Καραντίνα: Μια ανάσα για τη φύση & Το οξυγόνο της θάλασσας (εκπομπή Roads της ΕΡΤ1)

Καραντίνα: Μια ανάσα για τη φύση & Το οξυγόνο της θάλασσας (εκπομπή Roads της ΕΡΤ1)

Παρουσίαση & σενάριο: Πάνος Χαρίτος
Αρχισυνταξία: Αφροδίτη Ζούζια, Τζένη Τσιροπούλου
Σκηνοθεσία: Περικλής Αγγελόπουλος
Δημοσιογραφική ομάδα: Αφροδίτη Ζούζια, Τζένη Τσιροπούλου, Χρυσούλα Λαγού
Διεύθυνση παραγωγής: Παναγιώτης Κατσούλης, Κωνσταντίνος Αντωνίου
Μοντάζ: Ιωάννης Γιαννούτσος
Εικονολήπτες: Περικλής Αγγελόπουλος, Andrej Dutina
Motion graphics: Λία Μωραΐτου
Χειριστής drone: Γεώργιος Μουτάφης
Βοηθός παραγωγής: Αναστάσιος Γιαννούτσος
Μουσική επιμέλεια: Πάνος Χαρίτος, Κωνσταντίνος Αντωνίου
Εκτέλεση παραγωγής: Image Technology
Παραγωγή: Γενική Διεύθυνση Ενημέρωσης ΕΡΤ (Copyright ΕΡΤ 2020)

ΚΑΡΑΝΤΙΝΑ- ΜΙΑ ΑΝΑΣΑ ΓΙΑ ΤΗ ΦΥΣΗ 1ο Μέρος from Haritos Panos on Vimeo.

Καραντίνα: Μια ανάσα για τη φύση

Στα πάρκα ακούστηκαν τα πουλιά, στις πόλεις κατέβηκαν οι αλεπούδες, άνθρωπος και φύση πήραν μια βαθιά ανάσα καθαρού αέρα την περίοδο της καραντίνας.
Από τον Υμηττό μέχρι την Πάρνηθα και από το κέντρο της Αθήνας μέχρι τα καταφύγια της αρκούδας στην Καστοριά η κάμερα του ROADS καταγράφει μοναδικές εικόνες σπάνιας ομορφιάς και καθαρότητας.
Ποιο πραγματικά ήταν το αποτύπωμα της καραντίνας των ανθρώπων στο περιβάλλον και την άγρια ζωή;
Εμπειρογνώμονες μιλούν για την άμεση σχέση της υγείας του ανθρώπου με την υγεία του περιβάλλοντος, για την ανάγκη να ληφθούν μέτρα προστασίας της φύσης το ταχύτερο δυνατόν, σημειώνοντας ότι στο παγκόσμιο χωριό, που ζούμε, οι πράξεις του ενός έχουν άμεση συνέπεια στη ζωή του άλλου.
Πρόκειται για το πρώτο από τα δυο συνολικά επεισόδια που βιντεοσκοπήθηκαν στη διάρκεια της καραντίνας και εστιάζει στην άγρια πανίδα και στην ατμόσφαιρα στα αστικά κέντρα.

«Καραντίνα: Το Οξυγόνο της Θάλασσας». 2ο Μέρος from Haritos Panos on Vimeo.

