Παναγιώτης Γούτας, Ψυχοσάββατο

Μάνος Χατζιδάκις & Νίκος Γκάτσος, Τι να γίνεται ο κυρ-Φώτης
(ενορχήστρωση: Δήμος Μούτσης, τραγούδι: Γρηγόρης Μπιθικώτσης / δίσκος: Επιστροφή (1970))

[Ενότητα Ψυχοσάββατο (1998, 2003, 2012)]

Ψυχοσάββατο

Παππού Γιώργο, γιαγιά Αγγελική, γιαγιά Λοξία,
Ιωάννα και Αρίστη, Γιώργο και Κώστα,
Μυρτώ, Ειρήνη και Ευφημία,
κυρ Φώτη και μπάρμπ’ Ανδρέα,
Μηνά, κυρ Γιάννη και θεία Κλειώ,
Χρυσάνθη, Τριαντάφυλλε και Νίκο,
αναπαυθείτε εν ειρήνη.

Εμείς, εδώ κάτω, ακόμα πολεμούμε αδίκως.
Ψηνόμαστε στο ακατανόητο καμίνι του εφήμερου
και σας μνημονεύουμε.
Σας φέρνουμε δίπλα μας,
τις λίγες στιγμές που αναπαυόμαστε,
γαληνεύουμε,
και πάλι συνεχίζουμε τον μάταιο αγώνα μας.

Από τη συλλογή Ντόρτια (2012) του Παναγιώτη Γούτα

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Παναγιώτης Γούτας

Γιώργος Θέμελης, Αντανάκλαση

Μάνος Χατζιδάκις & Βrian Corrigan, Love her
(ερμηνεία: New York Rock & Roll Ensemble / δίσκος: Reflections (1970))

[Ενότητα Το Δίχτυ των ψυχών II]

Αντανάκλαση

Το πρόσωπό μου δεν είναι πια
Μονάχο κι έρημο
Σαν αφημένο στο σκοτάδι.

Το πρόσωπό μου είναι ωραίο.

Γιατί το βλέπεις ωραίο είναι ωραίο
Το πρόσωπό μου,
Γιατί το δείχνει
Ωραίο το πρόσωπό σου, φαίνεται ωραίο.

Γιατί το δέχεται, γιατί το αντανακλά
Το πρόσωπό μου, το πρόσωπό σου.

Από τη συλλογή Το Δίχτυ των ψυχών (1965) του Γιώργου Θέμελη

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιώργος Θέμελης

Μάνος Λοΐζος & Λευτέρης Παπαδόπουλος, Σεβάχ ο θαλασσινός

Σεβάχ ο θαλασσινός

Μουσική: Μάνος Λοΐζος
Στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος
Τραγούδι: Μάνος Λοΐζος & χορωδία
Δίσκος: Θαλασσογραφίες (1970)

Στο φιλντισένιο μου μαρκούτσι
γαλέρες έρχονται και πάνε
ρεσάλτα κάνουνε οι μούτσοι
κι οι πειρατές μεθοκοπάνε
στο καπηλειό το λιμανίσιο

Θάλασσα, πικροθάλασσα
γιατί να σ’ αγαπήσω

Σαρακηνοί και Βενετσάνοι
πιάνουν και δένουν στο κατάρτι
ελόγου μου τον καπταν-Γιάννη
το παλικάρι τον αντάρτη
τον άντρακλα τον πελαγίσιο

Θάλασσα, πικροθάλασσα
γιατί να σ’ αγαπήσω

Κι εκεί στου μακελειού την άψη
δαγκώνω τα σχοινιά, τα λύνω
και μα τον Άγιο Κωνσταντίνο
όλους τους ρίχνω μες στη χάση
δεμένους με τα χέρια πίσω

Θάλασσα, πικροθάλασσα
πώς να μη σ’ αγαπήσω

Γιώργος Ιωάννου, Με κυκλώνει απόψε

Σταύρος Κουγιουμτζής, Αν δεις στον ύπνο σου ερημιά
(ερμηνεία: Γιώργος Νταλάρας / δίσκος: Νάτανε το 21 (1970)

Με κυκλώνει απόψε

Έξω αιώνια βρέχει, έξω ερημιά∙
θαρρώ πως χάθηκα για πάντα.
Με ζώνη πάλι ο φόβος, με κυκλώνει.
Πύρινη γλώσσα απειλεί το σπίτι μου.
Το παίρνει, το αιωρεί πάνω απ’ την πόλη.

Ποιος ξέρει τι κατάντησα και δεν το νιώθω.

Ένας απόψε να με άγγιζε στον ώμο,
αμέσως θα κατέρρεα στα πόδια του.

