Ζωή Σαμαρά, [Γράφω…]

Ελένη Καραΐνδρου, Eternity theme (από τη μουσική της ταινίας Μια αιωνιότητα και μια μέρα (1998) του Θόδωρου Αγγελόπουλου)

Γράφω

χαράζω με μαύρα γράμματα
το όνομά μου
σε λευκή ταφόπετρα

παλεύω την αιωνιότητα της γραφής
με τη δική μου φευγαλέα υπόσταση
θραύω
μέσα στα χέρια μου
την ανέκφραση του λόγου

σκάβω βαθιά μέσα στην
πέτρα
μ’ αυτά τα χέρια
που αύριο κληρονομούν
την ακινησία της

γράφω

Το συγκεκριμένο ποίημα της Ζωής Σαμαρά δημοσιεύτηκε στο περιοδικό νέα πορεία (τεύχος 530-533, Απρίλιος-Ιούνιος 1999).

Πηγή: https://genesis.ee.auth.gr/dimakis/neapor/530-532/6.html

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ζωή Σαμαρά

Ζωή Σαμαρά, Non vox erat

Non vox erat

Σε είδα να καθρεφτίζεσαι στο νερό που κυλούσε
Ήσουνα η νύμφη Ηχώ που ξέφυγε από τις φυλλωσιές του αθώρητου δάσους
Περίμενες τον Νάρκισσο να αναδυθεί κρατώντας το είδωλό του
Κι εκείνος κοίταξε βιαστικά………έγραψε δυο στίχους στο νερό
και χάθηκε

Πήρες τους στίχους………τους μελοποίησες
κι έψαξες στα βαθιά να βρεις με τη λύρα σου το είδωλο μιας ιδέας
σαν να μην είχες ποτέ σάρκα και οστά

Σε είδα από μακριά
θέλησα να φτάσω στο νερό
μα εσύ κολυμπούσες μέσα στον καθρέφτη
Κράταγες στα χέρια σου όσα δεν μπορώ ποτέ να ονειρευτώ
γιατί δεν είμαι παρά μια σκιά
αυτής που θαρρεί πως γράφει

Από τη συλλογή Το πέρασμα της Ευρυδίκης (1997) της Ζωής Σαμαρά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ζωή Σαμαρά

Ζωή Σαμαρά, Το τραγούδι της Νύχτας

Το τραγούδι της Νύχτας

Η Σελήνη έκρυψε το πρόσωπό της
Σκέπασε τον Ενδυμίωνα με μια λευκή δαντέλα
Την είχε υφάνει με όλη την υπομονή που δίνει η Νύχτα

Κι όμως δεν ήτανε αυτό το ποίημα που θέλησε να γράψει
Πάνω στο χαρτί έμοιαζε σώμα και ύλη
Είχε χάσει τη γοητεία τού φευγαλέου
Να το έσβηνε με μια κίνηση
με μια αχτίδα από το δάνειο φως της

Κι ο Ενδυμίων χαμογελούσε
είχε ξεφύγει από το βλέμμα της
όμμα ανέσπερο
Τρόμαξε την Ευρυδίκη
καθώς εκείνη περνούσε δήθεν αδιάφορη
από τη Νύχτα στο φως της Ημέρας

Κι ο Ενδυμίων τώρα τραγουδούσε
«Η Σελήνη χάνεται κάθε πρωί
το ποίημα μένει πάντα νέο»

Από τη συλλογή Το πέρασμα της Ευρυδίκης (1997) της Ζωής Σαμαρά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ζωή Σαμαρά

Ζωή Σαμαρά, Το ξύπνημα της Γαλάτειας

Πυγμαλίων και Γαλάτεια

Το ξύπνημα της Γαλάτειας

Ταξίδευε με δέος στην ανήλια χώρα
πίσω της η περίλαμπρη Γη ακολουθούσε
πέπλο και σάβανο
ραμμένα από τον ίδιο τεχνίτη

Μην κοιτάς
άκου
ο λόγος είναι πιο ισχυρός από την κίνηση των χεριών του
το σώμα επιθυμεί
ο λόγος ποιεί
κι η εικόνα γεννιέται
βαθιά
μέσα στα μάτια της λέξης
Το φως-Πυγμαλίων λατρεύει τα χρώματα της πεταλούδας
κι εκείνη του ανταποδίδει τη φλόγα του σε μεγεθυντικό καθρέφτη

Ξέφυγε μια στάλα ζωή από το δισκοπότηρο του ιερέα της Εκάτης
με μιας ξεχείλισαν οι γαλαξίες
χαμογέλασε η αγαλμάτινη θεά
Ανάσταση νεκρών προφήτεψε τότε ο σοφός ιερέας
τελετουργική μετάβαση στη χώρα των ζωντανών
Ποιοι ζωντανοί; Ποια χώρα;