Καραντίνα: Το οξυγόνο της θάλασσας

Οι βάρκες μείναν στα λιμάνια, τα πλοία έδεσαν στους μόλους και οι ψαράδες μάζεψαν τα δίχτυα. Ξαφνικά η θάλασσα ησύχασε, η ηχορύπανση κόπασε και τα δελφίνια κατέβασαν συχνότητες καθώς δε χρειαζόταν πια να φωνάζουν για να ακούνε το ένα το άλλο.
Σε ένα επεισόδιο, που μυρίζει θάλασσα και αποτυπώνει την πιο θαυμαστή Ελλάδα, η εκπομπή ROADS πιάνει λιμάνι στους πανέμορφους Λειψούς και συναντά ξεχωριστούς ανθρώπους σε μια μεγάλη έρευνα για την επίδραση της καραντίνας στο θαλάσσιο περιβάλλον.
Στο καταφύγιο του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Προστασίας «Αρχιπέλαγος» ο Θοδωρής Τσιμπίδης και η Αναστασία Μήλιου, δυο άνθρωποι, που έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στην προστασία της μοναδικής βιοποικιλότητας του Αιγαίου και της βορειοανατολικής Μεσογείου, μιλούν για την επίδραση της καραντίνας στη θαλάσσια ζωή αλλά και τη δική τους καθημερινότητα στον καιρό αυτής.
Η εξομολόγησή τους –ως ειδικών, με πολλά μίλια και μοναδικές εμπειρίες στα νερά του Αιγαίου αλλά και ως οικογένειας σε ένα νησί μακριά από την πρωτεύουσα– ρίχνει παράλληλα φως και στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας με όλες τις αντιφάσεις, τον ηρωισμό της καθημερινότητας αλλά και τις κακοδαιμονίες της χώρας.
Παράλληλα άνθρωποι που ζουν από τη θάλασσα επισημαίνουν ότι η περίοδος της καραντίνας συνέπεσε με την περίοδο αναπαραγωγής των ψαριών, που για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες έγινε χωρίς εξωτερικές οχλήσεις.

Βασίλης Τσιτσάνης, Χαρέμια με διαμάντια

Χαρέμια με διαμάντια (Παλάτια χρυσοστόλιστα)

Ζεϊμπέκικο
Μουσική & στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης
Τραγούδι: Στράτος Παγιουμτζής & Βασίλης Τσιτσάνης
Πρώτη φωνογράφηση: 1940 [Columbia DG 6546]

Παλάτια χρυσοστόλιστα, χαρέμια με διαμάντια
θα κτίσω και θα κάθεσαι, να σε κοιτώ στα μάτια.

Σαν άγγελος μου φαίνεσαι στο θρόνο καθισμένη,
ζαλίζομαι σαν σε κοιτώ, μικρή μου παντρεμένη.

Ό,τι ζητήσεις θα το βρεις, μικρή μου παντρεμένη,
δε θα σου λείπει τίποτα, θα ζεις ευτυχισμένη.

Θα χτίσω και θα κάθεσαι, να σε κοιτώ στα μάτια,
παλάτια χρυσοστόλιστα, χαρέμια με διαμάντια.

Κάθε στροφή τραγουδιέται δύο φορές με αντίστροφη σειρά στίχων τη δεύτερη φορά (σχ. 1, 2, 2, 1).

Στην άλλη πλευρά του δίσκου βρίσκεται το τραγούδι «Σε ζηλεύω, σε πονώ» του Βασίλη Τσιτσάνη.

[Πηγή για τους στίχους: Θεόφιλος Αναστασίου, «Βασίλης Τσιτσάνης, Άπαντα», σελ. 89]

Translatum: Favourite Music and Lyrics / Βασίλης Τσιτσάνης, περίοδος 1936-1954

Βασίλης Τσιτσάνης, Τα Παντρεμενάδικα

Τα Παντρεμενάδικα

Χασάπικο
Μουσική & στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης
Τραγούδι: Νταίζη Σταυροπούλου & Βασίλης Τσιτσάνης
Πρώτη φωνογράφηση: 1940 [HMV AO 2645]

Τα λέν’ Παντρεμενάδικα,
γιατί έχει κοριτσάκια,
που σαν περάσεις και τα δεις
σε βάζουν σε μεράκια.

Στο Βύρωνα, στη γέφυρα,
κι εκεί στον Άγιο Γιώργη,
είναι το νυφοπάζαρο
που το ζηλεύουν όλοι.

Το πώς κι εγώ μπερδεύτηκα
στο νου μου δεν το βάζω,
και παντρεμένος βρέθηκα
χωρίς να καταλάβω.

