Γιάννης Υφαντής, Το που μου κλέψαν το μπουφάν

Το που μου κλέψαν το μπουφάν

Το που μου κλέψαν το μπουφάν δεν είναι τίποτα,
κι ο κλέφτης του ας είν’ ευλογημένος.
Όμως σαν κάνει ψύχρα και μου λείπει
(δεν έχω ένα δεύτερο μπουφάν) όταν κρυώνω
ίσως να ρίξω κάμποσους χριστούς και παναγίες.
Γιατί κι ο κλέφτης πρέπει (ρε γαμώ το)
να ’ναι ένας σοφός,
να ’χει αίσθηση του δίκαιου, να κλέβει αυτόν που πρέπει.

Από τη συγκεντρωτική έκδοση Οι μεταμορφώσεις του μηδενός (2006) του Γιάννη Υφαντή

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιάννης Υφαντής

Γιάννης Υφαντής, Τα αίτια του τρωικού πολέμου

Τα αίτια του τρωικού πολέμου

[Ενότητα Του έρωτα και της αθωότητας]

Λένε πολλά για τις αιτίες που οδήγησαν
σε σύρραξη τους Τρώες και τους Έλληνες
στα 1400 π.Χ., στην Ιωνία.
Οι πιο μοντέρνες θεωρίες μάς μιλούν για τη συνήθεια
του πλιάτσικου που φτάνει ως τις μέρες μας.
Οργανωμένες συμμορίες από κράτη, εταιρείες, βασιλείς,
πολιορκούσαν, έκαιγαν και άρπαζαν
κοπάδια, θησαυρούς, γυναίκες, δούλους.

Όμως εντύπωση εμένα πάντα μου ’καναν
οι λεπτομέρειες εκείνες σαν κι αυτή
που σαν οι Έλληνες εσύρανε τα πλοία τους
μαύρα και με τεράστια τα μάτια τους στην πλώρη
όταν οι Έλληνες εσύρανε τα πλοία τους
σε μακριά παράταξη εκεί στην αμμουδιά. Το πρώτο πράγμα
που ’καμαν αφού στήσαν τις σκηνές τους
ήσανε τα λουτρά, με τους λουτήρες, με τις βρύσες
κι ήταν μετά το στάδιο για τα παιχνίδια των αγώνων.

Βεβαίως χρειαζόντουσαν κοπάδια για τροφή
βόδια και πρόβατα και γίδια. Χρειαζόντουσαν
ψωμί και οίνο και ξυλεία, χρειαζόντουσαν
σκλάβες γυναίκες που γινόντουσαν
πολύ συχνά οι γλυκές συντρόφισσές τους
πάνω σε φλοκάτες κι υφαντά της Αιτωλίας,
των Μυκηνών, της Θεσσαλίας, της Ιθάκης.
Βεβαίως και ζητούσαν, κι υποχρέωναν ή άρπαζαν
αλλά ο πόλεμος δεν έγινε γι’ αυτά.

Όταν γυμνή σε κοίταζα στο στρώμα μου
εκεί στο πέτρινο σπίτι που για φύλακες
έχει αστερισμούς. Ενώ σε κοίταζα
έξω απ’ τον καθρέφτη, ζωντανή μέσα στο χρόνο
ενώ σε κοίταζα κι απόλαυσα
ξανά και πάλι και ξανά και πάλι και ξανά
τη θεϊκή, τη φονική σου ομορφιά,
κατάλαβα καλά που αυτός ο πόλεμος
έγινε μοναχά για μια γυναίκα.

Από τη συλλογή Έρως ανίκατε μάχαν (2004) του Γιάννη Υφαντή

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιάννης Υφαντής

Γιάννης Υφαντής, Μας λέει ο Τρισμέγιστος Ερμής

Μας λέει ο Τρισμέγιστος Ερμής

Μας λέει ο Τρισμέγιστος Ερμής:
«Το όμοιο νοείται από το όμοιο και αν δεν εξισώσεις
με το Θεό, τον εαυτό σου, μάθε πως
δε θα μπορέσεις να νοήσεις το θεό.
Κάμε τον εαυτό σου αμέτρητο στο μέγεθος
το κάθε σώμα ξεπερνώντας και
τον κάθε χρόνο ξεπερνώντας γίνε ο Χρόνος.
Τίποτε αδύνατο για σένα να μην είναι.
Κάμε τον εαυτό σου αθάνατο∙
κάμε τον εαυτό σου ικανό τα πάντα να εννοήσει
την κάθε τέχνη κι επιστήμη και το φέρσιμο
του κάθε ζωντανού.
Γίνε από κάθε ύψος υψηλότερος∙
γίνε από κάθε βάθος χαμηλότερος∙
πιάσε του κάθε πράγματος την αίσθηση: Φωτιάς, νερού, ξερού, υγρού
και ύπαρξε παντού σύγχρονα σ’ όλα:
Στη γη, στον ουρανό, στη θάλασσα, πριν γεννηθείς,
μέσα στη μήτρα, νέος, γέρος, πεθαμένος, μετά θάνατο.
Κι όλα αυτά μαζί εννόησέ τα: Χρόνους, τόπους, πράγματα, ποιότητες, ποσότητες.
Έτσι θα εννοήσεις το Θεό».

