Νίνα Κοκκαλίδου-Ναχμία, Οι αποσταμένοι

Γιάννης Ρίτσος & Χρήστος Λεοντής, Τούτες τις μέρες
(τραγούδι: Νίκος Ξυλούρης / δίσκος: Καπνισμένο τσουκάλι (1975))

Οι αποσταμένοι

Τόσο ωραίοι στις μπλεγμένες ανταύγειες
των μισόκλειστων ματιών τους.

Μια κόκκινη γραμμή
στον άσπρο λαιμό περιστεριού το χαμόγελό τους
μια σχισμή αβύσσου η ρυτίδα στο μέτωπό τους.
Ήρθε ο χειμώνας
κι ο ένας ζεσταινόταν απ’ την ανάσα του άλλου
ήρθε το καλοκαίρι
κι ο ένας δροσιζόταν απ’ τον ιδρώτα του άλλου
ήρθε η άνοιξη
και δεν μπορούσαν να τεντώσουν τα μπράτσα τους
να πηδήσουν τους βάτους
να φεγγαριάσουνε τα όνειρά τους
και να τ’ αποκοιμίσουν στ’ ασπροκέντητα μαξιλάρια
τα παλιά.
Κι όταν απαντούσαν τις μικρές ελαφίνες
με τα κυματιστά κορμιά
άπλωναν τα χέρια σα σπαραγμένα κλαδιά
να φυλλώσουν.

Αποσταμένους τους ονομάσαμε
μα πώς να εξηγήσουν ότι
δεν απόστασαν από το δρόμο
μα απ’ την απόσταση που μας χωρίζει.

Από τη συλλογή Οι αποσταμένοι (1964) της Νίνας Κοκκαλίδου-Ναχμία

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Νίνα Κοκκαλίδου-Ναχμία

Advertisements

Μαρία Κουγιουμτζή, Άθωνες

Μίκης Θεοδωράκης & Ιάκωβος Καμπανέλλης, Ο εχθρός λαός
(τραγούδι: Βασίλης Παπακωνσταντίνου / έργο: Ο εχθρός λαός (1975))

Άθωνες

Εσύ να μην κοιτάς τους Άθωνες
που τρώνε ζωντανά τα ψάρια
Αυτοί σ’ εχθρούς και φίλους
με το ίδιο μένος φέρονται
τους κόβουν χέρια και πόδια
άμα τους προδώσουν

Εσύ που μες στο μέλι ψάρευες τα μύδια
και με τις φτερωτές γοργόνες
ξενυχτούσες κάθε βράδυ
Πρέπει να είσαι μαλακός
με τους εχθρούς σου.

Το συγκεκριμένο ποίημα της Μαρίας Κουγιουμτζή δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Πάροδος (τεύχος 14, Ιούνιος 2007).

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Μαρία Κουγιουμτζή

Μαρία Πολίτου, Οι μεταμορφώσεις της πέτρας

Γιώργος Σεφέρης & Γιάννης Μαρκόπουλος, Η θάλασσα
(τραγούδι: Χαράλαμπος Γαργανουράκης / δίσκος: Γιάννη Μαρκόπουλου | Αφιέρωμα (1975))

Οι μεταμορφώσεις της πέτρας

Τώρα σε τούτο το ακρογιάλι περιμένω ν’ αράξει ένας άνθρωπος
ένα υπόλειμμα, μια σχεδία.
Γιώργος Σεφέρης

Πάτησα τα γυμνά ακροδάχτυλα πάνω στην πέτρα
φορώντας μόνο το διάφανο πέπλο της σιωπής
και της απελπισίας.

Ήθελα να γεμίσω από θάλασσα κι ουρανό
και από νιο φεγγάρι.
Να μετουσιωθώ σε γαλάζιο ένα φως.

Εγώ
η θνητή,
η κόρη του ανθρώπου.

Τώρα είμαι προέκταση της πέτρας.

Της έδωσα το αλλόκοτο του έρωτα σχήμα
το σχήμα της φθοράς.
Κι αυτή μ’ έκανε αθάνατη.
Και παγερή.
Κι αδάκρυτη.

Μια πέτρα.

