Μ' αρέσουν τα ποιήματα που ζουν στο δρόμο, έξω απ' τα βιβλία: αυτά που τουρτουρίζουν στις γωνιές κι όλο καπνίζουν σαν φουγάρα· που αναβοσβήνουν, μες στη νύχτα, σαν Χριστουγεννιάτικα λαμπάκια… [Νίκος Χουλιαράς]
Λήδα Χαλκιαδάκη & Σπύρος Βλασσόπουλος, Έλα να δεις τον τόπο μου
(φεστιβάλ τραγουδιού Θεσσαλονίκης 1974)
Αυτός ο τόπος
Κουραστήκαμε. Άλλο δεν μπορούμε
σ’ αυτόν τον τόπο εδώ
που η ιστορία αναβλύζει
σε κάθε μας βήμα.
Κι αυτές οι πληγές
που δε λένε να κλείσουν
σε κάστρα, σε ναούς, σε αγάλματα
σε τάφους συλημένους που δε συγχωρούν
σε αγίων εικόνες
μιας θρησκείας παρθένας μαινάδας∙
παντού το πάθος∙ το δέος αυτό
άλλο δεν το μπορούμε.
Τι να καταλάβουν οι άλλοι;
Έρχονται, φωτογραφίζουν, σημειώνουν
φεύγουν, περιγράφουν, ησυχάζουν.
Τι ξέρουν αυτοί απ’ τα δικά μας
μ’ αυτόν τον τόπο τον ανοικτίρμονα
τον παντοκράτορα, τον αβασίλευτο.
Από τη συλλογή Δωρήματα (1963) του Γιάννη Νεγρεπόντη
Πηγή: ανθολογία Η δεύτερη μεταπολεμική ποιητική γενιά (1950-1970) του Ανέστη Ευαγγέλου (εκδ. Παρατηρητής, 1994)
Απομονωμένοι στο πιο ανελέητο βάθος
απ’ όπου η απελπισία τους ποτέ
δε θα ’φτανε στον κόσμο
πάνω σ’ ένα κοινό, κοινότατο κρεβάτι
που η ύπαρξή του έχει ξεχαστεί
μαζί με όλα τ’ άλλα, όλα
στην αμνησία την πιο αδιαπέραστη
των αφημένων τους κορμιών
στον πιο απαίσια ηδονικό πνιγμό
ως την τρέλα
βοήθεια… βοήθεια
μάταια οι κρουνοί του αίματός τους
τ’ απροσπέλαστο φράγμα να διαρρήξουν
απεγνωσμέν’ αγωνιούν.
(Μην τους χτυπήσετε την πόρτα
είναι υπεύθυνοι, αδίστακτοι
ασύλληπτα ωραίοι.)
Από τη συλλογή Καθημαγμένοι (1960) του Γιάννη Νεγρεπόντη
Πηγή: ανθολογία Η δεύτερη μεταπολεμική ποιητική γενιά (1950-1970) του Ανέστη Ευαγγέλου (εκδ. Παρατηρητής, 1994)
Το μέσον –για να περάσει ο Τάκης τους απ’ τους γιατρούς–
ήταν ένας κύριος με κόκκινο πρόσωπο, γκρίζα μαλλιά
περιποιημένα νύχια∙ ένας πολύ σοβαρός κι ευγενικός κύριος.
Εκείνη μόνο δεκαοχτώ χρονώ κι αγαπούσε πολύ τον αδελφό της.
Κανείς δεν έκανε πως κατάλαβε τίποτα.
Την Κυριακή έκαναν κι ένα γλεντάκι
για τον διορισμό κι έφτιαξαν και χαλβά.
Από τη συλλογή Πρόσωπα και χώρος (1958) του Γιάννη Νεγρεπόντη
Πηγή: ανθολογία Η δεύτερη μεταπολεμική ποιητική γενιά (1950-1970) του Ανέστη Ευαγγέλου (εκδ. Παρατηρητής, 1994)
Πώς να με νιώσετε όλοι εσείς
τι ξέρετε για κείνον
κι έτσι θαρρείτε εύκολα
μπορώ να τον ξεχάσω.
