Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου, Στο τέρμα

Στέλιος Καζαντζίδης & Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου, Τώρα που φεύγω απ’ τη ζωή
(τραγούδι: Βίκη Μοσχολιού / δίσκος: Τραγούδια της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου [Βίκη Μοσχολιού & Σταύρος Ξαρχάκος] (1982))

Στο τέρμα

[Από τα Νέα ποιήματα (1932-1935)]

Στο τέρμα της ζωής μου έχω φτάσει,
κατάκοπη απ’ την πορεία τη δεινή.
Μια νύχτα με κυκλώνει σκοτεινή,
που το φτωχό κορμί θα ξαποστάσει.

Την πόρτα του θανάτου ηύρα κλειστή
και μάταια χτυπώ το μάνταλό της.
Θέλω η ψυχή μου εκεί να δροσιστεί
απ’ το πικρότατο μαρτύριό της.

Άλικο αίμα πια δε μου έχει μείνει
για να ξαναγυρίσω πίσω στη ζωή.
Στους ζωντανούς γυρίζω μια νεκρή,
δίχως του τάφου να ’χω τη γαλήνη.

1935

Σημείωση του Γιώργου Βαφόπουλου:
Η ποιήτρια αναπαύθηκε από το οδυνηρότατο μαρτύριό της στις 16 Απριλίου 1935.

Από το βιβλίο Ανθούλας Σταθοπούλου-Βαφοπούλου Έργα [ποιήματα, διηγήματα, δράματα] (1936)

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου, Μ’ αρέσουν…

Μ’ αρέσουν…

[Από τα Νέα ποιήματα (1932-1935)]

Μ’ αρέσουν τα στιλπνά μαλλιά σου,
τα ωραία μαύρα σου μαλλιά,
τ’ αντρίκειο το παράστημά σου
κι η παιδική σου αγνή ματιά.

Τ’ απλά σου λόγια με μαγεύουν
κι οι τρόποι σου οι ευγενικοί,
κι αισθάνομαι ν’ αργοσαλεύουν
πόθοι για σένα μυστικοί.

Καθώς αγγίζεις το κορμί μου
και με κοιτάς στοχαστικά,
ξυπνάς την πρώτη την ορμή μου
στα χρόνια μου τα παιδικά.

Κι έχει μια τέτοια γοητεία
χωρίς αγάπη να ποθώ,
να επιθυμώ την αμαρτία
κι αμαρτωλά να σ’ απωθώ.

1934

Από το βιβλίο Ανθούλας Σταθοπούλου-Βαφοπούλου Έργα [ποιήματα, διηγήματα, δράματα] (1936)

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου, Το προσκύνημα της ευτυχίας

Το προσκύνημα της ευτυχίας

Ξεκίνησαν κι οι δυο προσκυνητές
μες το μεσημεριάτικο το κάμα.
Εκείνος τη ζωή του προσφορά
και βάζει την καρδιά της τούτη τάμα.

Ο δρόμος ήταν δύσβατος πολύ,
με βότσαλα στρωμένος και μ’ αγκάθια.
Τη δίψα τους τη σβήνανε στα δάκρυα,
σαν άρχισαν τ’ ανθρώπινά τους πάθια.

Κι ο δρόμος πάντα εκτείνονταν απέραντος,
μα της ελπίδας έλαμπε τ’ αστέρι,
κι αυτοί, που ο ίδιος πόθος τούς αντάμωσε,
τραβούσαν χωριστά κι απ’ άλλα μέρη.

Κι έτσι καθώς πηγαίνανε γυρεύοντας
τον ποθητό ναό της ευτυχίας,
μια μέρα πάλι η μοίρα τους αντάμωσε
στο σκοτεινό στρατί της δυστυχίας.

Τα χέρια τους και πάλι ξαναδώσανε,
με πικραμένα χείλη φιληθήκαν.
Κουράστηκαν πολύ για το προσκύνημα,
μα εκείνο που ζητούσαν δεν το βρήκαν.