Αφήστε τα πόδια μου ν’ αγγίξουν τη γη

Από τη συλλογή Το πέρασμα της Ευρυδίκης (1997) της Ζωής Σαμαρά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ζωή Σαμαρά

Ζωή Σαμαρά, Οὐκ ἔστιν ἐν τῇ πόλει

Οὐκ ἔστιν ἐν τῇ πόλει

Είδε τον εαυτό του στο ρέμα και μας ρώτησε
η εικόνα αυτή ποιον αγαπά………για ποιον υπάρχει
ποιον απειλεί;
Δεν καταλάβαινε γιατί
να είχε γίνει κατ’ εικόνα και ομοίωσίν του
Δεν ήταν Θεός………δεν είχε δημιουργήσει………Κι όμως
η εικόνα ήταν εκεί………ερωτική………απειλητική
φευγάτη

Σκέφτηκε τότε μήπως ήταν ποιητής
μήπως σμίλευε τη φωτιά και τον αέρα
μήπως ποιούσε λέξεις με το εφήμερο

Ποιητή………σ’ έχουν διώξει από πόλεις και ουτοπίες
Έχουν τόσα ειπωθεί για σένα από εσένα
όλα εκτός από αυτό που είναι κρυμμένο στη ματιά σου
Απ’ όλους εμάς………μόνος εσύ………αφήνεις την εικόνα σου
να σε δημιουργήσει

Από τη συλλογή Το πέρασμα της Ευρυδίκης (1997) της Ζωής Σαμαρά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ζωή Σαμαρά

Ζωή Σαμαρά, Ηχώ I

Ηχώ I

Σε είδα στο όνειρό μου
Καθόσουν σε ένα θρόνο ασημένιο
η Νύχτα ακολουθούσε τη Νύχτα
κι εσύ διάβαζες με μάτια λαμπερά
το κρυφό βιβλίο των άστρων

Σε είδα στο όνειρό μου
Σύρθηκα λέει κοντά σου
στα πόδια του θρόνου
κι εσύ πέταξες σαν αναλαμπή
στον άλικο ουρανό

Με είδες στο όνειρό σου
Καλούσα λέει σε βοήθεια
άγγελο περαστικό
μα ήταν βαριά τα πόδια μου
κι ο άγγελος μικρός

Από τη συλλογή Το πέρασμα της Ευρυδίκης (1997) της Ζωής Σαμαρά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ζωή Σαμαρά

Ζωή Σαμαρά, Ηλακάτη

Ηλακάτη

Κλώθει το μετάξι της ημέρας
ξετυλίγει την κλωστή της νύχτας
κόβει το νήμα της αυγής

Από τη συλλογή Το πέρασμα της Ευρυδίκης (1997) της Ζωής Σαμαρά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ζωή Σαμαρά

Ζωή Σαμαρά, Η κόρη του Οδυσσέα

Νίκος Παπακώστας, Ιθάκη
(τραγούδι: Μαρία Σουλτάτου / δίσκος: Μυστικός εσπερινός (2007)) (1983))

Η κόρη του Οδυσσέα

Κοίταζε τον Ουρανό που την κοιτούσε με μάτια
τυφλά απ’ το περίσσιο φως το προγεγεννημένο
Περνούσε μέσα από αχτίνες
κατακερματισμένες
τα μάτια της άκουγαν
ναι άκουγαν
την αρμονία του φωτός
να ψιθυρίζει γνώριμα τραγούδια
σε νότες άγνωστες……….λατρευτικές

Οι Σειρήνες σώπασαν
μπροστά στην κόρη τ’ Ουρανού
καθώς εκείνη έβλεπε το σύμπαν να σπαράζει
μέσα στα μάτια του πρωτόγονου πατέρα της

Η Ιθάκη καρτερούσε στην αγκαλιά του χρόνου
ζούσε στον αργαλειό τα όνειρά της
κεντούσε λέξεις χιλιοειπωμένες
που όμως ποτέ δεν είχαν ειπωθεί
Κι η κόρη κατακτούσε τις πέντε θάλασσες
ναύτης μαζί και νέα γοργόνα
ρωτούσε αν επέστρεψε ο Οδυσσέας

Από τη συλλογή Το πέρασμα της Ευρυδίκης (1997) της Ζωής Σαμαρά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ζωή Σαμαρά

Ζωή Σαμαρά, Αριάδνη

Νίκος Καββαδίας & Μιχάλης Τερζής, Αριάδνη στη Νάξο
(τραγούδι: Κώστας Καράλης / δίσκος: Τραγούδια της θάλασσας (1983))