Και πάλι ένα προπολεμικό τραγούδι του Βασίλη Τσιτσάνη που γράφτηκε στην περίοδο της διαμονής του στη Θεσσαλονίκη (1938-1946). Τα Παντρεμενάδικα ήταν συνοικία της προπολεμικής Αθήνας, κοντά στο Α’ Νεκροταφείο.

Translatum: Favourite Music and Lyrics / Βασίλης Τσιτσάνης, περίοδος 1936-1954

Βασίλης Τσιτσάνης: Σε ζηλεύω, σε πονώ

Σε ζηλεύω, σε πονώ

Χασάπικο
Μουσική & στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης
Τραγούδι: Στράτος Παγιουμτζής & Βασίλης Τσιτσάνης
Πρώτη φωνογράφηση: 1940 [Columbia DG 6546]

Σ’ αγαπώ και το φωνάζω,
δώσε βάση τι θα πω,
τίποτα πια δε γουστάρω,
μοναχά τα μάτια σου τα δυο.

Μ’ έκανες να σε ζηλεύω
σαν σε χάνω μια στιγμή,
σε ζητώ και σε γυρεύω,
χαρά δεν ξέρω τι θα πει.

Δεν μπορείς να καταλάβεις
της καρδιάς μου τον καημό.
Σ’ αγαπώ και το φωνάζω,
σε ζηλεύω, σε πονώ.

Οι στίχοι κάθε στροφής τραγουδιούνται δυο φορές με αντίστροφη σειρά στίχων τη δεύτερη φορά (σχ. 1, 2, 3, 4 / 3, 4, 1, 2).

Στην άλλη πλευρά του δίσκου βρίσκεται το τραγούδι «Χαρέμια με διαμάντια» του Βασίλη Τσιτσάνη.

[Πηγή για τους στίχους: Θεόφιλος Αναστασίου, «Βασίλης Τσιτσάνης, Άπαντα»]

Translatum: Favourite Music and Lyrics / Βασίλης Τσιτσάνης, περίοδος 1936-1954

Βασίλης Τσιτσάνης, Μπατίρης

Μπατίρης

Ζεϊμπέκικο
Μουσική & στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης
Τραγούδι: Στράτος Παγιουμτζής & Βασίλης Τσιτσάνης
Πρώτη φωνογράφηση: 27 Οκτωβρίου 1940 [HMV 7PG 2667]

Μπατίρη με κατάντησες
στους δρόμους να γυρίζω
κι απόξω από την πόρτα σου
μόρτικα να σφυρίζω.

Παλάτια έχασα πολλά
για τα γλυκά σου μάτια.
Με πλάνεψαν, τον φουκαρά,
και μ’ έκαναν κομμάτια.

Μέσα στην τόση συμφορά
οι φίλοι με γελούνε.
«Μπατίρη» με φωνάζουνε
και με κατηγορούνε.

Στην άλλη πλευρά του δίσκου βρίσκεται το τραγούδι «Μ’ έναν αναστεναγμό» του Βασίλη Τσιτσάνη.

Translatum: Favourite Music and Lyrics / Βασίλης Τσιτσάνης, περίοδος 1936-1954

Βασίλης Τσιτσάνης, Ματσαράγκα

Ματσαράγκα

Προπολεμικό ζεϊμπέκικο της περιόδου της Θεσσαλονίκης
Μουσική & στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης
Τραγούδι: Στράτος Παγιουμτζής & Βασίλης Τσιτσάνης
Πρώτη φωνογράφηση: 1940 [HMV 7PG 2667]

Είπες πως σου έκανα απόψε ματσαράγκα.
Κατάλαβες τη μηχανή που σου ’στησα, βρε μάγκα,
τη μηχανή που σου ’στησα στου Αλευρά τη μάντρα.

Τρελές κοπέλες, πεταχτές, με χίλια δυο μεράκια,
μαζί σου θέλαν να βρεθούν, να σπάσουνε κεφάκια.