Από τη συλλογή Νύχτες αγρύπνιας (1932) της Ανθούλας Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου, Σε λατρεύω στο ξέφωτο

Σε λατρεύω στο ξέφωτο

Σε λατρεύω στο ξέφωτο,
σε ποθώ στα σκοτάδια,
στο κορμί μου απλώνονται
της ψυχής σου τα χάδια.

Σ’ αγκαλιάζω μες στ’ άπειρο
μες στον κόσμο σε χάνω,
αδιάσπαστα σμίγουμε
στις ιδέες απάνω.

Πιο μακριά απ’ τα πάθη μας,
πιο κοντά στην ψυχή σου,
στα τραγούδια σου μ’ έκλεισες
κι είμαι πάντα δική σου.

Από τη συλλογή Νύχτες αγρύπνιας (1932) της Ανθούλας Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου, Σα δυο πλανήτες

Σα δυο πλανήτες

Στη γήινη τη σφαίρα βρεθήκαμε οι δυο,
πλανήτες μες στ’ άλλα τ’ αστέρια.
Χωρίζουμε κάποτε λίγον καιρό
και σμίγουμε πάλι τα χέρια.

Δεν έχει η ζωή μας κανένα σκοπό,
μια μοίρα σκληρά μας ενώνει.
Τον πόνο μαζί τραγουδούμε κι’ αυτό
γλυκά την καρδιά μας μερώνει.

Από τη συλλογή Νύχτες αγρύπνιας (1932) της Ανθούλας Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου, Σ’ αγαπώ

Σ’ αγαπώ

Σ’ αγαπώ και με λόγια σκληρά ας μιλώ σα σε βλέπω.
Είναι η αγάπη μου απέραντη, σαν του ήλιου το φως.
Μυστικά θα λατρεύεσαι, συ που είσαι για μένα
των ονείρων μου στόλισμα κι ο κρυφός στοχασμός.

Σε πονώ κι ας γελώ με κακία της καρδιάς σου τον πόνο.
Της αγάπης σου σκλάβα είμαι κι όχι κυρά.
Κι αν αγέρωχα διώχνω τα γλυκά σου τα χάδια,
άλλα χάδια σού παίρνω πιο πολύ τρυφερά.

Από τη συλλογή Νύχτες αγρύπνιας (1932) της Ανθούλας Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου, Παλιές εικόνες

Παλιές εικόνες

Παλιές εικόνες χάρτινες, στον τοίχο κρεμασμένες,
του πόνου μου συντρόφισσες και θύμησες γλυκές,
καθώς σας βλέπω αναπολώ μέρες ευτυχισμένες –
τι γρήγορα που πέρασαν! Θαρρώ πως ήταν χτες.

Εδώ μια κόχη τ’ ουρανού σ’ έρημο πετρονήσι,
–πολλές φορές λικνίστηκα μ’ ονείρατα τερπνά–
κι εκεί ένας παλιός θεός, σ’ ολύμπιο μεθύσι,
την κούπα την ολόχρυσην αδειάζει και κερνά.

Μια ακουαρέλα πλάι του, κάποιου καλού τεχνίτη,
πασίφωτος κι ολόχαρος ο κάμπος του χωριού,
ένα μαγγανοπήγαδο κι ένα χωριατοσπίτι–
πόσο καλά τα γνώρισα με τα φτερά του νου.

Πιο πέρα κάποιο σκοτεινό πορτρέτο με κοιτάζει
κι έχει ματιάν αστραφτερή κι εβένινα μαλλιά–
Αχ, όταν ήμουνα μικρή, μ’ έτρωγε το μαράζι
γι’ αυτόν το λεβεντόκορμο κι άγνωστο βασιλιά.

Παλιές εικόνες χάρτινες, στον τοίχο κρεμασμένες,
απείραχτες δε μείνατε στο πέρασμα του χρόνου.
Και σεις τώρα με βλέπετε, θαμπά ξεθωριασμένες,
σύντροφοι του καλού καιρού και του σκληρού μου πόνου.