Από τη συλλογή Εφήμερη στην πένα του θεού (2014) της Μαρίας Πολίτου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Μαρία Πολίτου

Γιώργος Χατζηνάσιος & Ερρίκος Θαλασσινός, Άνοιξε το παράθυρο

Άνοιξε το παράθυρο

Μουσική: Γιώργος Χατζηνάσιος
Στίχοι: Ερρίκος Θαλασσινός
Πρώτη εκτέλεση: Αντώνης Καλογιάννης
Δίσκος: Αντώνης Καλογιάννης (1975)

Τα λόγια ήτανε καλά
καλά και τιμημένα
μαλαματένιος ο σταυρός
χωρίς καδένα

Άνοιξε το παράθυρο να μπει
δροσιά να μπει του Μάη
εμείς γι’ αλλού κινήσαμε γι’ αλλού
κι αλλού η ζωή μάς πάει

Οι βέρες ήτανε χρυσές
χρυσές κι οι αλυσίδες
που δέσανε τα νιάτα μας
πώς δεν τις είδες

Άνοιξε το παράθυρο να μπει
δροσιά να μπει του Μάη
εμείς γι’ αλλού κινήσαμε γι’ αλλού
κι αλλού η ζωή μάς πάει

Μανόλης Αναγνωστάκης, Το ναυάγιο

Μανόλης Αναγνωστάκης & Μίκης Θεοδωράκης, Το ναυάγιο
(τραγούδι: Πέτρος Πανδής / δίσκος: Μπαλάντες (1975))

Το ναυάγιο

Θα μείνω κι εγώ μαζί σας μες στη βάρκα
Ύστερα απ’ το φριχτό ναυάγιο και το χαμό
Το πλοίο βουλιάζει τώρα μακριά
(Πού πήγαν οι άλλες βάρκες; ποιοι γλιτώσαν;)
Εμείς θα βρούμε κάποτε μια ξέρα
Ένα νησί ερημικό όπως στα βιβλία
Εκεί θα χτίσουμε τα σπίτια μας
Γύρω-γύρω απ’ τη μεγάλη πλατεία
Και στη μέση μια εκκλησιά
Θα κρεμάσουμε μέσα τη φωτογραφία
Του καπετάνιου μας που χάθηκε –ψηλά-ψηλά–
Λίγο πιο χαμηλά του δεύτερου, πιο χαμηλά του τρίτου
Θ’ αλλάξουμε τις γυναίκες μας και θα κάνουμε πολλά παιδιά
Κι ύστερα θα καλαφατίσουμε ένα μεγάλο καράβι
Καινούριο, ολοκαίνουριο και θα το ρίξουμε στη θάλασσα

Θα ’χουμε γεράσει μα θα μας γνωρίσουνε.

Μόνο τα παιδιά μας δε θα μοιάζουνε μ’ εμάς.

Από τη συλλογή Η συνέχεια 3 (1962) του Μανόλη Αναγνωστάκη

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Μανόλης Αναγνωστάκης

Μανόλης Αναγνωστάκης, Επίλογος (από τη συλλογή «Εποχές 3»)

Μανόλης Αναγνωστάκης & Μίκης Θεοδωράκης, Οι στίχοι αυτοί
(τραγούδι: Μαργαρίτα Ζορμπαλά / δίσκος: Μπαλάντες (1975))

Επίλογος

Οι στίχοι αυτοί μπορεί και να ’ναι οι τελευταίοι
Οι τελευταίοι στους τελευταίους που θα γραφτούν
Γιατί οι μελλούμενοι ποιητές δε ζούνε πια
Αυτοί που θα μιλούσανε πεθάναν όλοι νέοι.
Τα θλιβερά τραγούδια τους γενήκανε πουλιά
Σε κάποιον άλλο ουρανό που λάμπει ξένος ήλιος
Γενήκαν άγριοι ποταμοί και τρέχουνε στη θάλασσα
Και τα νερά τους δεν μπορείς να ξεχωρίσεις.
Στα θλιβερά τραγούδια τους φύτρωσε ένας λωτός
Να γεννηθούμε στο χυμό του εμείς πιο νέοι.

