Χρυσοπράσινο φύλλο (Μίκης Θεοδωράκης & Λεωνίδας Μαλένης)

Μίκης Θεοδωράκης & Λεωνίδας Μαλένης, Χρυσοπράσινο φύλλο

Μπουζούκι: Κώστας Παπαδόπουλος & Λάκης Καρνέζης
Τραγούδι: Γρηγόρης Μπιθικώτσης
Δίσκος: Χρυσοπράσινο φύλλο (1966)

Γη της λεμονιάς, της ελιάς
γη της αγκαλιάς, της χαράς
γη του πεύκου, του κυπαρισσιού
των παλικαριών και της αγάπης
χρυσοπράσινο φύλλο
ριγμένο στο πέλαγο

Γη του ξεραμένου λιβαδιού
γη της πικραμένης Παναγιάς
γη του λίβα, τ’ άδικου χαμού
τ’ άγριου καιρού, των ηφαιστείων
χρυσοπράσινο φύλλο
ριγμένο στο πέλαγο

Γη των κοριτσιών που γελούν
γη των αγοριών που μεθούν
γη του μύρου, του χαιρετισμού
Κύπρος της αγάπης και του ονείρου
χρυσοπράσινο φύλλο
ριγμένο στο πέλαγο

Αντιγράφω από το οπισθόφυλλο του δίσκου:

Αρχές του 1964 ο Μίκης Θεοδωράκης έκανε την πρώτη άμεση γνωριμία του με τον λαό της Κύπρου, και σε μια συνέντευξη που μεταδόθηκε από την Κυπριακή Τηλεόραση έδινε την υπόσχεση ότι αν οι άλλες υποχρεώσεις του του το επέτρεπαν, θα έγραφε τη μουσική μιας ταινίας που είχε αρχίσει να γυρίζει το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου από τον προηγούμενο χρόνο με τίτλο Το νησί της Αφροδίτης.

Ύστερα ο Θεοδωράκης γύρισε στην Αθήνα και η ομάδα που είχε αρχίσει να γυρίζει Το νησί της Αφροδίτης -νέοι άνθρωποι όλοι- περίμενε να κοπάσει κάπως η ένταση της τουρκοκυπριακής ανταρσίας, που ξέσπασε τα Χριστούγεννα του εξήντα τρία, για τη συμπληρωματική εργασία που απόμεινε. Αρχές του καλοκαιριού, σχετική ηρεμία επικρατούσε στο νησί και το γύρισμα ξανάρχισε.

Τέλη του καλοκαιριού η ταινία ήταν έτοιμη και ο Μίκης Θεοδωράκης πήγε ξανά στην Κύπρο. Μέσα σε λίγες βδομάδες έδινε με τη μουσική του τη βαθιά αγάπη που τον έδεσε με το πολυτάραχο νησί και τους ανθρώπους του. Για την ομάδα που γύρισε την ταινία, η προσφορά του μεγάλου συνθέτη με την παγκόσμια φήμη, προσφορά που έγινε με ανιδιοτέλεια κι ενθουσιασμό, στάθηκε η καλύτερη ενθάρρυνση και επιβράβευση μιας προσπάθειας, που για την Κύπρο σήμαινε την αρχή σ’ ένα τομέα σχεδόν παρθένο.

Αλλά τι είναι Το νησί της Αφροδίτης;

Μια πολυτάραχη ιστορία ογδόντα αιώνων, δεμένη με την πορεία του ελληνικού πολιτισμού, πανάρχαια μνημεία κ’ έργα τέχνης σπάνια, ένας τόπος προικισμένος από τη φύση –χρυσοπράσινο φύλλο ριγμένο στο πέλαγο– κ’ ένας λαός βασανισμένος αλλά και περήφανος, χάρισαν το θέμα της ταινίας.

Το έγχρωμο αυτό ντοκιμαντέρ γυρίστηκε από το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου μέσα στα πλαίσια των προσπαθειών του για την προβολή της Κύπρου, τόσο μέσα στον ελληνικό χώρο όσο και στο εξωτερικό. Την ταινία σκηνοθέτησε ο Χαρίλαος Παπαδόπουλος, υποδιευθυντής της Κυπριακής Τηλεοράσεως, πάνω σε σενάριο που έγραψαν ο συγγραφέας Λεωνίδας Μαλένης και ο Αντρέας Χριστοφίδης, διευθυντής Ελληνικών Προγραμμάτων του Ρ.Ι.Κ., ενώ η φωτογραφία και το μοντάζ είναι του Γιώργου Λανίτη. Διευθυντής παραγωγής ήταν ο Μίκης Μιχαηλίδης.

Σημείωση:
Με το υπέροχο αυτό τραγούδι, τελειώνει η παρουσίαση ενός από τα ωραιότερα έργα του Μίκη Θεοδωράκη.