*

«Και λες πως ο Θεός είναι αόρατος. Για πες μου
υπάρχει κάτι φανερότερο απ’ αυτόν; Αφού γι’ αυτό
τα πάντα έφκιασε
για να τον βλέπουμε
μέσ’ απ’ τα πάντα».

*

«Και τούτο είν’ ο Θεός. Το παν. Και μες στο παν
τίποτε δεν υπάρχει το οποίο δεν υπάρχει. Και υπάρχει
το παν μες απ’ τα πάντα για τα πάντα».

*

«Αυτό που να το πεις αδύνατο
αυτό είν’ ο Θεός».

*

«Τίποτε όμοιο στο ανόμοιο και μόνο κι ένα».

*

«Γιατί ο κόσμος έγινε παντόμορφος».

*

«Κι η λήθη γίνεται κακία».

Από το βιβλίο Αθανάτου μνήμης σημεία (1998) του Γιάννη Υφαντή

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιάννης Υφαντής

Γιάννης Υφαντής, Σου είπα η γυναίκα είν’ εδώ

Σου είπα η γυναίκα είν’ εδώ

[Ενότητα Του έρωτα και της αθωότητας 2]

Μόλις πληροφορήθηκα πως πέθαν’ ο Θεός
—μου το ’πε ο Γερμανός σοφός κύριος Νίτσε—
έψαξα μήπως βρω το κινητό του Πατριάρχη

να τον συλλυπηθώ. Αδύνατον.
Αλλά
είπα στον εαυτό μου: «Ηρέμησε. Η Γυναίκα
πανέμορφη, ολοζώντανη, είν’ εδώ.
Κι αυτό αρκεί.
Τι σχέση έχεις εσύ με πατριάρχες
και με συλλυπητήρια και βλακείες.
Σου το ’πα, η Γυναίκα είν’ εδώ.
Μην ασχολείσαι πια με το Θεό.»

Από τη συλλογή Έρως ανίκατε μάχαν (2004) του Γιάννη Υφαντή

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιάννης Υφαντής

Γιάννης Υφαντής, Μία θεά των

Μία θεά των
(Αλλάζοντας φύλο σ’ ένα ποίημα του Καβάφη)

[Ενότητα Του έρωτα και της αθωότητας]

Όταν καμιά τους επερνούσεν, απ’ της Διαγωνίου
την αγορά, περί την ώρα που βραδιάζει,
σαν νταρντανέ και τέλεια ωραία γκόμενα,
με τη χαρά της αφθαρσίας μες στα μάτια,
με τ’ αρωματισμένα καστανόξανθα μαλλιά,
οι διαβάται την εκοίταζαν
κι ο ένας τον άλλονα ρωτούσεν αν την γνώριζε
κι αν ήταν Ελληνίς ή Αλβανίς, Βουλγάρα ή Ρωσίς. Μα μερικοί
που με περισσοτέραν προσοχήν παρατηρούσαν,
εκαταλάμβαναν και παραμέριζαν.
Κ’ ενώ εχάνετο κάτω απ’ τες στοές,
μες τες σκιές και μες στα φώτα της βραδιάς,
πηγαίνοντας προς τα Λαδάδικα που μόνο
την νύχτα ζουν, με όργια και κραιπάλη
και κάθε είδους μέθη και λαγνεία,
ερέμβαζαν ποια τάχα ήταν εξ Αυτών
και για ποιαν ύποπτην απόλαυσί της,
στης Τσιμισκή το πεζοδρόμιο κατέβηκε,
απ’ τα Προσκυνητά, Πάνσεπτα Δώματα.

(Θεσσαλονίκη, 1996)

Από τη συλλογή Έρως ανίκατε μάχαν (2004) του Γιάννη Υφαντή

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιάννης Υφαντής

Γιάννης Υφαντής, Ερώτηση και απάντηση στο Μόναχο

Ερώτηση και απάντηση στο Μόναχο

[Ενότητα Του έρωτα και της αθωότητας 2]

Στον Κώστα Ταβουλτσίδη και στην παρέα της Ξάνθης

Με ρώτησαν στο Μόναχο
αν μου αρέσουν τα γερμανικά
κι από τις γλώσσες όλες ποια μ’ αρέσει τελικά.