Από τη συλλογή Τα Χίλια Δέντρα (1963) του Γιώργου Ιωάννου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιώργος Ιωάννου

Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, Σχήμα

Γιώργος Σεφέρης & Μίκης Θεοδωράκης, Λίγο ακόμα
(τραγούδι: Μαρία Φαραντούρη / έργο: Επιφάνια Αβέρωφ (1970))

Σχήμα

Συ που ’χεις φτερά
και η αδυναμία τα κατάλυσε
τα έκανε και σπάσανε
τώρα υπόμενε την πίκρα
δεχόμενος τα σβησμένα όνειρα
κατάλαβε πως από την αδυναμία σου
δημιούργησες την παρεξήγηση.
Συ που ονειρεύτηκες να ’σαι
καθρέφτης καθαρός
της φωτεινής χάρης του ήλιου
να ’ναι μια στάλα που τον ήλιο αντανακλά
και απ’ αυτόν μετά λιώνει και σβήνει
Μάη και Γιούνη το φεγγάρι τ’ ολόγιομο
δυο μήνες περάσαν δίχως να το χαρείς.
Μπόρεσε τουλάχιστο καλύτερος να γίνεις
νικώντας τον πόνο που σε τρώει
σαράκι καθημερινό
που σε μακραίνει απ’ ό,τι είσαι.

(Ιούλιος 1930)

Από τη συλλογή Ποιήματα (Παλαιοντολογικά) (1988) του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης

Έγκλειστες συναντήσεις (2008): ένστιχτο

Σταύρος Κουγιουμτζής & Σώτια Τσώτου, Δώσε μου το χέρι σου
(τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας / δίσκος: Νάτανε το 21 (1970))

ένστιχτο

Μου δίνει δύναμη το απλωμένο χέρι
Μια ανοιχτή αγκαλιά με παρηγορεί
Φίλε,
Χαρούμενο θέλω να σε βλέπω
Το χαμόγελο να σκεπάζει τον τόπο των δακρύων
Η θλίψη και ο πόνος που κυλά σε σταγόνες
Χαρά και λάμψη ας γίνουν

Από τη συλλογή έγκλειστες συναντήσεις (2008) ανήλικων κρατουμένων στις δικαστικές φυλακές Διαβατών Θεσσαλονίκης

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ανήλικοι κρατούμενοι στις δικαστικές φυλακές Διαβατών Θεσσαλονίκης

Απόστολος Λυκεσάς, Νηπενθές

Βασίλης Δημητρίου & Κώστας Μουρσελάς: Ω! Τι κόσμος, μπαμπά! (από την ομότιτλη θεατρική παράσταση του 1970)
[Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Μάρτης 2008: συναυλία προς τιμήν του Βασίλη Δημητρίου / τραγούδι: Παιδική Χορωδία Δημήτρη Τυπάλδου]

Νηπενθές

Στα χρόνια της αχαλίνωτης πλήξης
μόνο τα στομάχια θέριευαν, αγριάδα σε άσκαφτο κήπο,
βάθαινε η αδιαφορία
η ασυναρτησία κύκλωνε και τους ενάντιους

το μέλλον του ενός σκόνταφτε πάνω στον γάμο τ’ αλλουνού
άθαφτοι οι χωρισμοί απ’ τα παιδιά, σάπιζαν αργά
ρουτίνα εσωτερική που βάδιζε ανεμπόδιστη.
Τα αστέρια δεν προανήγγειλαν τίποτα
αν και πολλοί τα μελετούσαν
όμως οι ζαβοί δεν μιλούσαν πια
γλιτσιασμένες οι δεξαμενές κατάπιναν το χρώμα του ουρανού.

Η λύση άφαντη καθώς την περίμεναν όλοι στο πιάτο
ενώ αυτή κυκλοφορούσε άσφαχτη.
Αρουραίος στον υπόνομο δεν εμπιστεύεται
κροταλία ταμία.

Από τη συλλογή Μότορσιπ «Προκρούστης» (2008) του Απόστολου Λυκεσά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Απόστολος Λυκεσάς

Αλεξάνδρα Μπακονίκα, Όσα δεν κρύβονται

M. Pinder, Klaus Munro & Σέβη Τηλιακού, Μου λείπεις
(τραγούδι: Vicky Leandros / δίσκος: Πες μου πώς μπορείς (1970))

Όσα δεν κρύβονται

Άναψα κερί στον τάφο συγγενικού μου προσώπου.
Δίπλα μια μαυροντυμένη γυναίκα,
απλή, συμμαζεμένη,
έβαζε λουλούδια στον τάφο του άνδρα της.
Δεν έκλαιγε μόνο σιωπηλά,
αλλά συνεχώς, χωρίς παύσεις,
έναν ερωτικό μονόλογο έλεγε στον άνδρα της
που χάθηκε,
πονεμένα λόγια ερωτικής λατρείας.
Την ψυχή μου άγγιξε καθώς την άκουγα.

