Μ' αρέσουν τα ποιήματα που ζουν στο δρόμο, έξω απ' τα βιβλία: αυτά που τουρτουρίζουν στις γωνιές κι όλο καπνίζουν σαν φουγάρα· που αναβοσβήνουν, μες στη νύχτα, σαν Χριστουγεννιάτικα λαμπάκια… [Νίκος Χουλιαράς]
Κρύβω κάτω απ’ τα τσιμέντα
Πάρθους με τροχισμένα γόνατα
απ’ το σούρσιμο στις σπηλιές της Καππαδοκίας
φαλαγγίτες του Αλέξανδρου με διεσταλμένο προς την Ινδία βλέμμα
ναύτες του Νέαρχου ξεβρασμένους σε αιγυπτιακές προκυμαίες
Φοίνικες λεπτεπίλεπτους, τσαγοπότηρα πορσελάνης με σπασμένα χείλη
του Τίγρη παραποτάμιους χασισοκαλλιεργητές
χουρμαδοκλέφτες του Ευφράτη
Σκύθισσες πρασινομάτες με μήτρες απονευρωμένες
απ’ το τραμπάλισμα του κάρου
τους γκρεμιστάδες των τειχών της Βαβυλώνας
του Μελχισεδέκ τους γόνους, γεφυροποιούς στα νησιά των άστρων
ευνουχισμένους καβαλάρηδες του Χαν όπως τα τυφλωμένα γεράκια τους.
Σαρμάτες κατουράνε από φόβο τα αμπάρια και τις βραχονησίδες
ξερνοβολάνε αίμα από ναυτία και πείνα
πριονίζουν με τα δόντια ληγμένες κονσέρβες
τις κουτσουλιές των γλάρων.
Τεντώνω τις επιθυμίες τους με μαύρα μεροκάματα
σε υγρά διαμερίσματα
πουλάω το ανθισμένο σπέρμα τους στις λιγωμένες κυρίες των προαστίων.
Για ένα κοντραμπάντο πολεμάω, ο έρημος, αχρείαστος πια
κελευστής φυγάδων κατάντησα για να τους πελεκάτε
κι ας ενοχλούν την καθαρή σας συνείδηση τα δύσωδα αχαμνά τους.
Κρεβάτι μου έχω τους νόμους σας για να χωράνε οι μαυροπόδαροι
σεντονάκι η ισότητα, καλοραμμένη, με άρθρα πριονοκορδέλες,
σείονται χαιρέκακα μουστακάκια χωροφυλάκων, κεραίες σκαθαριών
αλίπαστα, τους διπλώνετε σε χασαπόχαρτο
στα περάσματα, λιγδιάρηδες λαδοπόντικες
του δημόσιου –υποτίθεται– ταμείου.
Συνοφρυωμένος, δήθεν, ο θεός σάς επιβλέπει.
Από τη συλλογή Μότορσιπ «Προκρούστης» (2008) του Απόστολου Λυκεσά
Λαυρέντης Μαχαιρίτσας & Γιάννης Σπυρόπουλος (Μπαχ), Διδυμότειχο blues
(τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας & Λαυρέντης Μαχαιρίτσας / δίσκος: Διδυμότειχο blues (1991))
Δοκιμαστήριο
Πρώτα ήταν οι ψάθες και τα καλάμια.
Ίσα να μη σκορπάνε οι φακές
και να κρύβονται τα λελέκια.
Έγιναν στάχτη ανάμεσα στις πέτρες.
Ύστερα ο χαλκός, ταψιά και ασπίδες, στη γωνία
πλασμένα με δαγκωνιές
μέχρι που πρασίνισαν
από τη λάσπη που άφησε ο κατακλυσμός.
Κατέβαιναν συνέχεια
με τομάρια βουβαλιών, λιονταριών
προβάτων και λύκων σκεπασμένοι.
Τους έφερνε η Άνοιξη
και το χορτάρι που έγλειφε τα πέλματα.
Κατόπιν ήρθε το σίδερο
κι άφησε σκουριά στη θέση μας.
Όμως κι αυτή φύτρωσε
όπως τα μανιτάρια το φθινόπωρο.
Αλλά
είναι ατέλειωτοι.
Έρχονται συνέχεια
με άτρωτα κράματα, μας ζούληξαν
μας άπλωσαν, μας ρούφηξαν.
Τώρα πια είναι μυριάδες
κουρελαρία, αλλού η σάρκα
αλλού τα κόκαλα.
Σέρνονται, βαδίζουν, κολυμπάνε, μπουσουλάνε.
Αλλού τα μάτια αλλού τ’ αφτιά
μπούτια και βυζιά
απλωμένα από Πανόραμα μέχρι Κορδελιό.
Άσωτοι
όλες τις εποχές.
Είναι το τελευταίο κύμα
κι εμείς οι έσχατοι πια.
Απροετοίμαστοι
να ζήσουμε χωρίς ιστορία και μέλλον
διασκεδάζουμε
κλοτσώντας το εγωπαθές ποιηταριό
που θαρρεί ότι σώζει το τομάρι του
στον ναρκισσιστικό του βόθρο.
Από τη συλλογή Μότορσιπ «Προκρούστης» (2008) του Απόστολου Λυκεσά
Ω βουλιμικό πλάσμα εντός μου
παράθυρο φωτισμένο που καταπίνει νύχτα
δικράνια χαυλιόδοντες με φορτώνουν
το σκυλί μάλλον οσμίστηκε και γαβγίζει τη χιλιετία
που μας πρόλαβε με την ουρά στα σκέλια.
Από τη συλλογή Τῷ αγνώστῳ (2001) του Απόστολου Λυκεσά
Νικόλας Άσιμος, Οϊμέ
(με τη Σωτηρία Λεονάρδου και τον Νικόλα Άσιμο / δίσκος: Το φανάρι του Διογένη (1987))
Της διαδρομής 1
Θα ακουστούν κι άλλες ιστορίες. Πρωτόφαντες.
Με ακατανόητα παιχνίδια και προεόρτιο τρόμο.
Άφθαρτες οι λέξεις θα εφορμούν
θρυμματίζοντας την ηρεμία της κυψέλης
τον βάλτο της μελωμένης μας νηφαλιότητας.
Θα ’ρθουν, κι αυτό είναι μια υπόσχεση.
Απειλή.
Από τη συλλογή Τῷ αγνώστῳ (2001) του Απόστολου Λυκεσά
Ώστε ανεβήκαμε, θέλεις να πεις, στην πεντηκόντορο!
Στο καράβι του Φιλοκτήτη με το έκπληκτο μάτι στο έμβολο
σαν τα εξαγριωμένα βλέφαρα που ζωγραφίζουν στα πολεμικά
για να φοβούνται τις τουρμπίνες τα πουλιά
όταν ξεχύνονται προς τα ύψη του θέρους
έντρομα στα φυλλώματα των πρωινών ευκαλύπτων
διαβάζοντας την αλφάβητο του φωτός
Αττικοί μελανίες κελάδοντες
στα πανιά βοιωτίες ομίχλης
ορύγματα σαρωνικά
θερμαϊκοί πτωχολέοντες
στο λασίθι του καιρού
ανεμώνες της Κίχλης.
Ώστε ανεβήκαμε οριστικά στην πεντηκόντορο!
Στο κωπήλατο εύδρομο του φυλλόδεντρου Ορφέα
που πέταξε το σκουφί της εφηβείας ανατολικά
ν’ ανθίσει η άμμος κατά ριπάς με αμπέλια ψευδάργυρα
και κάθισαν να τα τρυγήσουν αγραυλούντες οι διώκτες του
στοχαστικά στη ζωφόρο του απείρου ριζωμένοι.
Κυνός Κεφαλαί, Αιγός Ποταμοί
Αρκτούρος, Πελασγία, Αρετούσα
εδάφη χαμένα, υγροί αριθμοί
μια κρυφή ρυμοτομία που αγνοούσα.
Αυτή είναι, λοιπόν, η πεντηκόντορος;
Το καράβι των έξι χρωμάτων που εξαντλήσαμε
στου καθρέφτη τις αχανείς Μελανησίες
ποντισμένοι στη νάφθα του νερού
στα περίστροφα ηλιοτρόπια μηδαμινών γραμμάτων;
(Πότε τα κίτρινα πυκνά θα κυανείς
άλλοτε μέσα σου θα ερυθρώ και θα τυρβάζω
και πότε πάλι μόνη θα πορτοκαλείς
στο φλογερό σου θαλασσί να σε πλαγιάζω)
Φυτολογία της γλώσσας όπως πάντα –θα μου πεις–
διάλεκτοι που εγκλιματίζονται
σε μια λιμνούλα βλέμματος οξειδωμένη
με δροσερά γαλακτώματα
καύματα υπεριώδη
ένα πάθος υδράργυρο
και κάτι ακραίες, δαίμονες ιδέες:
σ’ ένα πλωτό οπωροφόρο εξαπτέρυγο
με μια θεόρατη μηλιά μελανόμορφη για κατάρτι
γεμάτη κρότους και αόρατες τροχοπέδες
με σημαίες ανύπαρκτες ενός άκαρπου θρύλου
στο σκάφος των σημαιοφόρων φλεγόμενοι ουραγοί
είτε παίδες!
Μιλάς για το καράβι του Υμεναίου και του Γρανικού
των εμπορίων και των αρωμάτων
των κάτω κήπων και των νικηφόρων ουρανών
της Οδησσού, της Μάλτας και της Ροδεσίας
Νησιά του Πάσχα και των εθνικών μας εορτών
όπου υπηρέτησες ναύκληρος
ερασιτέχνης του Μουσείου θερμαστής
Βάσκο ντα Γκάμα της Ηδονησίας.
Αν αρρωστήσει παιδί με αρχαιότερο όνομα
θα το βαφτίσεις στα μαύρα Σαρακηνό ή Βικτώρια
προτού αλλάξει τους τριάντα γαλαξίες του στο στόμα.
Ότι αλλιώς θα μαθαίνει τα νεώρια
των ονείρων μεγαλώνοντας από στήθους.
Ώστε ανεβήκαμε στην κατάφωτη πεντηκόντορο!
Με φωνές συγγενών και ποτήρια υψωμένα
απαγγέλλοντας κατηγορίες για το παρελθόν
και με αντιφάσεις τριποδίζοντας του μέλλοντος τη χλεύη
μια ζωή μισθωμένος μες στου χρόνου την τρόπιδα
όπως μυρίζεται ο σκύλος τη φευγαλέα ανάμνηση
όπως σκυλεύει τις πρωτεύουσες η νεότητα
κι όπως αφομοιώνονται οι απόστρατοι στις επαρχίες της οθόνης.
Βιογραφίες ληξιπρόθεσμες
δάνειες σκέψεις, υπερημερίες
έντοκες αναλήψεις και υπαπαντές
παίρνοντας προκαταβολή
ακόμη και από τον οβολό του Αχέροντα.
Λόγια που θησαυρίζεις καταχρηστικά
ρευστοποιώντας ρήματα σε μηνιαίες δόσεις.
Μα τι λέω;
Ως πότε θα σ’ εξορίζουν σε τόπους τυραννικούς
και με τους νόμους νικημένων αγίων θα καταθέτεις
στις Τράπεζες της Πίστεως τις λυρικές επιταγές σου;
Οι πεινασμένοι του Θεού ψυχές ονειρεύονται
και οι θεοδόλειχοι ψίχουλα λάμψης.
Στο πλοίο αυτό, τουλάχιστον, δεν ξεχωρίζουν πια
τους ποιητές σε εθνικούς και χριστιανίζοντες.
Και φαντάσου σιωπηλά να ξετυλίγονται
από την αρτηρία της Ιστορίας ένα ένα
τα θηρία των ουρανίων και να σταυρώνονται
τα ζώδια στη λάμψη του νερού
και να πλευρίζουμε μια Γαία σαρδόνια αύριο
σε μια χώρα αλλιώτικη φθάνοντας:
μια Ελλάδα με τρία Λάμδα.
Ένας στόλος χελάνδια, δρόμωνες
τρικάταρτα, ναρκαλιευτικά ή καραβέλες
φρεγάτες, πετρελαιοφόρα, καταδρομικά
η «Έλλη», ο «Βαλκανικός», ο «Βασιλεύς Αλέξανδρος», η «Απληστία»
ολόκληρο το πλόιμο των ναυαγίων
δρουγγάριοι και πληρώματα
ναυτολογημένα με συμφωνίες ημιτελείς
ορκισμένοι σε αλλόκοτα λάβαρα
να ποτίσουν στη γλώσσα τους, τάχα, την οικουμένη…
Πικραλίδα απ’ τον Πάνορμο
παραμεθόριο μακεδονήσι
μ’ ένα αιθέριο σκότος χαμηλά
γλεύκος του μαραθώνα ποικιλόθερμο
της ήβης μυρωμένο κυπαρίσσι.
Άκου τα παραγγέλματα:
Πηδάλιο στον καιρό!
Πτέρωσον!
Το ιστίο στα φώτα!
Πτέρωσον.
Πλέουμε στη Μεσόγειο της ηλικίας.
[1997]
Από το ποίημα Είτε παίδες (1997) του Δημήτρη Καλοκύρη
Πηγή: συγκεντρωτική έκδοση Άτρακτος (2004) (1997) του Δημήτρη Καλοκύρη
Είμαστε, βέβαια, οι αρχαιότητες του μέλλοντος.
Και από ένα μέλλον που διαγράφεται απρόσμενα ερημικό
σε μαγνητικές καταιγίδες διάσπαρτο που θα σβήνουν
λέξη προς λέξη, εν ριπή, τα συντάγματα του Νόμου,
Μια γυναίκα κοιτάζω απόμακρη να γελά στις οθόνες
σ’ ένα γέλιο ανατέλλοντας ένρινο, σχεδόν παράφορα στιλπνό
με τάματα κατάφορτη ψηφιακά
στις ερχόμενες να με ξεναγεί μουσικές αρχαιότητες.
Μια γυναίκα βαμμένη με αόρατα χρώματα:
Φωνή λευκή, σαν υγρασία και τροχαία προσπεράσματα
σε αρτηρίες ενός αίματος τεχνητά φλογισμένου
διάχυτη στα αφρισμένα οξύποτα, εριστική
με νυχιές και σπινθήρες σαρώνοντας τις ακραίες κινήσεις
σε κρυστάλλους υφάλμυρους
του ιδρώτα αρδεύοντας τα υπέρυθρα χείλη
το αχόρταγο βλέμμα του αθέατου εραστή
στο τοξικό της –έφηβο– βυθίζοντας χελιδόνι,
Μια γυναίκα ντυμένη αστραπιαία αρώματα:
Ψευδεπίγραφο κόσμημα, χωρίς γένος και γλώσσα,
φωτοβόρο παράδοξο, υπερήχων νεφέλη
στην κυψέλη του μέλλοντος χρυσαλλίδα ηλέκτρα
να ροκανίζει ρυθμικά το κεράσι της νύχτας
και τα πάμφωτα έγκατα των δικτύων αλιεύει
του σπασμού το μετάξι –σαν δροσερό βεγγαλικό
ανάβοντας τον Ευαγγελισμό του άλλου αιώνα.
Μια γυναίκα αφημένη σε αόριστα σώματα.
Από τη συλλογή ΕπέΚινα (1996) του Δημήτρη Καλοκύρη
Μάνος Χατζιδάκις & Γιάγκος Αραβαντινός: Ήρθε βοριάς, ήρθε νοτιάς
(τραγούδι: Ηλίας Λιούγκος & Μάνος Χατζιδάκις / δίσκος: Ο Μάνος Χατζιδάκις στη Ρωμαϊκή Αγορά (1986))
[Ενότητα XVIII. Πώς γίνεσαι όμως αόρατος; Η ιλαρή ιστορία των απογείων.]
Αλλά και ο τίγρης, ακούω,
είναι ζώο που ευφραίνεται
στα πεδινά της Ινδικής.
Κάτω από τα δασύφυλλα, μυρεψικά αετόξυλα
βαδίζει στη χλόη και αφουγκράζεται
το τρίξιμο του τροχού
στους θυσάνους ανάμεσα
των αιμοφόρων αγγείων
του αμέριμνου περαστικού
Κυρίου Θεόφιλου Κάνθερ
που περιφέρεται βαθμοφόρος και ενδεής
θηρεύοντας ορεκτικές μαϊμούδες,
και ιχνηλατεί στο νου του φέρνοντας
ο Περιηγητής
την παράξενη διήγηση
της ανήλικης, τότε, συζύγου του
ότι στα μέρη της υπήρχαν εντολές
από την εποχή των δεσποτάτων
να μη χτενίζεται γυναίκα
έξω από το σπίτι της
γιατί σηκώνεται νοτιάς
και με το φύσημα αλλάζουν
τα πρόσωπα των περαστικών
και οι εκδοχές της αλήθειας.
Από τη συλλογή Ο κακός αέρας (1988) του Δημήτρη Καλοκύρη
C.P. Cavafy, Ithaca
(recitation by Sean Connery, music by Vangelis (2004))
Η προκυμαία
Μες στους συλλογισμούς ανεβαίνει ο τοίχος
δεμένος μ’ ένα φύλλωμα
που μυρίζει σκουριά και κατράμι.
Το νερό χαρακώνει τον ασβέστη
ανάμεσα από τις κλειδώσεις του Αιγαίου.
Μια γυναίκα τυλίγει το σώμα της με τον αγέρα
και στρίβει τρέχοντας προς τα καράβια.
Η νύχτα περιπλέκει την απελπισία.