«Όλες οι γλώσσες μού αρέσουν», τους απάντησα
«αρκεί να τις ακούω από γυναίκες».

Από τη συλλογή Έρως ανίκατε μάχαν (2004) του Γιάννη Υφαντή

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιάννης Υφαντής

Γιάννης Υφαντής, Η μοίρα του Οδυσσέα

Η μοίρα του Οδυσσέα

Γιατί ο Οδυσσέας δεν ήθελε τον πόλεμο
γιατί δεν ήθελε στρατιώτη να τον πάρουν
έπιασε κι όργωνε σαν έμαθε πως φτάνουν
απεσταλμένοι του Αγαμέμνονα.
Όργωνε με το ένα και με τ’ άλλο
χούφτωνε αλάτι και το έσπερνε
για να τους πείσει ότι ήτανε τρελός.
Ή μήπως δίχως να το ξέρει
μετείχε σε μια πράξη μαγική, το αλάτι σπέρνοντας,
αυτός που του μελλόταν να θερίζει
χρόνια ολόκληρα τη θάλασσα;

Από τη συλλογή Ναός του κόσμου (1996) του Γιάννη Υφαντή

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιάννης Υφαντής

Γιάννης Υφαντής, Το εμείς και το εγώ

Το εμείς και το εγώ

Να ’σαι με το «εμείς» αλλ’ όμως πρόσεξε
από το ψεύτικο αγοραίο «εμείς» προτίμησε
ένα αληθινό προκλητικό «εγώ». Μη ζητιανεύεις
τη συγκατάθεσή τους∙ άρπαξε
αυτό που είναι δικό σου κι όσοι έχουν
μάτια κι αυτιά και νου θα εννοήσουν.
Να ’σαι με το «εμείς» αλλ’ όμως πρόσεξε
μέσα στα τόσα σκουριασμένα «εμείς», αδίσταχτα
δείξε το αστραφτερό σου «εγώ». Μην περιμένεις
τη συγκατάθεσή τους∙ το γνωρίζεις
(εδώ και τρεις χιλιάδες χρόνια το γνωρίζεις) ότι τίποτε
να δώσουν δεν μπορούν όσοι δεν έχουν.

(1980)

Από τη συλλογή Ποιήματα Κεντήματα στο Δέρμα του Διαβόλου (1988) του Γιάννη Υφαντή

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιάννης Υφαντής

Γιάννης Υφαντής, Τίποτε ταπεινό

Τίποτε ταπεινό

Τόση ελευθερία τόση γνώση άλλο δεν άντεχε κι εντέλει
κλείστηκε μες στο σώμα ενός τρελού.
Τίποτε ταπεινό.
Είναι πολίτης πια του σύμπαντος.
Μήτε αστός μήτε χωριάτης.
Είναι πολίτης πια του σύμπαντος
σαν τα σκαθάρια και τους ήλιους. Απαλλάχτηκε.
Νοίκι, ΔΕΗ και δόξα τα ανάλαβαν οι ατσίδες.

(1980)

Από τη συλλογή Ποιήματα Κεντήματα στο Δέρμα του Διαβόλου (1988) του Γιάννη Υφαντή

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιάννης Υφαντής

Γιάννης Υφαντής, Λόγια ενός μεθυσμένου χωριάτη

Λόγια ενός μεθυσμένου χωριάτη

Παιδάκια των αστών
τι εύκολα που αριστερίζετε
τι εύκολα που αναρχίζετε
τι εύκολα κρατάτε για την υστερνή
ένα φασίστα μέσα σας.
Παιδάκια των αστών εγώ κατάφερα
να ζω με τα προνόμια που σας δώσαν οι μπαμπάδες σας.
Τι τίμιο βίο εσείς παιδάκια των αστών,
μήτε παπάδες μήτε χωροφύλακες δε βγάζει η κάστα σας,
μόνο διανοούμενους και καλλιτέχνες κι επιστήμονες.
Τι προοδευτικά εσείς παιδάκια των αστών
Τι ανωτέρου επιπέδου ατιμίες. Όμως
Όμως εγώ σας ξέρω. Ελάτε
ελάτε προς με τα κακόμοιρα
να σας χαϊδέψω λίγο τα κεφάλια σας
κι ύστερα να σας μπήξω μια κλοτσιά στα πισινά
καθάρματα!