Από τη συλλογή Νύχτες αγρύπνιας (1932) της Ανθούλας Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου, Θεσσαλονίκη

Βασίλης Τσιτσάνης, Όμορφη Θεσσαλονίκη
(τραγούδι: Πρόδρομος Τσαουσάκης, Ρένα Ντάλια & Αθ. Γιαννόπουλος / 1950)

Θεσσαλονίκη

[Ενότητα Τρεις τάφοι]

Κάτω από τη φεγγερή σου νύχτα, ήπια τα δάκρυα της δυστυχίας μου, ω πόλις των πικρών απογοητεύσεών μου.
Ανάμεσα στα μέγαρά σου, έσυρα την άτρωτην υπερηφάνειά μου από τα βέλη του πλούτου.
Η θαυμαστή δύση του ήλιου σου λίκνισε την ψυχή μου στην έκσταση του ονείρου.
Το ερωτικό μου παράπονο η θάλασσά σου το συνεπήρε.
Με γνώρισες με όλες τις ανθρώπινες συγκινήσεις και σ’ αγάπησα σε όλες τις αποχρώσεις σου. Όμως το χώμα σου αιχμαλώτισε ό,τι προσφιλέστερο είχα, ω πατρίδα του πόνου μου.
Κάτω από το φέγγος των άστρων σου, ήπια τα δάκρυα της δυστυχίας μου.

Από τη συλλογή Νύχτες αγρύπνιας (1932) της Ανθούλας Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου, Έκνομη ηδονή

Έκνομη ηδονή

Μες στην ολέθρια κάμαρη κλεισμένοι
με τα νεύρα μας άρρωστα πολύ,
δινόμαστε στα χάδια μας τρελοί
από το έκνομο πάθος νικημένοι.

Τραγικών εραστών την ιστορία
οι τέσσαροί της τοίχοι μέσα κλείνουν.
Και ξέρουμε ποια θα ’ναι η τιμωρία
για όσους από τη φύση παρεκκλίνουν.

Δέσμιοι μιας μοιραίας γνωριμίας
κι οι δυο χωρίς περίσκεψη καμιά,
λυγίσαμε τα νέα μας κορμιά
στο βάρος μιας τρελής αδυναμίας.

Της λεπτής ηδονής μύστες μεγάλοι
τη ζωή μας σ’ αυτήν έχουμε δώσει.
Και όμως κανείς δε θα μας δικαιώσει
όταν η τρέλα θα χτυπήσει στο κεφάλι.

Από τη συλλογή Νύχτες αγρύπνιας (1932) της Ανθούλας Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου, Δειλινοί στοχασμοί

Δειλινοί στοχασμοί

Τι λέει το κύμα στο γιαλό, που σβήνει λιγωμένο
σκορπίζοντας τριγύρω του το λιγοστόν αφρό;
Και ποια ονειροπολήματα κρατούν συλλογισμένο
κάποιον ωχρό καλόγερο στο πιο ψηλό βουνό;

Τι να ’ναι εκείνο που μεθά τις αποδύσιες ώρες,
σε μια μεγαλεπήβολην ονείρων σιωπή;
Σαν τι να οραματίζεται στις νεραϊδένιες χώρες
του ποιητή η λεπτόχορδη κι ανήσυχη ψυχή;

Γιατί βουβοί και σκυθρωποί στην πόρτα του σπιτιού τους
δυο γέροι στέκουν σα σκιές, χωρίς ζωή και νιάτα;
Σαν τι στοχάζουνται γλυκά στο θολωμένο νου τους
και ποιον προσμένουν να φανεί στη σκοτεινή τη στράτα;

Νεφάκια διαβατάρικα, στο φως κι αυτά λουσμένα
απ’ τις στερνές αναλαμπές του ήλιου πο’ ’χει δύσει,
τραβούν όλα και χάνουνται μυριοχρωματισμένα.
Της νύχτας το μυστήριο ξαπλώθηκε στη φύση.

