Χλόη Κουτσουμπέλη, Η σκιά μου

Μάνος Χατζιδάκις, Χορός με σκιά μου
(τραγούδι: Δήμητρα Γαλάνη / δίσκος: Χορός με σκιά μου (1998))

Η σκιά μου

Τρέχει πιο γρήγορα από μένα
μαύρη μισή κομματιασμένη
ψηλή λιγνή τεράστια θυμωμένη
ανυπεράσπιστη θλιμμένη
ταχύνω το βήμα, πάω να την αγγίξω
τινάζεται μακριά αλαφιασμένη
δεν έχει μάθει αγγίγματα φοβάται
τρέμει το φως την διάλυση τα μακρινά ταξίδια
τα λόγια αράχνες-πυρκαγιές
τόσο νέα αυτή η σκιά
ένα μικρό κορίτσι με πλεξούδες
τόσο γρήγορη
τόσο αργή
τόσο ανόητη στη ρευστότητά της

Μικρή σκιά αέρα
πόσο θαρρείς ακόμα θα υπάρχεις;

Από τη συλλογή Στον αρχαίο κόσμο βραδιάζει πια νωρίς (2012) της Χλόης Κουτσουμπέλη

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Χλόη Κουτσουμπέλη

Αναστασία Καραογλάνη, Το τρυφερό και τραγικό του τέλους

Ελένη Καραΐνδρου, Eternity theme and a day
(δίσκος: Eternity and a day (1998) από την ταινία «Μια αιωνιότητα και μια μέρα» του Θόδωρου Αγγελόπουλου)

Το τρυφερό και τραγικό του τέλους

Την κάθαρση που ανέβαλες
για χρόνους μακρινούς
ο από μηχανής την έδωσε.
Σήκωσε τείχος απροσπέλαστο
και περιέκλεισε
όση αγάπη απόλειπεν
και όση σας χρωστούσε το σύμπαν,
για να τρομάξετε τον εγωισμό σας.
Και έτσι έσβησε,
κρατώντας σου το χέρι
τη στιγμή που το «για πάντα»
πέταξε
στην πρώτη κλήση του ράμφους
στο τζάμι.

Πήρες μετά των ομματιών σου
έχοντας πια στην κτήση σου
εικόνες και βιώματα ευλογίας,
που οι πολλοί φοβούνται να τα ζήσουν.
Μόνη και τάχατες σοφή,
πλήρης στην αδειοσύνη
πυξίδα ψάχνεις πια ξανά,
με τον βορρά στραμμένο στην εμπειρία αυτή.

Το τρυφερό και τραγικό του τέλους
σε καθορίζει

Από τη συλλογή Το τρυφερό και τραγικό του τέλους (2015) της Αναστασίας Καραογλάνη

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Αναστασία Καραογλάνη

Γιώργος Καφταντζής, Η θάλασσα

Νάνος Βαλαωρίτης & Βασίλης Δημητρίου, Ποια θάλασσα
(τραγούδι: Χρήστος Θηβαίος / δίσκος: Ο μεγάλος θυμός (1998))
[από συναυλία προς τιμήν του Βασίλη Δημητρίου το 2008 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών]

Η θάλασσα

Η θάλασσα διψάει μυστικό νερό, μιλάει με φωνές
πνιγμένων, πλέει στην άβυσσο του ατέλειωτου καιρού
μ’ ένα μεγάλο φέρετρο στη ράχη της από κρύσταλλο
μαργαριτάρι και σελήνη.
Κάθε Κυριακή ξεντύνεται τα ψάρια και βουλιάζει στον εαυτό της.
Η θάλασσα πεινάει ναυαγούς, με αρίφνητα νερένια χέρια
τους χαιρετά και τους καταβροχθίζει.
Συχνά όταν τραβιούνται τα νερά, εγκαταλείποντας ξεριζωμένα
φύκια και σπασμένα κουπιά, μας ξεγελάει συντριμμένη
ανάμεσα σε διαδοχικούς ροδόκηπους από κοράλλια νηνεμίας
και πίδακες πουλιών. Τότε όλα σαλεύουν,
λάμπουν και φλοισβίζουν στον ατλαζένιο κόρφο της.
Η θάλασσα ζυμώνει το θαλασσινό ψωμί μ’ αλεύρι φεγγαρίσιο,
ταΐζει αστερισμούς αιμόφυρτους
γλάρους με αμάραντες φτερούγες.