Πολλές φορές σου είπα εγώ δεν πρέπει να καυχιέσαι.
Αφού κορόιδο πιάνεσαι, τι θέλεις και τραβιέσαι;

Έτσι είναι τώρα, φίλε μου, και μην παραξηγιέσαι.
Και δεν σου πέφτει λόγος πια να μας παραπονιέσαι.

Τραγουδιούνται δύο φορές ο πρώτος και ο δεύτερος στίχος κάθε στροφής (σχ. 1, 1, 2, 2), εκτός από την πρώτη στροφή, όπου προστέθηκε ένας τρίτος στίχος, προφανώς για να δοθεί η ευκαιρία να προσδιοριστεί ο τόπος που έγινε το περιστατικό (σχ. 1, 1, 2, 3).

Στην άλλη πλευρά του δίσκου βρίσκεται το τραγούδι «Καμαριέρα» του Βασίλη Τσιτσάνη.

[Πηγή για τους στίχους: Θεόφιλος Αναστασίου, «Βασίλης Τσιτσάνης, Άπαντα», σελ. 85]

Translatum: Favourite Music and Lyrics / Βασίλης Τσιτσάνης, περίοδος 1936-1954

Βασίλης Τσιτσάνης, Μάγισσα της Αραπιάς

Μάγισσα της Αραπιάς

Προπολεμικό χασάπικο
Μουσική & στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης
Τραγούδι: Στράτος Παγιουμτζής & Βασίλης Τσιτσάνης
Πρώτη φωνογράφηση: 1940 [HMV A0 2657]

Θα πάω εκεί στην Αραπιά, γιατί μ’ έχουν μιλήσει
για μια μεγάλη μάγισσα, τα μάγια να μου λύσει.

Και θα της πω τα βάσανα, αυτά που ’χω τραβήξει,
και τα σημάδια της τρελής σε μια φωτιά να ρίξει.

Ν’ ανάψουνε και να καούν, πως έκαψαν κι εμένα,
τα μάγια να της πιάσουνε, να σέρνεται στα ξένα.

Ο δεύτερος στίχος κάθε στροφής τραγουδιέται δυο φορές (σχ. 1, 2, 2).

Στην άλλη πλευρά του δίσκου βρίσκεται το τραγούδι «Μια βίλα εγώ θα σου ’χτιζα» του Βασίλη Τσιτσάνη.

[Πηγή για τους στίχους: Θεόφιλος Αναστασίου, «Βασίλης Τσιτσάνης, Άπαντα», σελ. 83]

Translatum: Favourite Music and Lyrics / Βασίλης Τσιτσάνης, περίοδος 1936-1954

Βασίλης Τσιτσάνης, Μ’ έναν αναστεναγμό

Μ’ έναν αναστεναγμό (Ό,τι κι αν πω δε σε ξεχνώ)

Χασάπικο
Μουσική & στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης
Τραγούδι: Στέλιος Κηρομύτης & Ιωάννα Γεωργακοπούλου
Πρώτη φωνογράφηση: 27 Οκτωβρίου 1940 [HMV A0 2695]

Ό,τι κι αν πω δε σε ξεχνώ
και μπρος στην πόρτα σου περνώ
και λέω λόγια μαγικά
με το μπουζούκι μου γλυκά

Λέω με δάκρυα και καημό
κι έναν πικρό αναστεναγμό
πως πάντα λιώνω και πονώ
για σε, μικρό μελαχρινό

Έχουν σωπάσει τα πουλιά
και στης νυχτιάς τη σιγαλιά
σου φέρνει ο άνεμος γλυκά
τα λόγια μου τα μαγικά

Στην άλλη πλευρά του δίσκου βρίσκεται το τραγούδι «Μπατίρης» του Βασίλη Τσιτσάνη.

