστάδες των τειχών της Βαβυλώνας
του Μελχισεδέκ τους γόνους, γεφυροποιούς στα νησιά των άστρων
ευνουχισμένους καβαλάρηδες του Χαν όπως τα τυφλωμένα γεράκια τους.

Σαρμάτες κατουράνε από φόβο τα αμπάρια και τις βραχονησίδες
ξερνοβολάνε αίμα από ναυτία και πείνα
πριονίζουν με τα δόντια ληγμένες κονσέρβες
τις κουτσουλιές των γλάρων.
Τεντώνω τις επιθυμίες τους με μαύρα μεροκάματα
σε υγρά διαμερίσματα
πουλάω το ανθισμένο σπέρμα τους στις λιγωμένες κυρίες των προαστίων.

Για ένα κοντραμπάντο πολεμάω, ο έρημος, αχρείαστος πια
κελευστής φυγάδων κατάντησα για να τους πελεκάτε
κι ας ενοχλούν την καθαρή σας συνείδηση τα δύσωδα αχαμνά τους.
Κρεβάτι μου έχω τους νόμους σας για να χωράνε οι μαυροπόδαροι
σεντονάκι η ισότητα, καλοραμμένη, με άρθρα πριονοκορδέλες,
σείονται χαιρέκακα μουστακάκια χωροφυλάκων, κεραίες σκαθαριών
αλίπαστα, τους διπλώνετε σε χασαπόχαρτο
στα περάσματα, λιγδιάρηδες λαδοπόντικες
του δημόσιου –υποτίθεται– ταμείου.
Συνοφρυωμένος, δήθεν, ο θεός σάς επιβλέπει.

Από τη συλλογή Μότορσιπ «Προκρούστης» (2008) του Απόστολου Λυκεσά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Απόστολος Λυκεσάς

Απόστολος Λυκεσάς, Μνήμη

Αγρίμια κι αγριμάκια μου (παραδοσιακό Κρήτης / τραγούδι: Νίκος Ξυλούρης)

Μνήμη

Οι φαμελίτες μας
ορμητικοί καταρράκτες ξεχύθηκαν απ’ το Βέρμιο
φορτωμένοι τη θλίψη που τους κληροδότησαν οι πρόγονοι.
Κεραμοπλάστες τούς έσπειραν
«Εδώ να ζήσετε» ορμήνεψαν
«καλό το χώμα να σας χωνέψει ο θάνατος
πάρτε το απόφαση, αγόγγυστα, χαθείτε στις καστανοξιές,
ταΐστε αγρίμια.

Αυτά, με τον αψίκορο βίο τους μες στην αβεβαιότητα
παίζοντας με τα κόκαλά σας θα μάθουν κυνήγι στα παιδιά τους
όπως τα παιδιά σας, θα μάθουν να παίζουν με τα κότσια τους.
Βαριά η ευθύνη.»

Από τότε φρυγανίζεται το αίμα μας στις ματαιοδοξίες
τυχαίνει όμως κάποτε, καθώς ο άνεμος κυκλώνει τις ζωές μας,
το ματοτσίνορο του πεθαμένου πατέρα να μπαίνει στο μάτι μας
κι ενώ αυτό θολώνει
–μια φορά στον αιώνα είναι καλά, και δυο όμως μπορεί να τύχει–
ψηλά το κεφάλι σηκώνουμε
και το σαγόνι μπήγουμε, κυπαρίσσι στα σύνορα,
σφραγίδα στο διαβατήριο.

Από τη συλλογή Μότορσιπ «Προκρούστης» (2008) του Απόστολου Λυκεσά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Απόστολος Λυκεσάς

Απόστολος Λυκεσάς, Δοκιμαστήριο

Λαυρέντης Μαχαιρίτσας & Γιάννης Σπυρόπουλος (Μπαχ), Διδυμότειχο blues
(τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας & Λαυρέντης Μαχαιρίτσας / δίσκος: Διδυμότειχο blues (1991))

Δοκιμαστήριο

Πρώτα ήταν οι ψάθες και τα καλάμια.
Ίσα να μη σκορπάνε οι φακές
και να κρύβονται τα λελέκια.
Έγιναν στάχτη ανάμεσα στις πέτρες.
Ύστερα ο χαλκός, ταψιά και ασπίδες, στη γωνία
πλασμένα με δαγκωνιές
μέχρι που πρασίνισαν
από τη λάσπη που άφησε ο κατακλυσμός.

Κατέβαιναν συνέχεια
με τομάρια βουβαλιών, λιονταριών
προβάτων και λύκων σκεπασμένοι.
Τους έφερνε η Άνοιξη
και το χορτάρι που έγλειφε τα πέλματα.