Από τη συλλογή Εποχές 3 (1951) του Μανόλη Αναγνωστάκη

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Μανόλης Αναγνωστάκης

Κωστής Μοσκώφ, [Λόφοι γυμνοί ωχρής βραδιάς σελήνης…]

Νικόλας Άσιμος, Ο μηχανισμός (δίσκος 45 στροφών (1975))

[Ενότητα Β’ Τα καινούρια – β’ Σχόλια στον Σαλβατόρε Κουαζίμοντο]

Λόφοι γυμνοί ωχρής βραδιάς σελήνης
την ώρα που ξυπνούν οι πρόγονοι
στο θρόισμα του ανέμου…
«Ο λαός μου κρατάει μαχαίρια που καιν»
η ζωή του έχει γίνει στάχτη
από τα χρόνια του Ομήρου
– «γυναίκες που ουρλιάζουν πασχίζοντας
να πουν τα λόγια του έρωτα»
άντρες που πολεμούν
πειθόμενοι στα ρήματα θεών
ή των δαιμόνων…
«Κλαίμε στα πανηγύρια γύρω από αρχαίους στοχασμούς…
Άφησα τους συντρόφους άταφους
πηκτός άνεμος σκεπάζει τώρα το κορμί τους
έμεινα μόνος
ολόκληρος για να σε σκέφτομαι…»
Κατεβαίνω τις στενές κοιλάδες του Γράμμου
– βιάζομαι
να σκεπάσω
με το πανωφόρι του Έρωτα
την άρρωστή μας Επανάσταση…

Από τη συλλογή Κωστής Μοσκώφ: Ποιήματα (1987)

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Κωστής Μοσκώφ

Σαράντος Παυλέας, Το πιο φτερωτό φέρτε μου άλογο

Γρηγόρης Μπιθικώτσης & Κώστας Βίρβος, Ένα αμάξι με δυο άλογα
(ερμηνεία: Γρηγόρης Μπιθικώτσης / δίσκος: Μικροί καημοί (1975))

Το αραχνάκι

Θέλω να υπακούσω στην κλήση του ταξιδιού μου.
Το πιο φρέσκο, το πιο γοργό φέρτε μου άλογο.
Πηγαίνω προς τη νίκη μου και την τελειοποίησή μου
το πιο αστραφτερό φέρτε μου άλογο,
να το ανεβώ έτσι αφρισμένο όπως θα ‘ναι
μέσα στη μαύρη νύχτα
το πιο γοργό, το πιο αφράτο φέρτε μου άλογο,
να φτάσω στον καιρό μου πριν γίνει ο καλός του πλοίου μας απόπλους.

Το πιο γοργό, το πιο αφράτο φέρτε μου άλογο.
Δε θα φύγω σαν ένας Αννίβας
για μιαν έρημη παραλία της Θάψου. Δεν ακολουθεί τη φυγή μου
κανένας Σκιπίωνας, καμιά Ζάμα.
Πορεύομαι σε τροπαιούχον άλλο βίο.
Το πιο φτερωτό φέρτε μου άλογο,
να κάμω γρήγορο το τέλος των χιλιομέτρων μου
που με χωρίζουν από το Καράβι της Απεραντοσύνης μου.
Το πιο φτερωτό φέρτε μου άλογο.

Από τη συλλογή Ποιητικοί συνειδησιακοί διάλογοι, Β (1981) του Σαράντου Παυλέα

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Σαράντος Παυλέας

Νίκος Μυλόπουλος, Μετά όλα καλά θα πάνε (III)

Σταύρος Κουγιουμτζής, Όλα καλά
(τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας / δίσκος: Στα ψηλά τα παραθύρια (1975))

[Ενότητα Μετά όλα καλά θα πάνε]

III

Σκεφτόμουν τη γυναίκα που βαθιά ερωτεύθηκα
Τους δικούς μου που χάθηκαν τόσο αναίτια
Τις φωτογραφίες που ζωντάνευαν παιδικά κατορθώματα
Πόσο να έμενα κρυμμένος μες στα σκεπάσματα
Κάτι φύσηξε στην ψυχή μου∙ είπα θα ’ναι ο άνεμος
Σηκώθηκα με λαχτάρα προς τις γρίλιες χειρονομώντας
Είδα μόνο κάτι γκρίζους καπνούς στον ορίζοντα
«Όχι δεν πρόκειται αυτοί να ξανάρθουν»
Κι αυτή η εικόνα είναι τόσο μάταιη
Που αν και επαναλαμβάνεται βασανιστικά κάθε νύχτα
Βγαίνω έξαλλος στους δρόμους και τους ψάχνω.