Translatum: Favourite Music and Lyrics / Βασίλης Τσιτσάνης, περίοδος 1936-1954

Βασίλης Τσιτσάνης, Φάνταζες σαν πριγκιπέσα

Φάνταζες σαν πριγκιπέσα

Ζεϊμπέκικο της προπολεμικής περιόδου της Θεσσαλονίκης
Μουσική & στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης
Τραγούδι: Μάρκος Βαμβακάρης, Απόστολος Χατζηχρήστος & Βασίλης Τσιτσάνης
Πρώτη φωνογράφηση: 1939 [Odeon GA 7322]

Έμαθα πολλά, μικρό μου,
που ζαλίζουν το μυαλό μου.

Πως γλεντούσες στον Πειραία,
μαυρομάτα μου κι ωραία.

Φάνταζες σαν πριγκιπέσα,
μα με πρόδινες, μπαμπέσα.

Σε περίμενα ο καημένος
όλη νύχτα μαραμένος.

Ο πρώτος στίχος κάθε στροφής τραγουδιέται τρεις φορές (σχ. 1, 1, 1, 2).

Στην άλλη πλευρά του δίσκου βρίσκεται το τραγούδι «Είσαι αριστοκράτισσα κι ωραία» των Βασίλη Τσιτσάνη και Χαράλαμπου Βασιλειάδη.

[Πηγή για τους στίχους: Θεόφιλος Αναστασίου, «Βασίλης Τσιτσάνης, Άπαντα», σελ. 67]

Translatum: Favourite Music and Lyrics / Βασίλης Τσιτσάνης, περίοδος 1936-1954

Βασίλης Τσιτσάνης, Την Κυριακή το δειλινό

Την Κυριακή το δειλινό

Χασάπικο
Μουσική & στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης
Τραγούδι: Στράτος Παγιουμτζής & Βασίλης Τσιτσάνης
Πρώτη φωνογράφηση: 1939 [Columbia DG 6528]

Για μας ο κόσμος τι θα πει, αυτό μη σε πειράζει,
εμείς απεφασίσαμε να γίνουμε ζευγάρι.

Την Κυριακή το δειλινό εμείς θα παντρευτούμε,
θα πάψουνε οι στεναγμοί και ήσυχοι θα ζούμε.

Αυτό συμβαίνει ταχτικά σ’ αυτή την κοινωνία,
μες στην αγάπη πάντοτε υπάρχει αντιζηλία.

Στο τέλος κάθε στροφής τραγουδιέται πάλι ο πρώτος της στίχος (σχ. 1, 2, 1).

Στην άλλη πλευρά του δίσκου βρίσκεται το τραγούδι «Δώδεκα η ώρα» του Βασίλη Τσιτσάνη.

[Πηγή για τους στίχους: Θεόφιλος Αναστασίου, «Βασίλης Τσιτσάνης, Άπαντα», σελ. 73]

Translatum: Favourite Music and Lyrics / Βασίλης Τσιτσάνης, περίοδος 1936-1954

Βασίλης Τσιτσάνης, Σε φίνο ακρογιάλι

Σε φίνο ακρογιάλι (Παραγουάη)

Χασάπικο του 1932 (;)
Μουσική & στίχοι: Βασίλης Τσιτσάνης
Τραγούδι: Στράτος Παγιουμτζής και Στελλάκης Περπινιάδης
Πρώτη φωνογράφηση: 1939 [Columbia DG 6479]

Το καλοκαίρι τώρα,
σε κάποια φίνα χώρα,
θα πάμε να γυρίσουμε μαζί.
Μακριά σε ξένα μέρη
κι ο κόσμος μη σε μέλλει,
ποτές να μη σου καίγεται καρφί.

Μες στην Παραγουάη,
σε φίνο ακρογιάλι,
θα στήσουμε τσαντίρι ζηλευτό.
Θα πίνουμε σαμπάνια,
πριν πάμε για τα μπάνια,
με μπουζουκάκι έξυπνο, τρελό.

Για την ιστορία του τραγουδιού αντιγράφω από το άρθρο με τίτλο «Με το μπουζούκι και τη Γεωγραφία κάτω από τη μουριά…» του Πάνου Γεραμάνη στην εφημερίδα Τα Νέα (10/10/1998).