Κατόπιν ήρθε το σίδερο
κι άφησε σκουριά στη θέση μας.
Όμως κι αυτή φύτρωσε
όπως τα μανιτάρια το φθινόπωρο.
Αλλά
είναι ατέλειωτοι.
Έρχονται συνέχεια
με άτρωτα κράματα, μας ζούληξαν
μας άπλωσαν, μας ρούφηξαν.

Τώρα πια είναι μυριάδες
κουρελαρία, αλλού η σάρκα
αλλού τα κόκαλα.
Σέρνονται, βαδίζουν, κολυμπάνε, μπουσουλάνε.
Αλλού τα μάτια αλλού τ’ αφτιά
μπούτια και βυζιά
απλωμένα από Πανόραμα μέχρι Κορδελιό.

Άσωτοι
όλες τις εποχές.
Είναι το τελευταίο κύμα
κι εμείς οι έσχατοι πια.
Απροετοίμαστοι
να ζήσουμε χωρίς ιστορία και μέλλον
διασκεδάζουμε
κλοτσώντας το εγωπαθές ποιηταριό
που θαρρεί ότι σώζει το τομάρι του
στον ναρκισσιστικό του βόθρο.

Από τη συλλογή Μότορσιπ «Προκρούστης» (2008) του Απόστολου Λυκεσά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Απόστολος Λυκεσάς

Απόστολος Λυκεσάς, Φλαμίνγκο

Φλαμίνγκο

Τα τακτοποίησαν, τα κακόμοιρα, στο σαλόνι
σιωπηλά σαν αιχμαλώτους
σωλήνες ύδρευσης στριμμένοι σε ποδήλατα
κοιτάζουν το κόκκινο του κόσμου και θαρρούν
ότι με λίγο ροζ θα σεργιανίσει στην αυλή το δίκυκλο.
Πόσο ν’ αντέξεις όμως
βλέποντας την τρέλα να σκαρφαλώνει
με κόμπους σερπαντίνας στα πολύφωτα των αστών.
Τα είπαν μεταξύ τους
τσέβδισαν την ανημπόρια τους
φόρεσαν πένθος στο νύχι τους
αλλά το ρούφηξε κι αυτό
ο δαντελένιος βούρκος.

Από τη συλλογή Στυμφαλίδες όρνιθες (2003) του Απόστολου Λυκεσά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Απόστολος Λυκεσάς

Απόστολος Λυκεσάς, Της διαδρομής 3

Της διαδρομής 3

Έρημος η στέπα.
Δεν υπάρχει ψυχή.
Δεν περιμένουμε άλλον
μόνο τους ανθρωπολόγους
να γυρίσουν από τους καταυλισμούς.
Είναι όλοι εδώ
από καιρό.
Κβαντικοί Μογγόλοι, ιππεύοντας περιστρεφόμενες σέλες
σαρώσατε τις κρυσταλλικές κεφαλές μας
την όστια των αναστεναγμών μας περιφρονήσατε.

Από τη συλλογή Στυμφαλίδες όρνιθες (2003) του Απόστολου Λυκεσά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Απόστολος Λυκεσάς

Απόστολος Λυκεσάς, Στυμφαλίδες όρνιθες

Στυμφαλίδες όρνιθες

Λάθος. Λάθος. Λάθος.
Λάθος και πάλι λάθος.
Δεν είναι αυτός
που μας εξόντωσε.
Εσείς αποξηράνατε τα παραμύθια σας.

Από τη συλλογή Στυμφαλίδες όρνιθες (2003) του Απόστολου Λυκεσά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Απόστολος Λυκεσάς

Απόστολος Λυκεσάς, Στερνή πτήση γέροντα αετού

Στερνή πτήση γέροντα αετού

Ψηλοκρεμαστά, ίδιο φωτόνιο σιωπής,
βουτούσες στη λίμνη του Αγίου Παντελεήμονα
στα μετόπισθεν των ημερών.
Επέστρεφες, βαρυφορτωμένος καλόγερος στο κελί του.
Πομφόλυγα το τελευταίο θύμα
γλίστρησε στο μητρώο του ουρανίσκου σου
ανάκατα με στέρεα αντίμετρα μιας περασμένης οδύνης.

«Διαφεύγει η γνώση
της ηδονής και του πόνου», μονολογείς,
βλέποντας την κουκκίδα του εαυτού σου στα νερά
ρουφήχτρα μαύρη να μεγαλώνει
κι εσύ έρμαιο πια,
ανάμεσα στα πρέποντα και τις δυνατότητες.