Από τη συλλογή Οι εραστές πάντα σιωπούν (2007) του Νίκου Μυλόπουλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Νίκος Μυλόπουλος

Έγκλειστες συναντήσεις (2008): άνοιξη

Μανόλης Αναγνωστάκης & Μίκης Θεοδωράκης, Όταν μιαν άνοιξη
(τραγούδι: Μαργαρίτα Ζορμπαλά / δίσκος: Μπαλάντες (1975))

άνοιξη

Η φύση ξύπνησε
Τα μάτια της φούσκωσαν
Ματωμένες παπαρούνες
Μισάνοιχτα τα πέταλα της μυγδαλιάς
Λύτρωση
Ανάταση
Ζωντάνεμα ψυχής

Από τη συλλογή έγκλειστες συναντήσεις (2008) ανήλικων κρατουμένων στις δικαστικές φυλακές Διαβατών Θεσσαλονίκης

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ανήλικοι κρατούμενοι στις δικαστικές φυλακές Διαβατών Θεσσαλονίκης

Γ. Ξ. Στογιαννίδης, Περιστέρια στο φως (ΙΙ)

George Baker, Paloma blanca
(τραγούδι: The George Baker Selection / δίσκος: Paloma Blanca (1975))

[Ενότητα Περιστέρια στο φως]

II

Στην ταράτσα στίβουν τα περιστέρια
το ζεστό φως
στις κούπες με τον άνεμο
στο δροσερό χαγιάτι του ύπνου
στο προσκέφαλο

Στο δαχτυλίδι γραμμένο
το πρόσωπο του καλοκαιριού
όστρακο ιλαρό
στη μασχάλη της θάλασσας

Ξεσηκωμένη μνήμη
άσπρο μαντίλι
στο χέρι του καιρού

Από τη συλλογή Περιστέρια στο φως (1949) του Γιώργου Στογιαννίδη

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γ. Ξ. Στογιαννίδης

Γιάννης Ρίτσος & Χρήστος Λεοντής: Και να, αδερφέ μου

Και να, αδερφέ μου

Μουσική: Χρήστος Λεοντής
Ποίηση: Γιάννης Ρίτσος (συλλογή «Καπνισμένο τσουκάλι» (1974))
Τραγούδι: Νίκος Ξυλούρης (και ταυτόχρονα διαβάζει το ποίημα ο Γιάννης Ρίτσος)
Δίσκος: Καπνισμένο τσουκάλι (1975)

Και να, αδερφέ μου
που μάθαμε να κουβεντιάζουμε
ήσυχα, ήσυχα κι απλά.
Καταλαβαινόμαστε τώρα
δε χρειάζονται περισσότερα.

Κι αύριο λέω θα γίνουμε
ακόμα πιο απλοί.
Θα βρούμε αυτά τα λόγια
που παίρνουνε το ίδιο βάρος
σ’ όλες τις καρδιές,
σ’ όλα τα χείλη,
έτσι να λέμε πια
τα σύκα-σύκα
και τη σκάφη-σκάφη.

Κι έτσι που να χαμογελάνε οι άλλοι
και να λένε:
«Τέτοια ποιήματα
σου φτιάχνω εκατό την ώρα».
Αυτό θέλουμε κι εμείς.
Γιατί εμείς δεν τραγουδάμε
για να ξεχωρίσουμε, αδελφέ μου,
απ’ τον κόσμο.
Εμείς τραγουδάμε
για να σμίξουμε τον κόσμο.

Γιώργος Πολυχρονιάδης & Κώστας Πεΐδης, Μάγισσα

Μάγισσα

Σύνθεση: Γιώργος Πολυχρονιάδης
Στίχοι: Κώστας Πεΐδης
Ενορχήστρωση: Κώστας Κλάββας
Τραγούδι: Γιώργος Πολυχρονιάδης
Δίσκος: Γιώργος Πολυχρονιάδης (1975)

Δες το βιβλίο της ζωής μου
πόσες φορές έφταιξα, πες μου
αν γύρισα στον κόσμο τον τρελό
πες μου στο φως των καντηλιών

Πες μου, μάγισσα, το χθες μου
πόσες αδίκησα ψυχές
αν μπορέσω ν’ αγαπήσω
πες μου, μάγισσα, το χθες

Πέντε μοίρες μού ’γνεσαν υφάδι
πέντε μέρες όμορφες να ζω
και τις δέκα μέσα στο σκοτάδι
μόνος μου τον κόσμο να μισώ

Άφησα τώρα στον καθρέφτη
πίσω μια γέρικη μορφή
κι άκουσα την καρδιά να πέφτει
μα δεν μου καίγεται καρφί