Από τη συλλογή Ποιήματα Κεντήματα στο Δέρμα του Διαβόλου (1988) του Γιάννη Υφαντή

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιάννης Υφαντής

Γιάννης Υφαντής, Οι ποιητές χρειάζεται να οπλοφορούν

Οι ποιητές χρειάζεται να οπλοφορούν

Η κόλαση των ποιητών είναι η ασχήμια
γι’ αυτό
οι ποιητές
χρειάζεται
να οπλοφορούν.

Α τους υποκριτές
μιλούν για βία, βασανισμούς και καταπίεση κι εγκλήματα
και μήτε που υποψιάζονται
πόσο υποφέρει ένας ποιητής σαν ταξιδεύει
με υπεραστικό που διαθέτει κασετόφωνο.
Η κόλαση των ποιητών είναι η ασχήμια
γι’ αυτό
οι ποιητές
χρειάζεται
να οπλοφορούν.

Από τη συλλογή Ποιήματα Κεντήματα στο Δέρμα του Διαβόλου (1988) του Γιάννη Υφαντή

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιάννης Υφαντής

Γιάννης Υφαντής, Πώς θα μπορούσα

Πώς θα μπορούσα

Πώς θα μπορούσα να τους πω; Πώς θα μπορούσα
να πιάσω τις πωλήτριες, τις εργάτριες, τους φαντάρους, τα παιδιά μωσαϊκών, τα χωριατάκια, τις μοδίστρες,
να τους πω πως όλοι αυτοί
με τα λεφτά και με τους τίτλους, τ’ αξιώματα, όλοι αυτοί
οι επιστήμονες, οι σταρ, οι φοιτητές, όλοι αυτοί
με τα φανταχτερά και με τη λάμψη τους, όλοι αυτοί
οι τάχατες σπουδαίοι είναι σκατά, και πώς το ξέρω
πώς είμαι βέβαιος γι’ αυτό. Πώς να τους πω;
Δόξα στον άσημο, στον άσκημο,
στον που δεν ξέρει πώς πατούνε το κουμπί του ασανσέρ,
στον με την άγνοια και το φόβο, με τα κόμπλεξ∙
δόξα στις γυναικούλες που τις λένε του λαού
και που δεν ξέρουν πώς να πιάσουν το τηλέφωνο.
Δόξα σε σας σκυλιά, έκπτωτοι άγγελοι.

(1976)

Από τη συλλογή Ποιήματα Κεντήματα στο Δέρμα του Διαβόλου (1988) του Γιάννη Υφαντή

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιάννης Υφαντής

Γιάννης Υφαντής, Για να τελειώνουμε με τα ψέματα

Για να τελειώνουμε με τα ψέματα

Ήταν ειλικρινής
συγκρατημένος
εύθυμος
αυτάρκης
δυνατός
γαλήνιος
θαυμάσιος.
Αυτός;
Δε λύγιζε ποτέ του όπως όλοι μας
στους 3 ή και στους 4 βαθμούς.
Όμως κι αυτός
λύγιζε στους 7 ή στους 8 ή έστω
στους 100.
Λύγιζε πάντως διάβολε κι αυτός.

(1985)

Από τη συλλογή Ποιήματα Κεντήματα στο Δέρμα του Διαβόλου (1988) του Γιάννη Υφαντή

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιάννης Υφαντής

Γιάννης Υφαντής, 1980 μ.Χ.

1980 μ.Χ.

Τα δέντρα παραιτήθηκαν∙ μαραίνονται. Ο νους
άγονος σαν την άσφαλτο κι οι σκέψεις του
πλάσματα σκοτωμένα που δε μπόρεσαν
να διασχίσουν την ατσάλινη εποχή.
Ζώα κοστούμια του Θανάτου πεταγμένα στο ακροδρόμι. Πού ’ναι πια
το θέατρο του μύθου και των ζώων; Οι μηχανές
τρέχουν μουγκρίζοντας κι οι άνθρωποι
τρέχουν μαζί τους να προλάβουν τη ζωή.
Μέσα σε πολυόμματα τσιμέντινα βουνά
κάτω απ’ των κεραιών το σιδερένιο δάσος
χιλιάδες τα κεφάλια του φιδιού της Εξουσίας
με το σπινθηροβόλημα της προβολής
με γκρίζα ψιχαλίσματα του απείρου, φωσφορίζοντας
προσφέρουνε το νάιλον μήλο και τη νύστα.

Από τη συλλογή Ποιήματα Κεντήματα στο Δέρμα του Διαβόλου (1988) του Γιάννη Υφαντή

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Γιάννης Υφαντής