Από τη συλλογή Νύχτες αγρύπνιας (1932) της Ανθούλας Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου, Ανατολίτικο

Βασίλης Τσιτσάνης, Η Σεράχ (με τη Μαρίκα Νίνου, 1946)

Ανατολίτικο

Στην λαγγεμένη Ανατολή,
με το χρυσάφι το πολύ,
σε μια νυχτιά θα φτάσω,
ντυμένη στο μεταξωτό,
σ’ ένα παλάτι ζηλευτό,
έρωτα να χορτάσω.

Κλεισμένη μέσα στον οντά,
θ’ ανάφτω γύρω το σεβντά
σ’ όσους θα με κοιτάνε,
κι από τους σκύλους πιο πιστοί,
στα πόδια μου γονατιστοί,
σκλάβοι θα με φυλάνε.

Σκλάβοι με δυνατά κορμιά,
σε μια ματιά μου, μόνο μια,
θα παίρνουν το κεφάλι
όποιου τολμήσει ν’ αρνηθεί
μαζί μου να στροβιλισθεί
μες στου έρωτα τη ζάλη.

Θ’ αστράφτω στα διαμαντικά,
κι ενώ ήχος σαντούρ γλυκά
στο δώμα μου θα φτάνει,
μέσα στα χέρια θα γυρνώ,
χωρίς καθόλου να πονώ,
από καρδιές γιορντάνι.

Κι από το πιο φίνο κρασί,
σε μια μικρή κούπα χρυσή,
θα πιω για να μεθύσω,
κι ίσως τη φλόγα της καρδιάς,
μες στ’ όνειρο τρελής βραδιάς,
μπορέσω να τη σβήσω.

Από τη συλλογή Νύχτες αγρύπνιας (1932) της Ανθούλας Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου, Ο παλιάτσος

Ο παλιάτσος

Ντυμένος την παράξενη στολή του,
μ’ αλλόκοτη μορφήν από μπογιά,
κάνει τον κόσμο να γελά μαζί του,
μα εκείνος δε γνωρίζει να γελά.

Μες στης χαράς αυτός το πανηγύρι,
μερόνυχτα πηδάει στη σκηνή,
ως που μια μέρα κάπου θ’ απογείρει,
φτωχός σε κάποια τρώγλη σκοτεινή.

Είναι ο παλιάτσος, σ’ όλη τη ζωή του
τη θλίψη των ανθρώπων που σκορπά,
ενώ τη θλίψη πρέπει τη δική του
να κρύβει πάντα κάτω απ’ την μπογιά.

Από τη συλλογή Νύχτες αγρύπνιας (1932) της Ανθούλας Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου, Κι αν μια αγάπη…

Κι αν μια αγάπη…

Κι αν μια αγάπη σφιχτά με κρατεί,
τα δεσμά της θα σπάσω.
Στη ζωή θα ριχτώ σαν τρελή,
τη χαρά να χορτάσω.

Για το πάθος που λιώνω κρυφά,
κάποια απόφασην έχω:
Το ζυγό να τινάξω μακριά,
άλλο πια δεν αντέχω.

Κι έτσι δίχως καρδιά θα γυρνώ
μες στου κόσμου τ’ αμέτρητα πλήθη,
κάποια πλάνα χαρά θα κερνώ
και θα πίνω τη λήθη.

Από τη συλλογή Νύχτες αγρύπνιας (1932) της Ανθούλας Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου, Καρδιάς ερείπια

Καρδιάς ερείπια

Περήφανη η καρδιά μου είναι κι απέραντη,
όσο καμιά στον κόσμο δεν είν’ άλλη.
Καρτερικά της μοίρας τα χτυπήματα
τα δέχεται μες στης ζωής την πάλη.

Μοιάζει η καρδιά μου –αλίμονο!– με μια έρημη
από βαρβάρους χώρα ρημαγμένη.
Τι κι αν οι ομορφιές της νεκρωθήκανε;
Κάτι απ’ την αρχοντιά της απομένει.