Αριάδνη

Ξεκίνησε για ένα άλλο ταξίδι
εκείνο που δεν έκανε ποτέ
Το είχε αφήσει χαραγμένο στα όνειρα
των παιδικών της χρόνων
Πήρε το δρόμο
τον ανηφορικό………τον μόνο που ήξερε
κι ήταν πια ανάλαφρη
χωρίς αποσκευές
έτοιμη για το ξεκίνημα
Είπε πως όλα είναι τέλεια
γι’ αυτό όλα τελειώνουν
Αν βρισκόταν στην άκρη του ονείρου
θα άνοιγε την πόρτα
αυτήν που δεν μπόρεσε ποτέ να κλείσει
Θα έπεφτε………θα ανέβαινε………τι άραγε;
Ήξερε τι την περιμένει;
Η ζωή είναι όνειρο
Ε όχι
όχι
το όνειρο είναι ζωή
Πασιφάη με τον Μινώταυρο στα σπλάχνα της
Κι η Αριάδνη να κόβει το μίτο και να ψάχνει το δικό της Διόνυσο
ο μεγάλος Θησέας να τα εγκαταλείπει όλα για μια Φαίδρα
Κι ο Μινώταυρος μόνος
να φοβάται κρυμμένος στο λαβύρινθο

Από τη συλλογή Το πέρασμα της Ευρυδίκης (1997) της Ζωής Σαμαρά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ζωή Σαμαρά

Ζωή Σαμαρά, Ανδρόγυνον

Ανδρόγυνον

Ορφέας και Ευρυδίκη

είσαι μαζί
το όμμα που βλέπει
και το σώμα που χάνεται
Μόνος
δε θα κατέβαινες ποτέ
στα τρίσβαθα του Άδη
Μόνη
δε θα γινόσουνα ποτέ
ανείπωτο τραγούδι
Διαλύεσαι στον άνεμο όπως ο ήχος του φεγγαριού
συνθέτεις μελωδία πρωτάκουστη

Τι κι αν με το πέρασμά της γεννιέσαι
Τι κι αν με τη ματιά του χάνεσαι

Είσαι η πρώτη διαλογή των άστρων

Από τη συλλογή Το πέρασμα της Ευρυδίκης (1997) της Ζωής Σαμαρά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ζωή Σαμαρά

Ζωή Σαμαρά, Αμίλητο νερό

Μίνως Μάτσας & Ισαάκ Σούσης, Αμίλητο νερό
(τραγούδι: Χάρις Αλεξίου / από την ταινία Σκλάβοι στα δεσμά τους (2009) του Τώνη Λυκουρέση)

Αμίλητο νερό

Ο ήλιος ήταν πιο δυνατός απ’ την αγάπη μου
Η πέτρα έσκαζε χωρίς μια λέξη θεϊκή
το χώμα άνοιγε στα δυο χωρίς μιλιά
και το νερό κυλούσε μέσα σε βουβά ρυάκια

Η αγάπη μου ήταν πιο δυνατή από τον Ήλιο
Πλησίαζε ο Ίκαρος περίεργα τη Γη
έσβηνε ο Φαέθων τη φλόγα του στον ποταμό Ηριδανό
κι εγώ γελούσα μες στις φωτιές του Αϊ-Γιάννη

Από τη συλλογή Το πέρασμα της Ευρυδίκης (1997) της Ζωής Σαμαρά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ζωή Σαμαρά

Ζωή Σαμαρά, Για την Μαρία (1)

Γιώργος Μουζάκης & Κώστας Νικολαΐδης, Μαρία
(τραγούδι: Καίτη Μπελίντα / πρώτη εκτέλεση το 1953)

Για την Μαρία

1

Μαρία
Όλη την ομορφιά που μπόρεσα να συλλάβω
τη ζωγράφισα στο πρόσωπό σου
Όλα τα ποιήματα που ήθελα να γράψω
έγιναν ένα ποίημα…….. εσύ
Έλαμπες και το σπίτι έμοιαζε πηγή φωτός
Τραγουδούσες κι ο άνεμος γινόταν μελωδία
Περπατούσες κι η Γη λικνιζόταν στο ρυθμό σου
Τώρα είσαι αστέρι και φωτίζεις τους ταξιδιώτες του σύμπαντος
είσαι μελωδία και δίνεις ρυθμό στο άπειρο
Κι εγώ ταπεινή ταξιδιώτισσα…….. που δεν αξιώθηκα ακόμη να σ’ ακολουθήσω
σου στέλλω αυτούς τους στίχους να τους μελοποιήσεις
Μόνο εσύ μπορείς να κάνεις τα λόγια ποίηση
να τα μετατρέψεις σε ήχο…….. κίνηση και φως
για να σημάνουν

28-10-1990

Από τη συλλογή Για την Μαρία (1991) της Ζωής Σαμαρά

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Ζωή Σαμαρά