Από τη συλλογή Τα παραλειπόμενα (1985) του Γιώργου Καφταντζή

Πηγή: Γιώργου Καφταντζή / Τα ποιήματα 1940-1987 (1988)

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιώργος Καφταντζής

Σαράντος Παυλέας, Τα σπίτια του Νότου

Λαυρέντης Μαχαιρίτσας & Ισαάκ Σούσης, Νότος
(τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας & Μάριος Φραγκούλης / δίσκος: Ζωντανή ηχογράφηση στην Ιερά Οδό II (1998))

Τα σπίτια του Νότου

Ο θάνατος θυμάμαι, εκεί στα σπίτια του Νότου ήταν ένα σκοτεινό γεγονός,
ίσως γιατί υπήρχε πολύς ήλιος παντού, γυμνός, άφθονος.
Κλείνονταν τα παράθυρα όταν του νεκρού περνούσε η ακολουθία
κάτω από τα σπίτια τα παλιά και οι ένοικοι την πομπή
πίσω από τις κατεβασμένες κουρτίνες κρυφά παρακολουθούσαν.
Κάποια μεσημέρια ασάλευτα, φωνές από μοιρολογίστρες

τη χλιαρή τους έκοβαν άνεση σα μαχαίρια ακονισμένα.

Στα σπίτια εκείνα του Νότου ο νεκρός ήταν μέσα στο σκοτάδι του αιώνια βυθισμένος,
στους μικρούς του ληστές, τα σκουλήκια του αφιερωμένος,
μακριά από το αστραφτερό φως, που ντύσιμο δε δεχότανε κανένα.

Εκεί, στα σπίτια του Νότου, οι νεκροί ερχόνταν πάλι
και ζητούσανε τα κρεβάτια τους με το στεναγμό του ανέμου,
μ’ άδεια μάτια, ενώ τα ποντίκια ροκάνιζαν
μέσα στα μεσάνυχτα τα πατώματα τα φαγωμένα από το σαράκι,
τις κατάκλειστες ντουλάπες του ταξιδεμένου, εκεί στο Νότο όπου οι μυγδαλιές

πολύ γρήγορα ανθούσανε τ’ άνθια τους
σαν κύματα σ’ ακρογιάλι αφρισμένα.

Από τη συλλογή Ύμνος στον ήρωα Κωνσταντίνο Δαβάκη (1979) του Σαράντου Παυλέα

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Σαράντος Παυλέας

Παναγιώτης Μαυρίδης, [Έκλεισα το παράθυρο στο σήμερα…]

Νότης Μαυρουδής & Γιάννης Πανουτσόπουλος, Το μέλλον
(τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας & Παιδική Χορωδία Δημήτρη Τυπάλδου / δίσκος: Λούνα παρκ (1998))

[Ενότητα Α]

VI

Έκλεισα το παράθυρο στο σήμερα∙
έξω απ’ το τζάμι,
φθοράς εικόνες,
έρημα τοπία,
δομές ερειπωμένες, πριν τελειώσουν,
όνειρα προδομένα,
που διαλύονται.

Την τάφρο, δρασκελίζω,
του παρόντος,
ελαύνοντας ανταγωνιστικά
στο μέλλον.

Από τη συλλογή Στην ίσαλη γραμμή (1987) του Παναγιώτη Μαυρίδη

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Παναγιώτης Μαυρίδης

Γιώργος Καλιεντζίδης, [Δεν έχω άλλη θέα από τα μάτια σου…]

Δημήτρης Ζερβουδάκης & Μάριος Μήτσιου, Κλείσ’ τα μάτια σου και κοίτα
(με τον Δημήτρη Ζερβουδάκη / δίσκος: Κλείσ’ τα μάτια σου και κοίτα (1998))

Δεν έχω άλλη θέα από τα μάτια σου.

Καθρεφτισμένη στην άκρη της σιωπής η απόγνωση.
Στα ασάλευτα χείλη μου ικεσία ανεκπλήρωτη.
Γονυπετής, μέσα στο γόο της θάλασσας, πλαταίνει
ο νους μου και χωρεί τη ζωή μου
κλεισμένη ως ήταν στου κορμιού τον κύκλο.
Ξετυλίγεται και χάνεται.
Κραδαίνοντας… νου και… σώμα!
περνώ στο πλαίσιο της μέρας. Τα μάτια μου
παίρνουν την όψη παράθυρου
ορθάνοιχτου σ’ ανέμου καλέσματα.

Σας αναφέρω πως οι ακροβολιστές
βρίσκονται από ώρα στις θέσεις τους.