Πες μου, μάγισσα, το χθες μου
πόσες αδίκησα ψυχές
αν μπορέσω ν’ αγαπήσω
πες μου, μάγισσα, το χθες

Πέντε μοίρες μού ’γνεσαν υφάδι
πέντε μέρες όμορφες να ζω
και τις δέκα μέσα στο σκοτάδι
μόνος μου τον κόσμο να μισώ

Πέντε μοίρες μού ’γνεσαν υφάδι
πέντε μέρες όμορφες να ζω
και τις δέκα μέσα στο σκοτάδι
μάθαινα τον κόσμο να μισώ

Κώστας Πλαστήρας, Διαπραγματεύσεις

Κώστας Χατζής & Ηλίας Λυμπερόπουλος, Περιστρεφόμαστε (1975))

Διαπραγματεύσεις

Διαπραγματεύομαι
τους ανθρώπους με μνήμες παρελθοντικές
τις μέρες όπου ο χρόνος θα σταματήσει ξαφνικά
τις καινούργιες καταστάσεις
την πολιτικοποίηση
τα νέα του πολέμου.

Και διαπραγματεύομαι
όσους η τροχιά τους συμπίπτει
όσους ο ήχος τούς επαρκεί και τους κατακρίνει
αυτούς
που εξοβελισμένοι και άσωτοι στη σκέψη
τρελάθηκαν στο δρόμο.

Από τη συλλογή Alarme (1979) του Κώστα Πλαστήρα

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Κώστας Πλαστήρας

Κώστας Πλαστήρας, Ασκήσεις εγκλιματισμού

Ναζίμ Χικμέτ & Θάνος Μικρούτσικος, Αν η μισή μου καρδιά
(τραγούδι: Μαρία Δημητριάδη / δίσκος: Πολιτικά τραγούδια (1975))

Ασκήσεις εγκλιματισμού

Στυφό απομεινάρι

Σταγόνες νερό όμοιες
είμαστε.
Μας κατέχει ο φόβος.

*

Καλά που έμαθα να γράφω, να διαβάζω,
να μιλώ
που δεν είμαι ανορθόγραφος, αδιάβαστος,
τραυλός
που ενδόμυχα αυτοαναιρούμαι
και που προσθέτω
στις φράσεις μου το Αν.

Από τη συλλογή Alarme (1979) του Κώστα Πλαστήρα

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Κώστας Πλαστήρας

Αναστάσης Βιστωνίτης: Fragmenta, 1983-1988 (42 έως 50)

Μίκης Θεοδωράκης & Ιάκωβος Καμπανέλλης, Ο εχθρός λαός
(τραγούδι: Βασίλης Παπακωνσταντίνου / δίσκος: Ο εχθρός λαός (1975))

[Ενότητα Fragmenta, 1983-1988]

42

Χρόνια του διώκτη,
του χωροφύλακα∙
σκοτάδι,
πισσωμένες συνειδήσεις.

43

Κουρέλια,
σημαίες,
φωνές.
Χαράζει ένα φως από μολύβι.
Εδώ οι άθλιες καταθέσεις,
τα άθλια κειμήλια.

44

Έκπτωτος ο «ακαριαίος».
Ο μηδέποτε τύψας,
ο ακραιφνής θλιβερός,
ο επιζήσας.

45

Η πιο μεγάλη πράξη σήμερα:
να κοιτάς τον ορίζοντα,

46

Όλα τα στρόγγυλα
κατρακυλούν.
Όλα τα κόκκινα
μαδούν.
Μας κατέχει το γκρίζο.

47

Άστρα.
Ψάρια του φεγγαριού
μέσα στον ύπνο.

48

Τώρα με νοιάζει μόνον
ό,τι μου καίει τα μάτια.

49

Απ’ τη φωνή στη λέξη,
απ’ τη λέξη στην πρόταση
κι από κει στα λόγια
που σε μαθαίνουν να ξεχνάς.

50

Είπαμε πολλά.
Τα είπαμε όλα.
Θα φάμε χαρτιά.
Θα πούμε κι άλλα.
Τίποτε δεν τελειώνει.
Όλα αρχίζουν.
Παντοτινά.

Από τη συγκεντρωτική έκδοση Χώμα από ουρανό [1983-1995] (1996) του Αναστάση Βιστωνίτη

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Αναστάσης Βιστωνίτης