Μου μιλάτε για κείνον
σαν να ήτανε κάποιος
όπως όλοι εμείς
κάποιος μέσα στο πλήθος.
Έφευγε κι ήξερε για πού
κι όμως χαμογελούσε
τι τον περίμενε ήξερε
κι όμως χαμογελούσε.
Μου μιλάτε για κείνον
σαν να πήγαινε κάπου
όπως όλοι εμείς
κάπου σαν κάθε μέρα.
Πώς να με νιώσετε όλοι εσείς
τι ήταν αυτός για μένα
ήξερε για πού πήγαινε
κι όμως χαμογελούσε.
Μου μιλάτε για κείνον
σαν να ήτανε κάποιος
όπως όλοι εμείς
κάποιος μέσα στο πλήθος.
Πληροφορίες για τον δίσκο:
«Της εξορίας»: Με την επιστροφή του στην Ελλάδα μετά τη μεταπολίτευση, ο Μίκης Θεοδωράκης πέραν των νέων έργων που έγραφε και ηχογραφούσε με διάφορους τραγουδιστές, συνήθιζε να περνάει στη δισκογραφία και ορισμένα τραγούδια που είχε συνθέσει σε δύσκολες για τον ίδιο και τη χώρα μας εποχές και για ευνόητους λόγους είχε απαγορευτεί να κυκλοφορήσουν.
Κάποια από αυτά είναι και «Της εξορίας», όπως ονομάστηκε ο συγκεκριμένος κύκλος και είναι γραμμένα σε διαφορετικά χρονικά σημεία που όμως έχουν ένα κοινό στοιχείο: Την εξορία και τα παρεπόμενά της, τα οποία είχε βιώσει ουκ ολίγες φορές ο συνθέτης. Ορισμένα γράφτηκαν στα τέλη της δεκαετίας του ’40 όταν ο Θεοδωράκης ήταν εξόριστος στη Μακρόνησο, άλλα κατά τη διάρκεια της δικτατορίας και όλα μαζί παρουσιάστηκαν στη δισκογραφία τον Δεκέμβριο του 1976, με ερμηνευτή τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου.
Η ερμηνεία του είναι ιδανική, μ’ ένα ύφος εντελώς διαφορετικό από εκείνο που τον έκανε πρωταγωνιστή στην ελληνική μουσική μερικά χρόνια αργότερα. Να προσθέσουμε ότι ο «Πέτρουλας» είχε ηχογραφηθεί για πρώτη φορά με τον ίδιο τον Θεοδωράκη ένα χρόνο νωρίτερα (1975) στον «Εχθρό λαό», ενώ στη δεύτερη πλευρά του δίσκου μεταξύ των τραγουδιών παρεμβάλλεται η μελωδία που αργότερα θα γίνει πασίγνωστη ως «Νύχτα μαγικιά»…
Πηγή: «Στου χρόνου τον καθρέφτη» – 1976 (άρθρο του Τάσου Κριτσιώλη στο musiccorner.gr)
Μετά από τέτοια απουσία μακριά
σαν ένας ξένος στην παλιά μου γειτονιά
άγνωστα πρόσωπα γεμίσανε τα σπίτια
στο δρόμο παίζουν άγνωστα παιδιά
Μην πεις ποτέ πως είν’ αργά να ξαναρχίσεις
πως ξέκοψες, μην πεις, απ’ τη ζωή
όταν υπάρχουν τόσοι γύρω που μαζί τους
τον κόσμο απ’ την αρχή να ξαναχτίσεις
Είναι λοιπόν τόσα πολλά είκοσι χρόνια
σ’ εμένα φαίνεται σαν να ’ταν μόλις χτες
έτσι που τη ζωή μου έχω ξοδέψει
στα ξερονήσια και στις φυλακές
Μην πεις ποτέ πως είν’ αργά να ξαναρχίσεις
πως ξέκοψες, μην πεις, απ’ τη ζωή
όταν υπάρχουν τόσοι γύρω που μαζί τους
τον κόσμο απ’ την αρχή να ξαναχτίσεις
Πληροφορίες για τον δίσκο:
«Της εξορίας»: Με την επιστροφή του στην Ελλάδα μετά τη μεταπολίτευση, ο Μίκης Θεοδωράκης πέραν των νέων έργων που έγραφε και ηχογραφούσε με διάφορους τραγουδιστές, συνήθιζε να περνάει στη δισκογραφία και ορισμένα τραγούδια που είχε συνθέσει σε δύσκολες για τον ίδιο και τη χώρα μας εποχές και για ευνόητους λόγους είχε απαγορευτεί να κυκλοφορήσουν.