Από τη συλλογή Στυμφαλίδες όρνιθες (2003) του Απόστολου Λυκεσά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Απόστολος Λυκεσάς

Απόστολος Λυκεσάς, Ορνίθια

Ορνίθια

Τι ζητάμε;
Σε μήτρα ο κρόκος μας να σπάσει.
Πινέλο να στρώσει το ασπράδι μας στην άμμο των πιθανοτήτων.
Να μην τρώει τα τζιέρια μας η ανυπομονησία του χαμού
ούτε η φθορά, μοιρολογήτρα, να μας χαϊδεύει
με κροσσωτές ελπίδες
πως «δήθεν», δηλαδή, και «ίσως»
«θυσίες οπωσδήποτε»
εκείνο το «ενδέχεται»
και την «υπακοή στην τάξη».

Αλλά εμείς
σιωπούμε σαν υφάντρες
μες στον υμέναιο των κλωστομηχανών.
Με λόξιγκες παραμυθιών ανταριαζόμαστε πάνω στ’ αδράχτια.
Ότι «θα ’ρθει η ώρα και θα δεις εγώ»
και άλλα συναφή,
κάθε που ο εργοδηγός γυρνά την πλάτη.

Από τη συλλογή Στυμφαλίδες όρνιθες (2003) του Απόστολου Λυκεσά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Απόστολος Λυκεσάς

Απόστολος Λυκεσάς, Ο μπούφος

Ο μπούφος

κοιτώ, κοιτώ, κοιτώ, κοιτώ,
βλέπω πού και πού
κοιμάμαι κιόλας

χαζεύω που με χαζεύουν

Από τη συλλογή Στυμφαλίδες όρνιθες (2003) του Απόστολου Λυκεσά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Απόστολος Λυκεσάς

Απόστολος Λυκεσάς, Ημερολόγιο πορείας

Ημερολόγιο πορείας

Ε, ναι, είμαστε πάντα συντροφιά.
Στον σάκο μάς γρατσουνίζει τη μνήμη μια ακίδα ανεμελιάς.
Από πάνω σας πετάμε τραγανίζοντας τα φτερά μας
τρομοκρατώντας σας, αχυροκανίβαλοι ιερείς.
Με υγραμένο ράμφος σημαδεύουμε τον αέρα, σε αόρατο χάρτη
αζιμούθιο κόβουμε στους απογόνους,
σουραύλια από ανταριασμένους καλαμιώνες
ρομφαίες κουρδισμένες σε λαιμούς ακονισμένων κρίνων.
Ήταν αθώες οι επιθυμίες που μάτωσαν τα πουκάμισα
αλλά μας κάρφωσαν αναμνηστικά της πορείας.

Θυμόμαστε ό,τι δεν μπορούμε να αναστήσουμε.
Οι νεκροί στη μνήμη μας, καδρόνια, στεριώνουν τη σκεπή
πετρώνουν με το χρόνο, φτερό, στις Συμπληγάδες.

Από τη συλλογή Στυμφαλίδες όρνιθες (2003) του Απόστολου Λυκεσά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Απόστολος Λυκεσάς

Απόστολος Λυκεσάς, Διάλογος ωδικών πτηνών

Διάλογος ωδικών πτηνών

–Όντως, ο εφιάλτης υπάρχει,
μην κοιτάς
τόσους που, ξύπνιοι, δήθεν, κλείνουνε τα μάτια.
Εύκολο το ’χεις
μια μυρμηγκοφωλιά εγκαυμάτων
να αποικίζει την παρεγκεφαλίδα;

–Γι’ αυτό τα όνειρα απάγονται
από κομψευόμενους λελέδες της αποβλάκωσης,
ευλύγιστους στην ταχυδακτυλουργία των σπονδύλων.
Γι’ αυτό πληρώνουμε λύτρα,
αμετανόητοι,
καταπιώνες αιώνιων υποσχέσεων
στραγγισμένοι σαν θερισμένα ρυζοχώραφα.

–Ναι, ο εφιάλτης παραμονεύει
σε χιλιάδες κυβικά χαρτογραφημένου διαστήματος.
Ζει όπως φύλλα ελιάς, αειθαλούς,
σαν του κανναβουριού τους σπόρους.

–Αχ, για μας δεν υπάρχει μίτος,
αφού ο γάτος δεν είναι Αριάδνη.