Από τη συλλογή Ηδονή και εξουσία (2009) της Αλεξάνδρας Μπακονίκα

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Αλεξάνδρα Μπακονίκα

Αλεξάνδρα Μπακονίκα, Έχανα

Γιώργος Χατζηνάσιος & Σέβη Τηλιακού, Κρίμα το μπόι σου
(τραγούδι: Μαρινέλλα / δίσκος 45 στροφών του 1970 (από τη μουσική της ταινίας «Κρίμα το μπόι σου» (1970) του Κώστα Καραγιάννη)

Έχανα

Για να βρούμε μιαν άκρη στο αίσθημά μας
με περίμενε σπίτι του.
Πήγα νωρίτερα και τον βρήκα
να κοιμάται στον καναπέ,
πρόχειρα με μια κουβέρτα.
Για να ζεστάνει λίγο η ατμόσφαιρα
έσκυψε ν’ ανάψει το τζάκι.
Τέλειος, ολόκληρος μια θέλξη οφθαλμών
απ’ όποια γωνία κι αν τον παρατηρούσα,
καθώς μάζευε τις στάχτες,
άπλωνε τις εφημερίδες και τα ξύλα.
Σάρωνε με τις επιτυχίες του στις γυναίκες,
διαισθανόμουν πως κάποτε, πολύ σύντομα,
θα μ’ άφηνε.
Δεν είχα ψευδαισθήσεις. Κράτησα αρνητική στάση
και τον απέκρουσα.

Δεν είχα ψευδαισθήσεις, ούτε μου έτυχε συχνά
παρόμοιο άντρα δυνατό και αγέρωχο να κουρελιάσω
– στο παιχνίδι, βέβαια, έχανα εγώ.
Κι όμως ήταν απόκτημα για μένα η συντριβή του,
το βουβό του παράπονο, ο τρόπος που με ικέτεψε
για ένα άγγιγμα που δεν χάρισα.

Δεν μου έτυχε συχνά άνδρα δυνατό
και αγέρωχο να κουρελιάσω.

Από τη συλλογή Παρακαταθήκη ηδυπάθειας (2000) της Αλεξάνδρας Μπακονίκα

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Αλεξάνδρα Μπακονίκα

Αλεξάνδρα Μπακονίκα, Τα χείλη σου

Χάρης Λυμπερόπουλος & Διονύσης Τζεφρώνης: Σε λαχταρώ (τραγούδι: Γιάννης Πάριος (1970))

Τα χείλη σου

Οι πιο σκοτεινές
οι πιο αδίστακτες ορμές σου
μ’ εξουσιάζουν.
Και να μιλούσες
δεν θ’ άκουγα,
εμένα με τραβούσαν τα χείλη σου,
όλη η ηδονή που υπόσχεσαι
έχει το σχήμα τους.

Από τη συλλογή Το γυμνό ζευγάρι και άλλα ποιήματα (1990) της Αλεξάνδρας Μπακονίκα

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Αλεξάνδρα Μπακονίκα

Αλεξάνδρα Μπακονίκα, Το γυμνό ζευγάρι

Γιάννης Σπανός & Κώστας Ασημακόπουλος, Τέτοιο ζευγάρι
(τραγούδι: Αλέκα Μαβίλη & Γιώργος Μαρίνος / δίσκος: Όμορφες μέρες (1970))

Το γυμνό ζευγάρι

Χάθηκε στην πυκνή βλάστηση
να βρει δρομάκι για τη θάλασσα.
Εμείς σταθήκαμε ψηλά και περιμέναμε.
Ανέβηκε λαχανιασμένος:
«Πάμε παρακάτω, η πλαγιά
είναι απότομη∙
αλλά ήταν φίνοι, ήταν ωραίοι,
ακάλυπτοι ανάμεσα στα δένδρα
ένα σώμα οι δυο τους,
ενωμένοι».

Σαν πολύτιμο τρόπαιο
της πιο αθώας εξερεύνησης,
μας έδειξε αργότερα το ζευγάρι,
όταν κατέβηκε κι αυτό στην αμμουδιά.