Ανάμεσα από τα παράσιτα και τους πειρατικούς
τις ξαφνικές διακοπές και τα ραδιοκύματα
έρχεται από μακριά
στο δέκτη που περιπολεί και ανιχνεύει το νόμο
με μια φωνή βραχνή
και παραμορφωμένη από τις λυχνίες
κάπου από την ορεινή πλευρά του γαλαξία
ελκόμενος στο πάθος και καταπατώντας το θάνατο
καθώς καρφώνεται στ’ αστραφτερά καρφιά
της Ιστορίας
ο ποιητής
Κωνσταντίνος Καβάφης.
Από τη συλλογή Η προκυμαία (1984) του Δημήτρη Καλοκύρη
Νίκος Καββαδίας & Μιχάλης Τερζής, Αριάδνη στη Νάξο
(τραγούδι: Κώστας Καράλης / δίσκος: Τραγούδια της θάλασσας (1983))
Αριάδνη
Ξεκίνησε για ένα άλλο ταξίδι
εκείνο που δεν έκανε ποτέ
Το είχε αφήσει χαραγμένο στα όνειρα
των παιδικών της χρόνων
Πήρε το δρόμο
τον ανηφορικό………τον μόνο που ήξερε
κι ήταν πια ανάλαφρη
χωρίς αποσκευές
έτοιμη για το ξεκίνημα
Είπε πως όλα είναι τέλεια
γι’ αυτό όλα τελειώνουν
Αν βρισκόταν στην άκρη του ονείρου
θα άνοιγε την πόρτα
αυτήν που δεν μπόρεσε ποτέ να κλείσει
Θα έπεφτε………θα ανέβαινε………τι άραγε;
Ήξερε τι την περιμένει;
Η ζωή είναι όνειρο
Ε όχι
όχι
το όνειρο είναι ζωή
Πασιφάη με τον Μινώταυρο στα σπλάχνα της
Κι η Αριάδνη να κόβει το μίτο και να ψάχνει το δικό της Διόνυσο
ο μεγάλος Θησέας να τα εγκαταλείπει όλα για μια Φαίδρα
Κι ο Μινώταυρος μόνος
να φοβάται κρυμμένος στο λαβύρινθο
Από τη συλλογή Το πέρασμα της Ευρυδίκης (1997) της Ζωής Σαμαρά
Μίνως Μάτσας & Ισαάκ Σούσης, Αμίλητο νερό
(τραγούδι: Χάρις Αλεξίου / από την ταινία Σκλάβοι στα δεσμά τους (2009) του Τώνη Λυκουρέση)
Αμίλητο νερό
Ο ήλιος ήταν πιο δυνατός απ’ την αγάπη μου
Η πέτρα έσκαζε χωρίς μια λέξη θεϊκή
το χώμα άνοιγε στα δυο χωρίς μιλιά
και το νερό κυλούσε μέσα σε βουβά ρυάκια
Η αγάπη μου ήταν πιο δυνατή από τον Ήλιο
Πλησίαζε ο Ίκαρος περίεργα τη Γη
έσβηνε ο Φαέθων τη φλόγα του στον ποταμό Ηριδανό
κι εγώ γελούσα μες στις φωτιές του Αϊ-Γιάννη
Από τη συλλογή Το πέρασμα της Ευρυδίκης (1997) της Ζωής Σαμαρά
Γιώργος Μουζάκης & Κώστας Νικολαΐδης, Μαρία
(τραγούδι: Καίτη Μπελίντα / πρώτη εκτέλεση το 1953)
Για την Μαρία
1
Μαρία
Όλη την ομορφιά που μπόρεσα να συλλάβω
τη ζωγράφισα στο πρόσωπό σου
Όλα τα ποιήματα που ήθελα να γράψω
έγιναν ένα ποίημα…….. εσύ
Έλαμπες και το σπίτι έμοιαζε πηγή φωτός
Τραγουδούσες κι ο άνεμος γινόταν μελωδία
Περπατούσες κι η Γη λικνιζόταν στο ρυθμό σου
Τώρα είσαι αστέρι και φωτίζεις τους ταξιδιώτες του σύμπαντος
είσαι μελωδία και δίνεις ρυθμό στο άπειρο
Κι εγώ ταπεινή ταξιδιώτισσα…….. που δεν αξιώθηκα ακόμη να σ’ ακολουθήσω
σου στέλλω αυτούς τους στίχους να τους μελοποιήσεις
Μόνο εσύ μπορείς να κάνεις τα λόγια ποίηση
να τα μετατρέψεις σε ήχο…….. κίνηση και φως
για να σημάνουν
28-10-1990
Από τη συλλογή Για την Μαρία (1991) της Ζωής Σαμαρά