Κάτι η καρδιά μου μέσα στην ατέρμονη
και ματωμένην έκτασή της κλείνει,
απ’ τη μεγάλη τρικυμία του έρωτα
και κάτι απ’ της μετάνοιας τη γαλήνη.

Από τη συλλογή Νύχτες αγρύπνιας (1932) της Ανθούλας Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου, Η αδελφή της ψυχής μου

Η αδελφή της ψυχής μου

Θάλασσα, πόσο μοιάζετε, σα να ’σαστε αδελφές!
Έτσι και μένα σαν και σένα ανήσυχη η ψυχή.
Θάλασσα, κλείνει μέσα της ορμές πολύ κρυφές,
κι είναι βυθός τρισκότεινος η κάθε της πτυχή.

Κι είναι φορές που γίνεται καθάρια σαν και σένα
και κάθε μάτι μέσα της μπορεί να βυθιστεί,
κι είναι φορές που υψώνετε κύματα βουρκωμένα
του πάθους σας, που πνίγετε σ’ αυτά τον εραστή.

Θάλασσα, πόσο μοιάζετε, σα να ’σαστε αδελφές!
Το μίσος και ο έρωτας σας θρέφουνε μαζί.
Παράξενες είστε κι οι δυο κι αλλάζετε μορφές,
γιατί κάποιο μυστήριο μες στις ζωές σας ζει.

Από τη συλλογή Νύχτες αγρύπνιας (1932) της Ανθούλας Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου, Αναμονή

Γιώργος Χατζηνάσιος, Αναμονή
(ορχηστρικό στην ταινία Το αγκίστρι (1976) του Ερρίκου Ανδρέου)

Αναμονή

Σκοτεινές ώρες, αγάπη μου, δίχως το φως της ματιάς σου
μες στη μικρή μου κάμαρα, και θλιβερές περνούν.
Αχ! πώς όλα με μάθανε να ’μαι πάντα κοντά σου
και πώς όλα παράξενα στα μάτια με κοιτούν.

Δες, ο καθρέφτης καρτερεί τα χείλη μας να σμίξουν,
μ’ ένα διπλό ανατρίχιασμα στα νέα μας κορμιά.
Κι έτσι, καθώς τα μάτια μας στην ηδονή σφαλίξουν,
η λεία του επιφάνεια να νιώσει τρικυμιά.

Σα φίλοι τα βιβλία μας, στο φτωχικό τραπέζι,
μας περιμένουν, πρόσχαροι να σκύψουμε σ’ αυτά.
Ως και το παιχνιδιάρικο γατάκι μας δεν παίζει.
Τα χάδια σου ονειρεύεται με μάτια σφαλιστά.

Όμως απόψε στόλισα την κάμαρή μου πάλι
κι έβαλα μύρα στα μαλλιά, τριαντάφυλλα στα στήθια,
γέμισα με χρυσάνθεμα και ντάλιες τ’ ανθογυάλι,
κι έγινα η πεντάμορφη, που λεν τα παραμύθια.

Κι έγινα η πεντάμορφη, που λεν τα παραμύθια,
σκλάβα ενός ανείπωτου καημού ερωτικού.
Κι ώρα την ώρα καρτερώ στο θάνατο βοήθεια,
κι ώρα την ώρα καρτερώ το τέλος του κακού.

Σκοτεινές ώρες, αγάπη μου, δίχως το φως της ματιάς σου,
μέσα στην κρύα μου κάμαρη, και θλιβερές περνούν.
Οι σκέψεις μου κρεμάζουνται μ’ απόγνωση κοντά σου,
απελπισμένοι ναυαγοί, που τη στεριά ζητούν.

Από τη συλλογή Νύχτες αγρύπνιας (1932) της Ανθούλας Σταθοπούλου-Βαφοπούλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ανθούλα Σταθοπούλου-Βαφοπούλου