Από τη συλλογή Στυμφαλίδες όρνιθες (2003) του Απόστολου Λυκεσά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Απόστολος Λυκεσάς

Απόστολος Λυκεσάς, Γκιώνης

Γκιώνης

Βγήκε ένα βράδυ να μαζέψει τα χαμένα του.
Βαστούσε σύνεργα απαραίτητα
κλαδευτήρια, θυμούς μαραζωμένους,
πυξίδες, ευγένειες λιπόσαρκες,
κούρδισε ρολόγια σταματημένα σε χρόνους καίριους.
Απορούσε με τόσες ικανότητες
πώς οι αμφιβολίες του έλιωναν, μαεστρικά, στον ιδρώτα.
Κεραίες εμπνεύσεων ξεπετάγονταν από καταβολάδες απωλειών.
«Πέρασα από δω», θυμόταν, «το όνειρο ζει ακόμη».
Κι όπως το πρωινό αστραποβολούσε
υποσχέθηκε στον εαυτό του να μην το ξανακάνει.
Πολλοί συμφώνησαν μαζί του,
εφεξής,
αν, όντως, από τον λαβύρινθο ήθελε να βγει,
δεν θα ’πρεπε να τσιγκουνεύεται τις θυσίες.

Από τη συλλογή Στυμφαλίδες όρνιθες (2003) του Απόστολου Λυκεσά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Απόστολος Λυκεσάς

Απόστολος Λυκεσάς, Αμπελοπούλια

Νίκος Πορτοκάλογλου, Υπάρχει λόγος σοβαρός
(τραγούδι: Νίκος Πορτοκάλογλου & Φοίβος Δεληβοριάς / δίσκος: Άσωτος υιός (1996))

Αμπελοπούλια

Ανυποψίαστοι
πόσο μπλεγμένο είναι το δίχτυ
ή
πώς κολλάει μια ξόβεργα
σε τόσες κληματσίδες.

Γενιές εγκλωβισμένες στην αθωότητα
πορευόμαστε αβάσταχτα.

Σημείωση του ποιητή:
Αμπελοπούλια: μικρά πουλάκια που οι άνθρωποι κυνηγούν μετά μανίας στην Κύπρο.

Από τη συλλογή Στυμφαλίδες όρνιθες (2003) του Απόστολου Λυκεσά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Απόστολος Λυκεσάς

Απόστολος Λυκεσάς, Χιλιετία

Μίκης Θεοδωράκης & Κώστας Τριπολίτης, 80
(τραγούδι: Μαρία Φαραντούρη / δίσκος: Ο επιβάτης (1981))

Χιλιετία

Ω βουλιμικό πλάσμα εντός μου
παράθυρο φωτισμένο που καταπίνει νύχτα
δικράνια χαυλιόδοντες με φορτώνουν
το σκυλί μάλλον οσμίστηκε και γαβγίζει τη χιλιετία
που μας πρόλαβε με την ουρά στα σκέλια.

Από τη συλλογή Τῷ αγνώστῳ (2001) του Απόστολου Λυκεσά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Απόστολος Λυκεσάς

Απόστολος Λυκεσάς, Τῷ αγνώστῳ

Τῷ αγνώστῳ

Γαμώ την πατριδογνωσία μου.
Διατρέχω καμπύλες και ισιώματα, μαστουρωμένη σαύρα.
Ξοπίσω, οι Εφιάλτες ταΐζουν την περηφάνια μου
που σπαρταράει χαυνωτικά στα μπορντέλα.

Από τη συλλογή Τῷ αγνώστῳ (2001) του Απόστολου Λυκεσά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Απόστολος Λυκεσάς

Απόστολος Λυκεσάς, Του Άδη έρωτας

Του Άδη έρωτας

Εδώ, ήθελε, στου χρόνου και του ήλιου τον καταιγισμό
να την έχει γνωρίσει.
Στο ονειροτριβείο του έστυβε πρωτεϊκά λεμονόφυλλα
κάρφωνε το απόσταγμα στα μαλλιά της.
Δουλοπάροικος του φρυδιού της
εξιστορεί κόμπους ευτυχίας.

Θυσίασε χρόνια γι’ αυτόν τον έρωτα.

Από τη συλλογή Τῷ αγνώστῳ (2001) του Απόστολου Λυκεσά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Απόστολος Λυκεσάς

Απόστολος Λυκεσάς, Της διαδρομής 2

Της διαδρομής 2

Ακούω πελταστές να στριφογυρίζουν προκλητικά τις σφεντόνες.
Ασημίζουν οι βολές τους στον ήλιο
φωσφορίζοντα ανθρωπάκια σε παιδικό δωμάτιο.
Οσφραίνομαι τον όξινο ιδρώ του ερχομού τους.
Διαβρώνει τα μουτρωμένα κατορθώματα των νικητών.
Επικαλύπτει την ατσαλάκωτη πραγματικότητά μας.
Αιμόφυρτες σέρνονται οι ευτυχίες μας, μάταια εκλιπαρώντας έλεος.

Από τη συλλογή Τῷ αγνώστῳ (2001) του Απόστολου Λυκεσά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Απόστολος Λυκεσάς