Μάνος Χατζιδάκις & Νίκος Γκάτσος, Αθανασία
(τραγούδι: Δήμητρα Γαλάνη / δίσκος: Αθανασία (1976))
Μηδέν
Μην επαίρεστε ποιητές
μη μονοπωλείτε την αθανασία.
Είναι κι αυτή μια φαντασίωση του μηδενός
που θα σας καταπιεί.
Ανέκδοτο ποίημα της Μαρίας Κουγιουμτζή
Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Μαρία Κουγιουμτζή
Μάνος Χατζιδάκις, Χορός με σκιά μου
(τραγούδι: Δήμητρα Γαλάνη / δίσκος: Χορός με σκιά μου (1998))
Η σκιά μου
Τρέχει πιο γρήγορα από μένα
μαύρη μισή κομματιασμένη
ψηλή λιγνή τεράστια θυμωμένη
ανυπεράσπιστη θλιμμένη
ταχύνω το βήμα, πάω να την αγγίξω
τινάζεται μακριά αλαφιασμένη
δεν έχει μάθει αγγίγματα φοβάται
τρέμει το φως την διάλυση τα μακρινά ταξίδια
τα λόγια αράχνες-πυρκαγιές
τόσο νέα αυτή η σκιά
ένα μικρό κορίτσι με πλεξούδες
τόσο γρήγορη
τόσο αργή
τόσο ανόητη στη ρευστότητά της
Μικρή σκιά αέρα
πόσο θαρρείς ακόμα θα υπάρχεις;
Από τη συλλογή Στον αρχαίο κόσμο βραδιάζει πια νωρίς (2012) της Χλόης Κουτσουμπέλη
Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Χλόη Κουτσουμπέλη
Μου ’ταξες ταξίδι να με πας
Μουσική: Χρήστος Νικολόπουλος
Στίχοι: Σώτια Τσώτου
Τραγούδι: Δήμητρα Γαλάνη
Δίσκος: Χάνομαι γιατί ρεμβάζω (1985)
Να ’ξερα των άστρων το σκοπό
να σ’ τον λέω να σε νανουρίζω
να ’μουνα θεός να σου το πω
«πάρ’ τον Γαλαξία, σ’ τον χαρίζω»
Πόσο σ’ αγαπώ, πόσο σ’ αγαπώ
Μου ’ταξες ταξίδι να με πας
όσο μακριά ο κόσμος φτάνει
πού αλλού, καρδιά μου, να με πας
πήγα στον παράδεισο και φτάνει
Πόσο μ’ αγαπάς, πόσο μ’ αγαπάς
Μάλαμα στα τζάμια το νερό
κι ούτε μια σταγόνα δεν ορίζω
όλο μου το βιος ό,τι φορώ
η ψυχούλα μου και σ’ τη χαρίζω
Πόσο σ’ αγαπώ, πόσο σ’ αγαπώ
Μου ’ταξες ταξίδι να με πας
όσο μακριά ο κόσμος φτάνει
πού αλλού, καρδιά μου, να με πας
πήγα στον παράδεισο και φτάνει
Πόσο μ’ αγαπάς, πόσο μ’ αγαπάς
Έφυγα
Μουσική: Δήμητρα Γαλάνη
Στίχοι: Λίνα Νικολακοπούλου
Τραγούδι: Δήμητρα Γαλάνη
Δίσκος: Ανάσα η τέχνη της καρδιάς (1995)
Έφυγα γιατί έπρεπε να μείνω αλλιώς
έφυγα γιατί άνοιξε ο καημός μου ο παλιός
στα άγγιγμα του όχι μας σαν κουρασμένο ρούχο
γιατί έφυγα κι απέφυγα
που τέτοια αγάπη σου ’χω
Δυο σπίρτα που ’μειναν στις νύχτας το κουτί
να μην τ’ ανάψεις
την πόρτα σου μονάχα την κουτή
για ρώτα την πώς έφυγα
νομίζοντας πως θες να με φωνάξεις
Έφυγα γιατί έπρεπε να ζήσω αλλιώς
έφυγα όπως φεύγει το σκοτάδι απ’ το φως
μια καύτρα μόνο γυάλισε
λες κι ήθελε να δείξει
ποιο κουράγιο το κουβάλησε το θέλω που ’χα πνίξει
Δυο σπίρτα που ’μειναν στις νύχτας το κουτί
να μην τ’ ανάψεις
την πόρτα σου μονάχα την κουτή
για ρώτα την πώς έφυγα
νομίζοντας πως θες να με φωνάξεις
Δυο μέρες μόνο
Μουσική: Δήμητρα Γαλάνη
Στίχοι: Παρασκευάς Καρασούλος
Τραγούδι: Δήμητρα Γαλάνη
Δίσκος: Φως (1991)
Δυο μέρες μόνο
να σε κρατάω αγκαλιά δυο μέρες μόνο
να σ’ έχω δίπλα μου ξανά για λίγο μόνο
Δυο μέρες μόνο
σ’ ένα ταξίδι-αστραπή να ξεδιπλώνω
να παίρνει ανάσα η ζωή για λίγο μόνο
Για τόσο μόνο
φως να γεμίζουν οι στιγμές
να λάμπουν μες στο χρόνο
όλο το σώμα μου να ζει
για σένα μόνο
δυο μέρες μόνο
Δυο μέρες μόνο
να συνηθίζει το κορμί κι εγώ να λιώνω
έπειτα μόνο τη φωνή σου ν’ ανταμώνω
Δυο μέρες μόνο
όσο μια βόλτα διαρκεί για τόσο μόνο
όλη η ζωή μου αυτή η στιγμή δυο μέρες μόνο
Για τόσο μόνο
φως να γεμίζουν οι στιγμές
να λάμπουν μες στο χρόνο
όλο το σώμα μου να ζει
για σένα μόνο
δυο μέρες μόνο
Με τη Δήμητρα Γαλάνη και τον Μάνο Χατζιδάκι
Μεταγενέστερη εκτέλεση του τραγουδιού με τον Ηλία Λιούγκο και τον Μάνο Χατζιδάκι
(από τον δίσκο Ο Μάνος Χατζιδάκις στη Ρωμαϊκή αγορά (1986) με ερμηνευτές τη Μαρία Φαραντούρη, την Έλλη Πασπαλά, τον Βασίλη Λέκκα και τον Ηλία Λιούγκο)
Ήρθε βοριάς, ήρθε νοτιάς
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Στίχοι: Γιάγκος Αραβαντινός
Τραγούδι: Νίκη Καμπά & χορωδία
Ταινία: Δύο κόσμοι (1949) των Γιάννη Φιλίππου & Ιάσονα Νόβακ
Αγάπη μου, σε γύρευα
σ’ αυγή και σε φεγγάρι
και στα ψηλά τα σύννεφα
σε γύρευα τυφλός
μα ήρθε ο καιρός, ήρθε η βροχή
κι η δροσερή σου χάρη
αγάπη μου, σε γύρεψα
γιατί ήσουν ουρανός
Κι αν ο Θεός που σ’ έπλασε
με μιαν ευχή μεγάλη
να ’χεις αστέρι στα μαλλιά
και μια χρυσή καρδιά
στ’ αλώνια ευθύς υψώθηκε
το χρυσαφένιο στάρι
κι η αγάπη μου μ’ αγάπησε
γιατί ήμουν ουρανός
Αγάπη μου, πώς σ’ έχασα
πώς η καρδιά μου εστάθη
και τα πουλιά σ’ αρπάξανε
μες στην πολλή βροχή
ήρθε βοριάς, ήρθε νοτιάς
το κύμα να σε πάρει
αγάπη μου, που μου ’φυγες
γιατί ήσουν ουρανός
Γιώργος Χατζηνάσιος & Ανδρέας Θωμόπουλος, Ξέρω δε θα ’ρθεις
(τραγούδι: Δήμητρα Γαλάνη / δίσκος: Ένα γελαστό απόγευμα (1979))
Το ξέρω
Σαν ένας πρωτόγονος θεός το ξέρω
ότι θα γράφω με το χέρι σου
θα μιλώ με τη φωνή σου
θα περπατώ με την περπατησιά σου
κοιτάζοντας με το βλέμμα σου
στις λαμπερές προθήκες των βιβλιοπωλείων
τις νέες εκδόσεις των ποιητών
όταν το άπειρο θα ξεπηδάει απ’ την καρδιά μου
και μπροστά στο αιώνιο η νύχτα θα με ντύνει.
Από τη συλλογή Περίπλους (1991) του Γιώργου Καφταντζή
Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιώργος Καφταντζής
Δήμητρα Γαλάνη & Ελεάνα Βραχάλη, Δεν έχει επιστροφή
(τραγούδι: Ελευθερία Αρβανιτάκη / δίσκος: Όλα στο φως (2004))
χωρίς τίτλο
Κακό στον εαυτό σου κάνεις
Όταν
Το μίσος
Ο θυμός
Η οργή
Η θλίψη και οι ενοχές
Το νου θολώνουν
Παιδεύεται η σκέψη
Όταν ο φόβος σε κυριεύει
Μην κάνεις αυτά που οι άλλοι
Δεν θέλεις να σου κάνουν
Ψάξε τον άνθρωπο
Ψάξε για τη χαμένη σου εκτίμηση
Από τη συλλογή έγκλειστες συναντήσεις (2008) ανήλικων κρατουμένων στις δικαστικές φυλακές Διαβατών Θεσσαλονίκης
Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ανήλικοι κρατούμενοι στις δικαστικές φυλακές Διαβατών Θεσσαλονίκης
Μάνος Χατζιδάκις & Νίκος Γκάτσος, Άσπρο περιστέρι
(τραγούδι: Δήμητρα Γαλάνη / δίσκος: Της γης το χρυσάφι (1971))
ελπίδα
Με το στήθος στην πάλη
Στον αγώνα
Στον πόλεμο της ζωής
Στον ΕΡΩΤΑ
Άσπρο περιστέρι το αύριο
Από τη συλλογή έγκλειστες συναντήσεις (2008) ανήλικων κρατουμένων στις δικαστικές φυλακές Διαβατών Θεσσαλονίκης
Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ανήλικοι κρατούμενοι στις δικαστικές φυλακές Διαβατών Θεσσαλονίκης
Μάνος Χατζιδάκις & Νίκος Γκάτσος, Αθανασία
(τραγούδι: Δήμητρα Γαλάνη / δίσκος: Αθανασία (1976))
[Ενότητα Κατάθεσις προθεσμίας]
Ο ποιητής κι ο διευθυντής
Δεν είναι ο ίδιος πια για τους παλιούς του φίλους
ή μήπως είναι, αλλά παρατημένος σαν τους ανάπηρους πολέμου
που όλο ζητούν κάτι, ενοχλητικά, σαν να το δικαιούνται.
Άλλαξε οικογένεια, συνήθειες και ντυσίματα
χτένισμα στα μαλλιά τηλέφωνα και διευθύνσεις
μένει σε γειτονιές απίθανες στα παλιά στέκια δεν συχνάζει
χρόνια και χρόνια δεν έστελνε κάρτες και χαιρετίσματα
έρχονταν κι έφευγαν γιορτές κι ούτε μια υπόμνηση
αν ζει αν πέθανε τι γράφει ή αν στέρεψε.
Στο μεταξύ άλλοι γινόντουσαν πατέρες άλλοι πεθεροί
καθηγητές εκδότες βουλευτές και συγγραφείς
κι ο λόγος του ο καλός χαμένος όπως τα χρόνια του.
Χρόνια του τίποτα, νωθρά μέσα στην κίνησή τους
χρόνια κούφια, αλκοολικά, σε μια οθόνη απέναντι
με τσούλες να του τρων το βιος και να παράγει αδιάλειπτα
χρήματα μετοχές και σπίτια κι αυτοκίνητα και καταθέσεις
για να τα τρώνε πάλι.
Και τώρα έρχεται να ξαναζητήσει τα χνώτα τους
να μπει ξανά στους χώρους και στα σαλόνια τους
να παρεισφρήσει ξαφνικά στη σκέψη και στον λόγο τους
να παίξει με τους όρους τους παλιούς τους ξεχασμένους.
Έχασε όμως. Όσοι μπορούσαν να τον ξαναβάλουν στο παιχνίδι αποδήμησαν
στο στρώμα που άπλωσε εκεί πια θα κοιμηθεί ως την ανάσταση
από τον σπόρο τον μεταλλαγμένο που έσπειρε
μεταλλαγμένη πραγματικότητα τώρα θερίζει
χωμένος ως τα μπούνια στον μικρόκοσμό του ο διευθυντής
που ήταν ποιητής των ασημάντων, ο ποιητής που ήταν
διευθυντής του μηδενός.
Από τη συλλογή Αποτελέσματα χρήσεως (2006) του Γιάννη Καρατζόγλου
Το ποίημα περιλαμβάνεται στην ενότητα Οι μέρες του ποιητή στη συγκεντρωτική έκδοση Πηγαίος κώδικας (2009) του Γιάννη Καρατζόγλου
Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιάννης Καρατζόγλου
Μάνος Λοΐζος & Δώρα Σιτζάνη, Σε ψάχνω
(τραγούδι: Δήμητρα Γαλάνη / δίσκος: Για μια μέρα ζωής (1980))
Μικρές σιωπές (3)
Ψάχνω, τυφλός από τη νύστα,
ανάμεσα σε ανθρώπους
κάποιο ομοίωμά σου.
Στα λεξικά είσαι μια σιωπή.
Σβησμένες λέξεις ίσως απ’ το χρόνο,
ίσως απ’ τη χρήση
στη θέση εκεί που σ’ ερμηνεύουν.
Κατεβαίνω στην αγορά. Βρέχει κιόλας.
Τόμοι βιβλία, λεξικά
στοιβαγμένα στο πεζοδρόμιο
– εκατό δραχμές το κιλό.
Ψάχνω τόσα χρόνια. Ακόμα ψάχνω.
Από τη συλλογή Μικρές σιωπές (1981) του Γιώργου Καλιεντζίδη
Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιώργος Καλιεντζίδης
Γιώργος Χατζηνάσιος & Ντίνος Δημόπουλος, Ήλιε μην κοιτάς
(τραγούδι: Δήμητρα Γαλάνη / δίσκος: Διαδρομή (1973)
Σε σιωπή
[Ενότητα Το παρασύνθημα ξεχάστηκε]
Κύματα-κύματα η οργή
Ξυπνώ στο σκαλοπάτι της ανάμνησης
Σπρώχνει από μέσα το αλέτρι του ο πόνος
Οι ιδιωτικές στιγμές μου ράβονται
στο πανωφόρι του πλήθους
Τι να περιμένει η αγάπη
παρά το άλλο της πρόσωπο–
το μίσος;
Η θλίψη σπάει το κούτελό της στις σελίδες
Θα απαντηθεί άραγε η ερώτηση
που βάλθηκε να τρέχει αλαφιασμένη
στους δρόμους της πόλης
ξεπηδώντας από τη βαθιά ρωγμή του κεφαλιού μου;
Θα βρει ποτέ ανακούφιση η αμφιθυμία
που λιώνει με τα πέλματά της
κάθε βεβαιότητα;
Μέσα στη σιωπή, ξέρεις,
θα ηχήσουν τα λόγια
που αλληλοσκοτώνονται να πάρουν τη σειρά τους
Από τη συλλογή Οπτικό πεδίο (2002) της Χαράς Χρηστάρα
Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Χαρά Χρηστάρα
Αθανασία
Ποίηση: Νίκος Γκάτσος
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Τραγούδι: Δήμητρα Γαλάνη
Δίσκος: Αθανασία (1976)
Τι ζητάς, αθανασία, στο μπαλκόνι μου μπροστά
δε μου δίνεις σημασία κι η καρδιά μου πώς βαστά
σ’ αγαπήσανε στον κόσμο βασιλιάδες ποιητές
κι ένα κλωναράκι δυόσμο δεν τους χάρισες ποτές
Είσαι σκληρή σαν του θανάτου τη γροθιά
μα ήρθαν καιροί που σε πιστέψανε βαθιά
κάθε γενιά δική της θέλει να γενείς
ομορφονιά, που δε σε κέρδισε κανείς
Τι ζητάς, αθανασία, στο μπαλκόνι μου μπροστά
ποια παράξενη θυσία η ζωή να σου χρωστά
ήρθαν διψασμένοι Κροίσοι, ταπεινοί προσκυνητές
κι απ’ του κήπου σου τη βρύση δεν τους πότισες ποτές
Είσαι σκληρή σαν του θανάτου τη γροθιά
μα ήρθαν καιροί που σε πιστέψανε βαθιά
κάθε γενιά δική της θέλει να γενείς
ομορφονιά, που δεν σε κέρδισε κανείς
Μάνος Χατζιδάκις & Νίκος Γκάτσος, Παράξενη πρωτομαγιά
(τραγούδι: Δήμητρα Γαλάνη & Μανώλης Μητσιάς / δίσκος: Αθανασία (1976))
Πρωτομαγιά
Στα τζάμια σου μπουμπουκιάζει η χτεσινή βροχή
τώρα που η παραλία ανάβει τα φανάρια της.
Ένα καΐκι στάθηκε καταμεσής στο πέλαγο.
Γαλήνη.
Περίμενε δω με το βλέμμα στις σταγόνες
(δυο ανθισμένες γαλάζιες σταγόνες τα μάτια σου).
Περίμενε. Θα ξημερώσει.
Θέλω να σε ξέρω στο παράθυρο
αγναντεύοντας κατά τον τόπο της χαραυγής
νοσταλγώντας το περσινό καλοκαίρι.
(Τα νερά ν’ ανασαίνουν ζεστασιά
το γυμνό σώμα της ημέρας πλαγιάζει μες στα στάχυα
κι ανάμεσα απ’ τα δάχτυλα κρυφοκοιτάει μια παπαρούνα.)
Θέλω να σου χαρίσω ένα τόσο δα ουράνιο τόξο
τώρα στα γενέθλια της δεκαοχτάχρονης αυγής,
ένα λουλουδένιο δαχτυλίδι
μια υπόσχεση ελπίδας.
Από τη συλλογή Ακόμα τούτη η άνοιξη (Απρίλης 1946) του Άρη Αλεξάνδρου
Σταμάτης Κραουνάκης & Λίνα Νικολακοπούλου, Καληνύχτα
(τραγούδι: Δήμητρα Γαλάνη & Τάνια Τσανακλίδου / δίσκος: Δήμητρα – Τάνια, Ζωντανές ηχογραφήσεις στο Ζυγό 2001-2002 (2002))
αλλάζει το φως
αλλάζει το φως
και θα κοιτάζομαι
εκεί που ανθίζουν τα μεσάνυχτα
και η μέρα
γραπτή φωνή
αναλύεται
σε χρώματα υπαρκτά
τα μυστικά
καλά κρυμμένα
στις κυψέλες τους
οι ενοχές
κλέβουν την όση απόσταση
έμεινε μεταξύ μας
μια νύχτα σαν κι αυτή
πάρε το χρόνο στα χέρια σου
και στο κογχύλι του
αφουγκράσου
τον παφλασμό
που έσβησε
με μνήμες
Από τη συλλογή Το χρονικό των υποδόριων γεγονότων (1995) της Μυρτώς Αναγνωστοπούλου
Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Μυρτώ Αναγνωστοπούλου
Στέφανος Κορκολής & Παρασκευάς Καρασούλος, Παλίρροια (με τη Δήμητρα Γαλάνη)
Παλίρροια
Ανεπαίσθητα ήσυχα μυστικά,
δύναμη αγνώριστη ξεκινά,
φαίνεται ακίνητη, όμως ασύλληπτα προχωρεί
κι είναι η μαγική δύναμή της αυτή
έρωτας άγνωστος και μαζί φόβος, μέσα μου,
καθώς, σαν επάνω μου, προχωρεί.
Προβαίνει, ανεβαίνει αβάσταχτα,
όπως η σιωπή προχωρεί,
όπως η μοίρα μας σπρωχμένη
από αμετάκλητη δύναμη.
Εσπέρα είναι συνήθως
κι η βραδινή καλλονή σου απερίγραπτη,
πρασινωπή και φαιή, σκοτεινή,
η βαθιά ύπαρξή σου υελώδης
και συμπαγής μαζί.
Σε φοβούμαι
απέραντη θάλασσα, πλατιά,
απειράριθμη με τα πολλά κύματα
μικρά και μαβιά,
πυρόχρυση
στα δειλινά, κάποτε, πορφυρή,
θάλασσα πυκνή.
Προχωρείς ολόκληρη,
βαθιά κι απλωμένη, πώς προχωρείς!
Κι η στεριά σε περιμένει φρίσσουσα,
συγκινημένη. Περιμένει απάνω της να ‘ρθεις,
ν’ απλωθείς, πηγαίνεις σ’ αυτήν
βαριά και δυνατή αγαπημένη.
Σ’ αισθάνομαι καθώς προχωρείς,
αισθάνομαι να προχωρείς
και μου παίρνεις τα πόδια,
συστρεφομένη και μαζί σταθερή.
Την πηχτή, ροϊκή αισθάνομαι δύναμή σου
και μου δίνει τη δική σου ζωή,
καθώς της υγρότητάς σου η άνοδος
φανταστικά με παίρνει, απ’ τη γη μ’ αφαιρεί.
Σε συνοδεύουν πορευομένην
ανεξέλεγκτοι ψίθυροι.
Προβάλλει εσπερινή, στιλπνή,
χιονώδης, χρυσίζουσα η Σελήνη.
Από τη συλλογή Το πλοίο (1955) της Ζωής Καρέλλη
Πηγή: Τα ποιήματα της Ζωής Καρέλλη, τόμος πρώτος (1940-1955) [Οι εκδόσεις των φίλων, Αθήνα, 1973]
Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ζωή Καρέλλη