Κάποια από αυτά είναι και «Της εξορίας», όπως ονομάστηκε ο συγκεκριμένος κύκλος και είναι γραμμένα σε διαφορετικά χρονικά σημεία που όμως έχουν ένα κοινό στοιχείο: Την εξορία και τα παρεπόμενά της, τα οποία είχε βιώσει ουκ ολίγες φορές ο συνθέτης. Ορισμένα γράφτηκαν στα τέλη της δεκαετίας του ’40 όταν ο Θεοδωράκης ήταν εξόριστος στη Μακρόνησο, άλλα κατά τη διάρκεια της δικτατορίας και όλα μαζί παρουσιάστηκαν στη δισκογραφία τον Δεκέμβριο του 1976, με ερμηνευτή τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου.
Η ερμηνεία του είναι ιδανική, μ’ ένα ύφος εντελώς διαφορετικό από εκείνο που τον έκανε πρωταγωνιστή στην ελληνική μουσική μερικά χρόνια αργότερα. Να προσθέσουμε ότι ο «Πέτρουλας» είχε ηχογραφηθεί για πρώτη φορά με τον ίδιο τον Θεοδωράκη ένα χρόνο νωρίτερα (1975) στον «Εχθρό λαό», ενώ στη δεύτερη πλευρά του δίσκου μεταξύ των τραγουδιών παρεμβάλλεται η μελωδία που αργότερα θα γίνει πασίγνωστη ως «Νύχτα μαγικιά»…
Πηγή: «Στου χρόνου τον καθρέφτη» – 1976 (άρθρο του Τάσου Κριτσιώλη στο musiccorner.gr)
Όταν τη νύχτα κρυώνω
κάνω μια προσευχή
να μην είναι οι νύχτες
παγερές στο Ελ Ζαατάρ
Δεν κρυώνουν εκείνοι
που ποτέ δεν ρωτούν
και για μάρκα ή δολάρια
μακελειό ξεκινούν
Όταν τη νύχτα πεινάω
κάνω μια προσευχή
να μην είναι οι νύχτες
παγερές στο Ελ Ζαατάρ
Έως πότε Θεέ μου
το κακό θα κρατά
για δολάρια ή μάρκα
μακελειό στα Ελ Ζαατάρ
Πληροφορίες για το Ελ Ζαατάρ:
Το Tall El Zaatar ή Tel El Zaatar (O Λόφος του Θυμαριού) υπήρξε για χρόνια το μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης Παλαιστινίων στο Λίβανο. Ιδρύθηκε το 1948 και βρισκόταν στο βόρειο, χριστιανικό τμήμα της Ανατολικής Βυρητού, σ’ ένα λόφο στρατηγικής σημασίας, τον οποίον εποφθαλμιούσαν ανέκαθεν οι Χριστιανοί. Με την αρχή σχεδόν της εμφύλιας σύρραξης στο Λίβανο (4/1975) το Tall El Zaatar βρέθηκε στο στόχο, καθότι αποτέλεσε «μέτρο εκδίκησης» μετά την επίθεση Παλαιστινίων στη χριστιανική πόλη Damour (20/1/1976) με τους εκατοντάδες νεκρούς· της οποίας είχε προηγηθεί η επίθεση Χριστιανών στην Karantina (18/1/1976), που άφησε πίσω της περισσότερα από χίλια θύματα Μουσουλμάνους. Ήταν καλοκαίρι του 1976, όταν η