Από τη συλλογή Εσωτερική έφοδος (1989) του Γιώργου Καλιεντζίδη

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιώργος Καλιεντζίδης

Ζωή Σαμαρά, [Γράφω…]

Ελένη Καραΐνδρου, Eternity theme (από τη μουσική της ταινίας Μια αιωνιότητα και μια μέρα (1998) του Θόδωρου Αγγελόπουλου)

Γράφω

χαράζω με μαύρα γράμματα
το όνομά μου
σε λευκή ταφόπετρα

παλεύω την αιωνιότητα της γραφής
με τη δική μου φευγαλέα υπόσταση
θραύω
μέσα στα χέρια μου
την ανέκφραση του λόγου

σκάβω βαθιά μέσα στην
πέτρα
μ’ αυτά τα χέρια
που αύριο κληρονομούν
την ακινησία της

γράφω

Το συγκεκριμένο ποίημα της Ζωής Σαμαρά δημοσιεύτηκε στο περιοδικό νέα πορεία (τεύχος 530-533, Απρίλιος-Ιούνιος 1999).

Πηγή: https://genesis.ee.auth.gr/dimakis/neapor/530-532/6.html

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ζωή Σαμαρά

Χρήστος Ντάλιας, Οι συνήθειες

Μιλτιάδης Πασχαλίδης, Κακές συνήθειες (δίσκος: Κακές συνήθειες (1998))

Οι συνήθειες

Ας σταθώ κάπου εδώ κοντά.
Κι ας είμαι πολύ μετανιωμένος
που ανηφόρισα στον ίδιο βράχο.
Περιμένω πάντα τις συνήθειες
του ανέμου.
Να χτενίσουν τ’ άσπρα μου μαλλιά.
Α, αυτές οι συνήθειες
που δεν γεφυρώνουν πια τίποτα.
Τόσο καιρό λυγίζουν τα πόδια μου.
Ακούω τις κλειδωσιές που τρίζουν.
Όμως εκεί αμετανόητος και μετανιωμένος
να φτάσω ακόμα μια φορά
να δω από μακριά τα πλεούμενα
της θάλασσας,
να ξετινάζουν τα μαύρα μου στιχάκια.

Από τη συλλογή Το άλλο τετράδιο (1982) του Χρήστου Ντάλια

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Χρήστος Ντάλιας

Μανόλης Ξεξάκης, Όνειρο δωδέκατο: Αγγελιοφόρος θερμότητας

Χάρις Αλεξίου, Χειμώνας (δίσκος: Το παιχνίδι της αγάπης (1998))

Όνειρο δωδέκατο: Αγγελιοφόρος θερμότητας

[Ενότητα Όνειρα]

Ονειρεύομαι και βλέπω ένα χειμώνα με κρύο
που εισχωρεί από τις σύγχρονες καθρεπτοτζαμαρίες
μαζί με παγοκρύσταλλα στα κτίρια της πόλης.

Δεν έχουμε ψυγεία για ποτά και τρόφιμα.
Κάθε δωμάτιο, θάλαμος ψυκτικός. Ο κόσμος
τρέφεται με κρύα φαγητά και ζει σε παγωμένα σπίτια.

Ένα σαλόνι δίπλα μας είναι φωλιά των πάγων.
Αλλού, εκεί που κατοικούν τυριά, θάλαμος της γραβιέρας.

Τα μπρι, οι παρμεζάνες και τα καμαμπέρ είναι αναποφάσιστα.
Ψάχνουν αριστοκρατικά προάστια αχιόνιστα να εγκατασταθούν…

Διαλαλώ, μας απειλούν νυχθημερόν πολλών αιώνων κρύα.
Σκοτάδια ασύλληπτα αγριεμένων ημερών, νύχτες αραβικές, αιμάτινες
έρχονται για την παγωμένη ευρωπαϊκή οντότητα, τώρα που ζει
με τις επιλογές του λογχοφόρου γίγαντα της υφηλίου.

Από τη συγκεντρωτική έκδοση Μανόλης Ξεξάκης, ποιήματα 1972-2006 (2008)

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Μανόλης Ξεξάκης

Τάσος Κόρφης, Αποστολή διασώσεως

Κώστας Καλδάρας, Απ’ τα κρυμμένα να σωθείς
(τραγούδι: Μελίνα Κανά / δίσκος: Τραγούδια από το παράθυρο (1998))

Αποστολή διασώσεως

[Ενότητα Ημερολόγιο 4]

Πρέπει να πλεύσουμε στη νύχτα και να διασώσουμε κάποιον, κάποιον που κάνει το σταυρό του, παίρνει τη θεία μετάληψη και περιμένει ένα καράβι, ένα γιατρό, ένα χέρι να του κλείσει τα μάτια.