Από τη συλλογή Το γυμνό ζευγάρι και άλλα ποιήματα (1990) της Αλεξάνδρας Μπακονίκα

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Αλεξάνδρα Μπακονίκα

Ορέστης Αλεξάκης, Επίγραμμα

Μάνος Χατζιδάκις & Νίκος Γκάτσος, Χελιδόνι σε κλουβί
(τραγούδι: Γρηγόρης Μπιθικώτσης / δίσκος: Επιστροφή (1970))

Επίγραμμα

Αν με μετρήσεις με φωνές και πεταλούδες
Θα μ’ εύρεις πιο μεγάλο απ’ το κλουβί μου
Κι ωστόσο, πες μου, πώς χωρώ εδώ μέσα;

Από τη συλλογή Η Περσεφόνη των γυρισμών (1974) του Ορέστη Αλεξάκη

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ορέστης Αλεξάκης

Γιώργος Θέμελης: Το εγώ – το εσύ

Γιώργος Θέμελης & Σταύρος Κουγιουμτζής: Μ’ έκοψαν, με χώρισαν στα δυο
(τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας / δίσκος: Νάτανε το 21 (1970))

[Ενότητα Γ’. Μετάσταση]

Το εγώ – το εσύ

Αν σε γυρεύω, σ’ έχω ανάγκη.
Είσαι αυτό που μου λείπει.

Το πιο ακριβό, το πιο θανάσιμο.

Το μισό μου στήθος, το μισό μου πρόσωπο,
Η μια αδειανή πλευρά μου, η μια φτερούγα μου,

Η ανοιχτή πληγή μου, η σάρκα μου η λειψή.

Μ’ έκοψαν, με χώρισαν στα δυο,
Το εγώ – το εσύ, μοίρασαν το αίμα
Από τη ρίζα μου, από τη γέννησή μου.

Δεν μπορώ να ζήσω ή να πεθάνω
Μισό κορμί, μισό κομμένο όνειρο.

Γυρεύω τ’ άλλο στήθος, τ’ άλλο πρόσωπο.

Δεν θέλω να κερδίσω την ψυχή μου,
Να χάσω την ψυχή μου, να τη σώσω,
Παίζοντας την ψυχή μου: άσπρο ή μαύρο,
Παίζοντας την ψυχή μου για την ψυχή σου.

Από τη συλλογή Το Δίχτυ των ψυχών (1965) του Γιώργου Θέμελη

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιώργος Θέμελης

Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου, Το παράθυρο

Μάνος Λοΐζος & Λευτέρης Παπαδόπουλος, Τζαμάικα
(τραγούδι: Γιάννης Καλατζής / δίσκος: Θαλασσογραφίες (1970))

Το παράθυρο

Πήγαινε στο παράθυρο
Πάλι ξημέρωσε
Τι θαύμα
Θα πιούμε τον πρωινό καφέ
Έπειτα θα δουλέψουμε
Θα ζήσουμε μια μέρα ακόμα
Πήγαινε στο παράθυρο
Κοίτα ο γείτονας ποτίζει τις γλάστρες
Στο μπαλκόνι
Άνοιξε το παράθυρο χαιρέτα τον
Πες του θερμά μια καλημέρα
Κλείσε το παράθυρο
Βλέπω κάποιον να μας κοιτάζει απ’ το δρόμο
Φοράει τη φορεσιά του την αλεξίσφαιρη
Και με πυρηνικές χειρονομίες μας απειλεί.

Από τη συλλογή Τα επακόλουθα (1978) της Μαρίας Κέντρου-Αγαθοπούλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου

Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου, Maisonettes

Σταύρος Ξαρχάκος & Ζάχος Χατζηφωτίου, Τι μας μέλει
(τραγούδι: Σταμάτης Κόκοτας / δίσκος: Ξαρχάκος + Κόκοτας (1970)

Maisonettes

Τουλάχιστον εδώ αισθανόμαστε ασφαλείς
Κι ο σκύλος μας πρόθυμος παίρνει το μπάνιο του
Το μεσημέρι τρώμε καλά αναπαυόμαστε εν ειρήνη
Είμαστε εύχαρεις εδώ ευγενικοί με τους γείτονες
Λαλίστατοι αλληλέγγυοι πρωτότυποι προπάντων
«Η θάλασσα είναι λάδι σήμερα δε βρίσκετε;»
Κι όταν μες στα βαθιά μεσάνυχτα ακούγονται
Κάτι παράξενες φωνές και λόγια ανερμήνευτα
Κάτι διαρκείς πνιχτοί λυγμοί
Μου λέει δεν είναι τίποτα
Όνειρο θα βλέπει και παραμιλάει
Κοιμήσου
Φαίνεται ήπιε κι έφαγε πολύ βαρυστομάχιασε
Κοιμήσου

Από τη συλλογή Μετανάστες του εσωτερικού νερού (1985) της Μαρίας Κέντρου-Αγαθοπούλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου