Μ' αρέσουν τα ποιήματα που ζουν στο δρόμο, έξω απ' τα βιβλία: αυτά που τουρτουρίζουν στις γωνιές κι όλο καπνίζουν σαν φουγάρα· που αναβοσβήνουν, μες στη νύχτα, σαν Χριστουγεννιάτικα λαμπάκια… [Νίκος Χουλιαράς]
Το απομεσήμερο
έμοιαζε να στέκει σαν αμάξι γέρικο
στην ανηφοριά κάθε απομεσήμερο
στο παλιό μας στέκι πίσω απ’ το μαγέρικο
του Δεληβοριά
Όλα μοιάζαν ουρανός
και ψωμί σπιτίσιο όλα μοιάζαν ουρανός
και γλυκό γλυκό ψωμί
[Γνώριζες τα βήματα
ξέκρινα τους ήχους
και φωτιές ανάβαμε
με σβηστή φωνή
τις βραδιές συνθήματα
γράφαμε στους τοίχους
πέφταμε φωνάζοντας
«Κάτω οι Γερμανοί»]*
Τάχα τι να ζήλεψαν
στα χλωρά σου μάτια που γιομάν τ’ απόβραδο
γλύκα πρωινή κι ήρθαν και βασίλεψαν
τα βαθιά σου μάτια κάποιο Σαββατόβραδο
στην Καισαριανή
Κι όλα γίναν κεραυνός
πελαγίσια αλμύρα κι όλα γίναν κεραυνός
και πικρό πικρό ψωμί
* Οι στίχοι κόπηκαν από την επιτροπή λογοκρισίας και δεν συμπεριλήφθηκαν στο τραγούδι κατά την ηχογράφησή του.
Μπουζούκι:Κώστας Παπαδόπουλος & Λάκης Καρνέζης Τραγούδι:Γρηγόρης Μπιθικώτσης & Βίκη Μοσχολιού[πρώτη ηχογράφηση με τον Γρηγόρη Μπιθικώτσηκαι τη Βίκη Μοσχολιού για τον δίσκοΈνα μεσημέρι(1966) των Σταύρου Ξαρχάκου & Νίκου Γκάτσου] Δίσκος:Ο Μπιθικώτσης(1970)
Κάτω στον Πειραιά
στα Καμίνια
φτώχεια, καλή καρδιά
μα και γκρίνια
μάζεψα μια βραδιά
τα σαΐνια
κι ήρθα κρυφά
τον παλιό μου καημό
να σου πω
Μάτια βουρκωμένα
παραπονεμένα
δίχως αγάπη και πόνο
κανένας δε ζει
μάτια βουρκωμένα
πάρτε με κι εμένα
πάρτε με τώρα να πάμε
στον κόσμο μαζί
Κάτω στον Πειραιά
στο μουράγιο
είπα να σκοτωθώ
μα τον άγιο
μα έκανα υπομονή
και κουράγιο
κι ήρθα κρυφά
τον παλιό μου καημό
να σου πω
Μάτια βουρκωμένα
παραπονεμένα
δίχως αγάπη και πόνο
κανένας δε ζει
μάτια βουρκωμένα
πάρτε με κι εμένα
πάρτε με τώρα να πάμε
στον κόσμο μαζί
Σταύρος Ξαρχάκος & Λευτέρης Παπαδόπουλος: Κλάψτε, ουρανοί κι αστέρια
Μπουζούκι:Κώστας Παπαδόπουλος & Λάκης Καρνέζης Τραγούδι:Γρηγόρης Μπιθικώτσης [πρώτη εκτέλεση από τον ίδιο στον δίσκο Χρώματα (1968) του Σταύρου Ξαρχάκου] Δίσκος:Ο Μπιθικώτσης (1970)
Κλάψτε, ουρανοί κι αστέρια κι ορφανά πουλιά της ερημιάς χίλια χέρια με μαχαίρια την καρδιά ξεσκίζουν της καρδιάς
Πόνε, γίνε μαξιλάρι
να κοιμηθώ νά ’ρθει η νύχτα να με πάρει και να μην ξημερωθώ
Φωτιά θ’ ανάψω
να σε κάψω, ουρανέ στάχτη να γίνεις
μες στα στήθια μου, καημέ
Φλόγα και φωτιά σωρό
να κάψω τα φιλιά να φουντώσει τ’ όνομά σου
και να καεί κάθε αχνάρι απ’ τη σκιά σου
για να μην ξαναβρεθεί
Γιάννης Σπανός & Λευτέρης Παπαδόπουλος, Μια Κυριακή
Μπουζούκι:Κώστας Παπαδόπουλος & Λάκης Καρνέζης Τραγούδι:Γρηγόρης Μπιθικώτσης[πρώτη εκτέλεση από τον ίδιο στον ομότιτλο δίσκο του Γιάννη Σπανού το 1969] Δίσκος:Ο Μπιθικώτσης (1970)
Μια Κυριακή
ποιος το περίμενε πως θα ’ταν Κυριακή μια Κυριακή
ήρθες με τσίπουρο πιωμένος και ρακί μπήκες και πήρες το παιδί μου
μια Κυριακή βγήκες και πήρες την ψυχή μου
μια Κυριακή
Δεν το μπορώ
το προσκεφάλι του το άδειο να θωρώ δεν το βαστώ
να ’ναι το στόμα του γαρίφαλο κλειστό κι έλα ξερίζωσ’ την καρδιά μου
σαν τον ανθό να μπω κι εγώ απ’ το χώμα χάμω
να κοιμηθώ
Μια φούντωση μια φλόγα έχω μέσα στην καρδιά λες και μάγια μου ’χεις κάνει Φραγκοσυριανή γλυκιά
Θά ’ρθω να σε ανταμώσω πάλι στην ακρογιαλιά θά ’θελα να με χορτάσεις όλο χάδια και φιλιά
Θα σε πάρω να γυρίσω Φοίνικα, Παρακοπή Γαλησσά και Ντελαγκράτσια και ας μού ’ρθει συγκοπή
Στο Πατέλι, στο Νιχώρι φίνα στην Αληθινή και στο Πισκοπειό ρομάντζα γλυκιά μου Φραγκοσυριανή
Πρώτη φωνογράφηση του τραγουδιού το 1935 με ερμηνευτή τον ίδιο τον Μάρκο Βαμβακάρη
Δεύτερη εκτέλεση από τον Γρηγόρη Μπιθικώτση για τον δίσκο Μάρκος Βαμβακάρης, Τα κλασικά (1960) από τον οποίο και επιλέχτηκε το τραγούδι για τον δίσκο που ακούμε τώρα
Για το τραγούδι που είναι ένα από τα διασημότερα και ομορφότερα του 20ού αιώνα, ας δούμε τι λέει ο ίδιος ο Μάρκος:
Όλος ο κόσμος της Σύρου μ’ αγαπούσε πολύ, διότι κι εγώ ήμουν Συριανός και το είχαν καμάρι οι Συριανοί. Κάθε καλοκαιράκι με περίμεναν να πάω στη Σύρα να παίξω και να γλεντήσει όλη η Σύρα μαζί μου. Το 1935 πήρα μαζί μου τον Μπάτη, τον αδερφό μου τον μικρό και τον πιανίστα Ροβερτάκη και πήγα για πρώτη φορά στη Σύρο, σχεδόν είκοσι χρόνια αφότου έφυγα από το νησί. Πρωτόπαιξα, λοιπόν, σ’ ένα μαγαζί στην παραλία, μαζεύτηκε όλος ο κόσμος. Κάθε βράδυ γέμιζε ο κόσμος το μαγαζί κι έκατσα περίπου δύο μήνες. Εγώ, όταν έπαιζα και τραγουδούσα, κοίταζα πάντα κάτω, αδύνατο να κοιτάξω τον κόσμο, τα έχανα. Εκεί όμως που έπαιζα, σηκώνω μια στιγμή το κεφάλι και βλέπω μια ωραία κοπέλα. Τα μάτια της ήταν μαύρα. Δεν ξανασήκωσα το κεφάλι, μόνο το βράδυ την σκεφτόμουν, την σκεφτόμουν… Πήρα, λοιπόν, μολύβι κι έγραψα πρόχειρα:
Μία φούντωση, μια φλόγα έχω μέσα στην καρδιά λες και μάγια μου ’χεις κάνει Φραγκοσυριανή γλυκιά…
Ούτε και ξέρω πως την λέγανε ούτε κι εκείνη ξέρει πως γι’ αυτήν μιλάει το τραγούδι. Όταν γύρισα στον Πειραιά, έγραψα τη Φραγκοσυριανή. [Πηγή: wikipedia]
Ας ακούσουμε και την πρώτη εκτέλεση που πάντα έχει ξεχωριστή σημασία για το ρεμπέτικο μα ίσως και για κάθε είδος τραγουδιού, καθώς κι ένα απόσπασμα από ταινία για τη ζωή του Μάρκου, όπου ακούγεται να παίζει τη Φραγκοσυριανή στην τελευταία του δημόσια εμφάνιση:
Ως έκπληξη φύλαξα για το τέλος ένα απόσπασμα από ελληνική ταινία (αν κρίνω από τους πρωταγωνιστές, πρέπει να είναι η Άπονη ζωή (1964) του Πάνου Γλυκοφρύδη), για να έχουμε και οπτική επαφή με τους πρωταγωνιστές της εκτέλεσης του ιστορικού αυτού τραγουδιού μας στον δίσκο που ακούμε: Φραγκοσυριανή, λοιπόν, και Κώστας Παπαδόπουλος, Λάκης Καρνέζης & Γρηγόρης Μπιθικώτσης εν δράσει. 🙂
Αντώνης Κατινάρης & Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, Τι να σου κάνει μια καρδιά
Μπουζούκι:Κώστας Παπαδόπουλος & Λάκης Καρνέζης Τραγούδι:Γρηγόρης Μπιθικώτσης[πρώτη ηχογράφηση του τραγουδιού με ερμηνευτή τον Γρηγόρη Μπιθικώτση σε δίσκο 45 στροφών το 1966] Δίσκος:Ο Μπιθικώτσης (1970)
Μακάρι να ’χα δυο καρδιές μες στη ζωή την ψεύτρα η μια να λιώνει στις φωτιές κι η άλλη να ’ναι πέτρα
Μες στη ζωή μου την πεζή και τη βασανισμένη τι να σου κάνει μια καρδιά κι αυτή σακατεμένη
Μακάρι να ’χα δυο καρδιές η μια για να πονάει κι όταν την πνίγουν οι καημοί η άλλη να γλεντάει
Μπουζούκι:Κώστας Παπαδόπουλος & Λάκης Καρνέζης Τραγούδι:Γρηγόρης Μπιθικώτσης[πρώτη ηχογράφηση του τραγουδιού με ερμηνευτή τον Γρηγόρη Μπιθικώτση σε δίσκο 45 στροφών το 1966 και για τον δίσκοΈνα μεσημέρι(1966) των Σταύρου Ξαρχάκου & Νίκου Γκάτσου] Δίσκος:Ο Μπιθικώτσης (1970)
Θα ποτίσω μ’ ένα δάκρυ μου αρμυρό τον καιρό πικρά καλοκαίρια έμαθα κοντά σου να περνώ νεκρά περιστέρια γέμισε η αυγή τον ουρανό
Θα γυρίσω, λυπημένη Παναγιά έχε γεια μην κλαις το μαράζι μάθε φυλακτό να μην κρεμάς να λες «Δεν πειράζει, θα ‘ρθει άσπρη μέρα και για μας»
Σταύρος Ξαρχάκος & Ιάκωβος Καμπανέλλης, Τα δυο αδέλφια
Μπουζούκι:Κώστας Παπαδόπουλος & Λάκης Καρνέζης Τραγούδι:Γρηγόρης Μπιθικώτσης[πρώτη εκτέλεση του τραγουδιού από τη Μαρινέλλα στην ταινία Γυμνοί στο δρόμο (1969) του Γιάννη Δαλιανίδη / πρώτη ηχογράφηση του τραγουδιού με ερμηνευτή τον Γρηγόρη Μπιθικώτση για τον δίσκο Κόσμε αγάπη μου (1969) των Σταύρου Ξαρχάκου & Ιάκωβου Καμπανέλλη] Δίσκος:Ο Μπιθικώτσης (1970)
Δυο αδέλφια αγαπημένα δυο καλά, καλά παιδιά παιδιά από σπίτι με καλή δουλειά χτυπιούνται δέρνονται σαν τα σκυλιά
Ανάθεμα την ώρα την ώρα την κακιά που εφάνη εκείνη η πλούσια η πλούσια η ξωτικιά
Θλιμμένη αγάπη και πικρή πικρή πικρή
πικρή ματιά
Με τα μάγια ξελογιάζει το μικρό, μικρό μου αδερφό πείνα που κόβει το ψωμί στα δυο το αίμα ανάβει, γίνεται θολό
Ανάθεμα την ώρα την ώρα την κακιά που εφάνη εκείνη η πλούσια η πλούσια η ξωτικιά