Τα σήματα μας ξεσήκωσαν από τον ύπνο, από τον απογευματινό μας καφέ, από το σώμα της γυναίκας μας. Τα χέρια χούφτωναν το τιμόνι. Τα μάτια επαγρυπνούν. Όλα τίθενται εν επιφυλακή.

Πρέπει να πλεύσουμε στη νύχτα και να διασώσουμε κάποιον, κάποιον –ίσως τον εαυτό μας– που κινδυνεύει, ανάμεσα σ’ αγγίγματα φτηνά, αισθήματα ξεπερασμένα, κύκλους ομόκεντρους, ένα δεσμώτη των μορφών, των διαγραμμάτων που δεν μπορεί ν’ αυτοσχεδιάσει πια.

Από τη συγκεντρωτική έκδοση Ημερολόγιο (1971) του Τάσου Κόρφη

Πηγή: ανθολογία Η δεύτερη μεταπολεμική ποιητική γενιά (1950-1970) του Ανέστη Ευαγγέλου (εκδ. Παρατηρητής, 1994)

Τα ηλιοτρόπια των Εβραίων (Γιώργος Ιωάννου)

Ευανθία Ρεμπούτσικα, Θάλασσα από ηλιοτρόπια
(δίσκος: Το αστέρι κι η ευχή (1998))

Τα ηλιοτρόπια των Εβραίων

Κάθε φορά που τρίζει η σκάλα μας,
«λες να ’ναι αυτοί επιτέλους;» σκέφτομαι,
κι ύστερα φεύγω και με τις ώρες
κατακίτρινα ζωγραφίζω ηλιοτρόπια.

Όμως αύριο ώσπου να ξεχαστώ
στην αίθουσα αναμονής, το τραίνο
απ’ την Κρακόβια θα περιμένω.

Κι αργά τη νύχτα, όταν ίσως κατεβούν
ωχροί, σφίγγοντας τα δόντια·
«αργήσατε τόσο να μου γράψετε»
θα κάνω δήθεν αδιάφορα.

Από τη συλλογή Ηλιοτρόπια (1954) του Γιώργου Ιωάννου

Πηγή: συγκεντρωτική έκδοση Τα Χίλια Δέντρα και άλλα ποιήματα (εκδόσεις Κέδρος, Αθήνα, 1973)

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιώργος Ιωάννου

Αλεξάνδρα Μπακονίκα, Βιβλία τσέπης

Θάνος Μικρούτσικος & Κώστας Τριπολίτης, Άρλεκιν
(δίσκος: Ο Θάνος Μικρούτσικος τραγουδά Θάνο Μικρούτσικο (1998))

Βιβλία τσέπης

Πουλιούνται αβέρτα στα περίπτερα
ερωτικά βιβλία τσέπης
– ιδίως για γυναίκες.

Και ιδού η συνταγή:
οι εραστές είναι νέοι και ωραίοι,
το περιβάλλον πλούσιο, παραδεισένιο∙
υπάρχει φλόγα, υπάρχει πάθος,
ωστόσο οι έρωτες παραμένουν
διακριτικά ρομαντικοί.

Φτηνές συνταγές κι όμως πουλιούνται∙
έχω δει με τι μανία τις διαβάζουν,
όπως τα περιοδικά μόδας, τ’ αστυνομικά
κι άλλα.

Από τη συλλογή Το γυμνό ζευγάρι και άλλα ποιήματα (1990) της Αλεξάνδρας Μπακονίκα

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Αλεξάνδρα Μπακονίκα

Γιάννης Ποδιναράς, Παλιός επισκέπτης

Νότης Μαυρουδής & Τάσος Σαμαρτζής, Τσιτσάνη και Ροκ γωνία
(τραγούδι: Γιώργος Νταλάρας & Παιδική χορωδία Δημήτρη Τυπάλδου / δίσκος: Λούνα παρκ (1998))

[Μέρος Γ’]

Παλιός επισκέπτης

Πήρα το δρόμο μετά από καιρό
περπατώντας στην ίδια άκρη.
Θωπεύοντας αγάλματα
που βάραιναν την ψυχή μου όλα τα χρόνια.
Ξεδιπλώνοντας την πελώρια αιχμή των πρώτων σκιών.
Κοιτάζοντας ξανά τους ίδιους δρόμους
Ακούγοντας τους ίδιους ήχους
που μαρμάρωναν παιδί την καρδιά μου.
Ίδιες εικόνες.
Ίδιοι δρόμοι μ’ αλλαγμένα τα προσωπεία.
Ρόλοι άγνωστοι χωρίς το δικό μου ταξίδι.
Απλώνω το χέρι να ψηλαφίσω τα σημάδια στα πρόσωπα.
Παλιός επισκέπτης αμετανόητος
ν’ αναιρώ τη φυγή.