Ανδρέα Καρακόκκινε, σ’ ευχαριστώ που υπήρξες (άθελά σου) η αφορμή να ξανακούσουμε τον δίσκο. Ελπίζω τούτο το νοσταλγικό ταξίδι στο νησί σου μέσα απ’ την τόσο τρυφερή και ευαίσθητη προσέγγιση του Θεοδωράκη και των ερμηνευτών του να σε συγκίνησε όσο κι εμένα. Και νάσαι σίγουρος ότι, αν και πέρασαν ήδη 30 χρόνια από τότε που βρέθηκα στην Κύπρο, δεν την ξεχνώ ποτέ.

Χελιδονάκι (Μίκης Θεοδωράκης & Λεωνίδας Μαλένης)

Μίκης Θεοδωράκης & Λεωνίδας Μαλένης, Χελιδονάκι

Μπουζούκι: Κώστας Παπαδόπουλος & Λάκης Καρνέζης
Τραγούδι: Γρηγόρης Μπιθικώτσης
Δίσκος: Χρυσοπράσινο φύλλο (1966)

Κρασί να δώσεις της κυράς
το στήθος της φουντώνει
να τη φιλάς στον ύπνο της
και σκίζει το σεντόνι

Δώσε και στον Αρχάγγελο
σαν θάρθει να σε πάρει
για να σου κάνει την τρανή
την υστερνή του χάρη

Πιες χελιδονάκι
πιες γλυκό κρασί
πιες για να μεθύσεις
μέσα στο φιλί

Κρασί να δώσεις της αυγής
ν’ αργήσει να ξυπνήσει
τη νύχτα να τη χαίρεσαι
πριν φύγει και σ’ αφήσει

Δώσε και στον Αρχάγγελο
σαν θάρθει να σε πάρει
για να σου κάνει την τρανή
την υστερνή του χάρη

Αχ χελιδονάκι
πίνεις το κρασί
κι είσαι μεθυσμένο
από το φιλί

Αντιγράφω από το οπισθόφυλλο του δίσκου:

Αρχές του 1964 ο Μίκης Θεοδωράκης έκανε την πρώτη άμεση γνωριμία του με τον λαό της Κύπρου, και σε μια συνέντευξη που μεταδόθηκε από την Κυπριακή Τηλεόραση έδινε την υπόσχεση ότι αν οι άλλες υποχρεώσεις του του το επέτρεπαν, θα έγραφε τη μουσική μιας ταινίας που είχε αρχίσει να γυρίζει το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου από τον προηγούμενο χρόνο με τίτλο Το νησί της Αφροδίτης.

Ύστερα ο Θεοδωράκης γύρισε στην Αθήνα και η ομάδα που είχε αρχίσει να γυρίζει Το νησί της Αφροδίτης -νέοι άνθρωποι όλοι- περίμενε να κοπάσει κάπως η ένταση της τουρκοκυπριακής ανταρσίας, που ξέσπασε τα Χριστούγεννα του εξήντα τρία, για τη συμπληρωματική εργασία που απόμεινε. Αρχές του καλοκαιριού, σχετική ηρεμία επικρατούσε στο νησί και το γύρισμα ξανάρχισε.

Τέλη του καλοκαιριού η ταινία ήταν έτοιμη και ο Μίκης Θεοδωράκης πήγε ξανά στην Κύπρο. Μέσα σε λίγες βδομάδες έδινε με τη μουσική του τη βαθιά αγάπη που τον έδεσε με το πολυτάραχο νησί και τους ανθρώπους του. Για την ομάδα που γύρισε την ταινία, η προσφορά του μεγάλου συνθέτη με την παγκόσμια φήμη, προσφορά που έγινε με ανιδιοτέλεια κι ενθουσιασμό, στάθηκε η καλύτερη ενθάρρυνση και επιβράβευση μιας προσπάθειας, που για την Κύπρο σήμαινε την αρχή σ’ ένα τομέα σχεδόν παρθένο.

Αλλά τι είναι Το νησί της Αφροδίτης;

Μια πολυτάραχη ιστορία ογδόντα αιώνων, δεμένη με την πορεία του ελληνικού πολιτισμού, πανάρχαια μνημεία κ’ έργα τέχνης σπάνια, ένας τόπος προικισμένος από τη φύση –χρυσοπράσινο φύλλο ριγμένο στο πέλαγο– κ’ ένας λαός βασανισμένος αλλά και περήφανος, χάρισαν το θέμα της ταινίας.

Το έγχρωμο αυτό ντοκιμαντέρ γυρίστηκε από το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου μέσα στα πλαίσια των προσπαθειών του για την προβολή της Κύπρου, τόσο μέσα στον ελληνικό χώρο όσο και στο εξωτερικό. Την ταινία σκηνοθέτησε ο Χαρίλαος Παπαδόπουλος, υποδιευθυντής της Κυπριακής Τηλεοράσεως, πάνω σε σενάριο που έγραψαν ο συγγραφέας Λεωνίδας Μαλένης και ο Αντρέας Χριστοφίδης, διευθυντής Ελληνικών Προγραμμάτων του Ρ.Ι.Κ., ενώ η φωτογραφία και το μοντάζ είναι του Γιώργου Λανίτη. Διευθυντής παραγωγής ήταν ο Μίκης Μιχαηλίδης.