[…] Απουσιάζει από το σχολείο, μένει πίσω στα μαθήματα, όμως έστω και δύσκολα καταφέρνει να περάσει την τάξη. Την επόμενη σχολική χρονιά όμως, 1930-1931, τα πράγματα είναι πιο δύσκολα για κείνον. Οι απαιτήσεις του σχολείου είναι περισσότερες. Δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα, με δουλειά, μαθήματα και μπουζούκι. Μένει μετεξεταστέος στα μαθήματα: Γεωγραφία, Μαθηματικά και Νέα Ελληνικά. Αποτέλεσμα, μια δεύτερη απομόνωση. Το σχολικό σύστημα της εποχής, που θεωρεί άξιο περιφρόνησης το μαθητή που δεν περνά την τάξη, πλήγωσε την ευαίσθητη ψυχή του μικρού δημιουργού.

Αυτή η αποτυχία ήταν ένα δυνατό σοκ. Όχι άλλη αποτυχία, ποτέ πια στο περιθώριο. Με την ευφυΐα που διαθέτει, διαβάζει τόσο όσο χρειάζεται και το Σεπτέμβριο περνά τα μαθήματα, προφορικά και γραπτά, και προάγεται στην επόμενη τάξη, στην Πέμπτη. Και πάλι όμως αφιερώνει περισσότερο χρόνο στο μπουζούκι και στη δημιουργία τραγουδιών. Η απόρριψη στο μάθημα της Γεωγραφίας είχε και συνέχεια. Έγραψε το τραγούδι «Σε φίνο ακρογιάλι» με δυσάρεστες γι’ αυτόν συνέπειες.

Είχα γράψει το τραγούδι «Σε φίνο ακρογιάλι». Δεν ξέρω πώς, έτσι μου βγήκε, μου φάνηκε ωραίο, εξωτική χώρα άλλωστε η Παραγουάη, αλλά και για να πειράξω λίγο τον καθηγητή της Γεωγραφίας, που ήταν περίεργος και στρυφνός και με είχε κόψει στο μάθημά του, κάνω την Παραγουάη παραθαλάσσια χώρα και γράφω: «Μες στην Παραγουάη, σε φίνο ακρογιάλι».

Το τραγούδι αυτό το τραγουδούσαμε με την τάξη μου στην εκδρομή. Ο καθηγητής μου το άκουσε και πειράχτηκε πολύ, με κάλεσε στο γραφείο και μου λέει: «Ώστε, κύριε Τσιτσάνη, η Παραγουάη έχει φίνο ακρογιάλι; Έλα λοιπόν το Σεπτέμβριο να μας το δείξεις πού είναι». Πέρασα ένα καλοκαίρι κάτω από τη μουριά με το μπουζούκι και τη Γεωγραφία.

Λόγια, τραγούδια, αναμνήσεις και νέες μαρτυρίες για τον Βασίλη Τσιτσάνη. Γεγονότα που σημάδεψαν τη λαμπρή πορεία του στο ελληνικό τραγούδι, ανέκδοτες οικογενειακές φωτογραφίες και άγνωστες στιγμές από τα παιδικά χρόνια του λαϊκού βάρδου, στα Τρίκαλα, περιλαμβάνονται στις 220 σελίδες ενός καινούργιου βιβλίου που κυκλοφορεί σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις «Καστανιώτη». Τίτλος της έκδοσης: «Βασίλης Τσιτσάνης ­ Η παιδική ηλικία ενός ξεχωριστού δημιουργού». Συγγραφέας, ο γλύπτης Σώτος Αλεξίου, από την Καλαμπάκα, προσωπικός φίλος του Τσιτσάνη, την περίοδο 1969-1984.

Στην άλλη πλευρά του δίσκου βρίσκεται το τραγούδι «Νταίζη» των Βασίλη Τσιτσάνη & Στράτου Παγιουμτζή.

Translatum: Favourite Music and Lyrics / Βασίλης Τσιτσάνης, περίοδος 1936-1954