Από τη συλλογή Φαράγγια των Αγγέλων (2008) του Γιάννη Ποδιναρά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιάννης Ποδιναράς

Γιάννης Ποδιναράς, Μόρφου 1997

Το γιασεμί (παραδοσιακό Κύπρου)
(τραγούδι: Σαβίνα Γιαννάτου / δίσκος: Τραγούδια της Μεσογείου (1998))

[Μέρος Γ’]

Μόρφου 1997

Δρόμοι στενοί
και πόρτες ανοιχτές.
Περνούσαμε γιασεμί τ’ απόγευμα
–χαϊμαλιά της πρώτης αγάπης–
Αλυσίδες απλώναμε
τις ευωδιές των παθών
στις διαδρομές των υγρών ονείρων
και χτίζαμε τα θεμέλιά μας
στα ριζωμένα στη γη
λευκά αγγίγματα
της πρώτης και ανεξίτηλης γεύσης.

Από τη συλλογή Φαράγγια των Αγγέλων (2008) του Γιάννη Ποδιναρά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιάννης Ποδιναράς

Γιάννης Ποδιναράς, Δίβουλη πρόνοια

Θανάσης Παπακωνσταντίνου, Αερικό
(τραγούδι: Μελίνα Κανά / δίσκος: Λάφυρα (1998))

[Μέρος Β’]

Δίβουλη πρόνοια

Κάποιος τρελός μου το ψιθύρισε.
«Το ’ξερες; Ένα χνάρι μας
στην άγρια στέπα
παίρνει εκατό χρόνια να χαθεί.»

Βουλιάξαμε στις μυρμηγκοφωλιές
της δίβουλης πρόνοιας
των ασφαλών δρόμων.

Απ’ το κλειστό τζάμι
κοιτούμε με βουλιμία τη θύελλα
που έρχεται
για να μας προσπεράσει.

Από τη συλλογή Φαράγγια των Αγγέλων (2008) του Γιάννη Ποδιναρά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιάννης Ποδιναράς

Ορέστης Αλεξάκης, Νύχτα

Κική Δημουλά, Ο πληθυντικός αριθμός
(ερμηνεία: Τάνια Τσανακλίδου, πιάνο: Τάκης Φαραζής / δίσκος: Το μαγικό κουτί (1998))

νύχτα

Με τρομάζουν οι μνήμες
περπατάνε

με βήματα ηχηρά πάνω στη στέγη

Από τη συλλογή Η λάμψη (1983) του Ορέστη Αλεξάκη

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ορέστης Αλεξάκης

Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου, Επιβατικός σταθμός

Δημήτρης Παπαδημητρίου & Μιχάλης Γκανάς, Το τρένο των 9.10
(τραγούδι: Ελευθερία Αρβανιτάκη / δίσκος: Η ζωή που δεν έζησα (1998))

Επιβατικός σταθμός

Στη μνήμη της Κορνηλίας

Κοντά στα τρένα υπάρχει μια κρυφή ροή νερού
Αργά ράθυμα δροσίζει τ’ αναμμένα βαγόνια
Η Κορνηλία σκύβει απ’ το παράθυρο επικίνδυνα
Σ’ ένα κουπέ με κόκκινα βελούδα
Ανοίγει μια πετσέτα στα γόνατά της
Ψωμί τυρί αυγό και αλατοπίπερο
«Θα ’ρθεις μαζί μου ως το θάνατο;» λέει

Ποιος ντυμένος στα μαύρα κόβει εισιτήρια σήμερα
Ποιος ελεγκτής μάς κοιτάζει με μια νέα υποψία
Ο κλειδούχος ας ξεκλειδώσει επιτέλους την καρδιά του
Ας χορτάσει ο μηχανοδηγός μια θεία ανάπαυση
Και οι γραμμές να γυαλίσουν τα παπούτσια τους

Στην πλατεία κοιμάται η αγία τεμπελιά
Ένας καφές φουσκώνει ως τον ουρανό
Σκάζει στα χείλη του σταθμάρχη που ρουφάει τη μέρα
Σα να ’ναι η πρώτη του κι η τελευταία

Από τη συλλογή Σαλκίμ (2001) της Μαρίας Κέντρου-Αγαθοπούλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Μαρία Κέντρου-Αγαθοπούλου