σύγκρουση ανάμεσα στους αριστερούς Μουσουλμάνους (μεταξύ των οποίων οι Παλαιστίνιοι του Λιβάνου) και τους χριστιανούς Φαλαγγίτες (που υποστηρίζονταν από το συριακό στρατό) φθάνει στο απροχώρητο. Η εντολή να εξαφανιστεί από το χάρτη το Tall El Zaatar, στο οποίο βρίσκονταν αποκλεισμένοι δυόμισι χιλιάδες παλαιστίνιοι μαχητές και περισσότεροι από 15 χιλιάδες άμαχοι, είναι άμεση. Μετά από πολιορκία επτά εβδομάδων το στρατόπεδο θα πέσει την 12η Αυγούστου του 1976, πλημμυρίζοντας στο αίμα. Το γεγονός υπήρξε «σφαγή εν ψυχρώ», θα συγκλονίσει τη λεγόμενη κοινή γνώμη, και θα θεωρηθεί ως η απαρχή του de facto διαχωρισμού του Λιβάνου.
Πηγή: Δισκορυχείον
Πληροφορίες για τον δίσκο:
«Της εξορίας»: Με την επιστροφή του στην Ελλάδα μετά τη μεταπολίτευση, ο Μίκης Θεοδωράκης πέραν των νέων έργων που έγραφε και ηχογραφούσε με διάφορους τραγουδιστές, συνήθιζε να περνάει στη δισκογραφία και ορισμένα τραγούδια που είχε συνθέσει σε δύσκολες για τον ίδιο και τη χώρα μας εποχές και για ευνόητους λόγους είχε απαγορευτεί να κυκλοφορήσουν.
Κάποια από αυτά είναι και «Της εξορίας», όπως ονομάστηκε ο συγκεκριμένος κύκλος και είναι γραμμένα σε διαφορετικά χρονικά σημεία που όμως έχουν ένα κοινό στοιχείο: Την εξορία και τα παρεπόμενά της, τα οποία είχε βιώσει ουκ ολίγες φορές ο συνθέτης. Ορισμένα γράφτηκαν στα τέλη της δεκαετίας του ’40 όταν ο Θεοδωράκης ήταν εξόριστος στη Μακρόνησο, άλλα κατά τη διάρκεια της δικτατορίας και όλα μαζί παρουσιάστηκαν στη δισκογραφία τον Δεκέμβριο του 1976, με ερμηνευτή τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου.
Η ερμηνεία του είναι ιδανική, μ’ ένα ύφος εντελώς διαφορετικό από εκείνο που τον έκανε πρωταγωνιστή στην ελληνική μουσική μερικά χρόνια αργότερα. Να προσθέσουμε ότι ο «Πέτρουλας» είχε ηχογραφηθεί για πρώτη φορά με τον ίδιο τον Θεοδωράκη ένα χρόνο νωρίτερα (1975) στον «Εχθρό λαό», ενώ στη δεύτερη πλευρά του δίσκου μεταξύ των τραγουδιών παρεμβάλλεται η μελωδία που αργότερα θα γίνει πασίγνωστη ως «Νύχτα μαγικιά»…
Πηγή: «Στου χρόνου τον καθρέφτη» – 1976 (άρθρο του Τάσου Κριτσιώλη στο musiccorner.gr)
Βίκυ Παπαπροδρόμου: ό,τι πολύ αγάπησα (ποίηση, πεζογραφία & μουσική) 