Θάνος Παπαδόπουλος: Γιατί να ελπίζεις;

[Ενότητα Διασκευές του Ταό]

Γιατί να ελπίζεις;

Γιατί να ελπίζεις στο καλύτερο;
Πως ο χειμώνας θα κυλήσει όπου νάναι
και το αύριο θάναι πιο φωτεινό απ’ το σήμερα
Πως η δική σου ζωή θάναι ξεχωριστή
αλλιώς ο κόσμος θα πεθάνει απ’ το κακό του;
Γιατί αλήθεια να ελπίζεις πως εσύ —
ειδικά εσύ θα σωθείς μέσα
σ’ αυτή τη νύχτα του γενικού χαμού;

Ξέχασε αυτά που σούλεγε η φίλη σου
μέσα στο δάσος με πνιχτή φωνή
Αυτά που σούλεγε ο δάσκαλός σου
λέγοντας τέτοια ο ίδιος δεν πήγε στο καλύτερο
Αυτά που σε νανούριζε η μάνα σου
όταν σε σκέπαζε να μην κρυώσεις
Και κοίταξε να επιζήσεις μέσα σ’ αυτόν
τον κόσμο τον ασφυκτικό

Από τη συλλογή Έγχελυς ή επιστροφή (1981) του Θάνου Παπαδόπουλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Θάνος Παπαδόπουλος

Θάνος Παπαδόπουλος, Το τραγούδι των νέων που είναι απελπισμένοι

[Ενότητα Έγχελυς ή επιστροφή]

Το τραγούδι των νέων που είναι απελπισμένοι

Τους γέρους τους αφήσαμε κει κάτω
μες στις υγρές σπηλιές τους να κοιμούνται.
Πριν φύγουμε ωστόσο μας δωρήσαν
τα μυστικά τους λάβαρα, μας κοινωνήσαν
και τέλος μας ξεβγάλαν ως τα σύνορα μ’ ευχές και μ’ οδηγίες.
Μα εμείς φρουμάζαμε ν’ αρχίσει το ταξίδι
κι αυτί δεν είχαμε για τις σοφές τους συμβουλές.
Τώρα
χίλιες ημέρες ταξιδεύουμε πάντα στο ίδιο το τοπίο
Πολλοί πεθάναν απ’ την πείνα και τη λοιμική
και μερικοί λιποταχτήσαν μες στη νύχτα
και χάθηκαν στην ερημιά για πάντα.

Πότε θα φτάσουμε λοιπόν πότε θα φτάσουμε σ’ αυτή τη μακρινή πατρίδα
Σπάσαν τα νεύρα μας διαλύσαν οι γραμμές μας
Μόλις και μετά βίας μας συγκρατούν οι αρχηγοί.
Ούτε και τους νεκρούς δε σταματούμε πια να θάψουμε
απλώς γυρίζουμε για μια στιγμή τα μάτια
και σιωπηλοί ατενίζουμε τ’ άσπρα τους κόκαλα ν’ αστράφτουν στο σκοτάδι.

Πότε μας σπρώχνει το Γκολφ Στριμ και πότε μας σαρώνει
κι απ’ του Sargasses τη θάλασσα ως εδώ
Πόσες παγίδες Θε μου πόσο αίμα
Οι πιο πολλοί δε φτάσαμε ποτέ

Από τη συλλογή Έγχελυς ή επιστροφή (1981) του Θάνου Παπαδόπουλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Θάνος Παπαδόπουλος

Θάνος Παπαδόπουλος, Το τραγούδι των γερόντων που μείναν πίσω

[Ενότητα Έγχελυς ή επιστροφή]

Το τραγούδι των γερόντων που μείναν πίσω

Αργά να κυλήσουν οι ώρες
Αργά να διαβούν τα πουλιά για το νότο
Αργά να σβήσει ο κόσμος στο κατώφλι της νύχτας
κι όταν θα ’ρθει η τελική σιωπή
με τις φωτιές και τα πυκνά οράματα
(κάτι ανάμεσα στο θάνατο και στ’ όνειρο)
Εδώ θα μας βρει
Στην άκρη του νερού στην πέτρα βυθισμένους
Το χνούδι των περασμένων ημερών να μας τυλίγει
με τα μαλλιά γεμάτα φύκια και σιγανές φωνές πνιγμένων
με την παλάμη ανοιχτή ακόμη απ’ την παλιά πληγή
αδιόρατα γέρνοντας το κεφάλι στους σιωπηλούς θεούς της θάλασσας

Κάποτε βαθιά μέσα στην πέτρα αναδεύει
μνήμη σκληρή του Βυζαντίου και της Ιωνίας
Κάποτε ένας βασιλιάς πεθαίνει
και σε ώρες μεγάλης ερημιάς ακούγεται η σκοτεινή φωνή του Ατρείδη
Τότε γεμίζουνε τα μάτια απ’ την κρυμμένη ταραχή
και στα θαλασσινά μας γένια μουρμουρίζει παλιών γερόντων το παράπονο
Τότε το πέλαγο φουσκώνει σ' ανοιχτούς κυματισμούς
κι απ’ το αλάτι της φωνής μας
αιμάτινοι σταλαχτίτες λάμπουν στο δειλινό

Από τη συλλογή Έγχελυς ή επιστροφή (1981) του Θάνου Παπαδόπουλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Θάνος Παπαδόπουλος

Θάνος Παπαδόπουλος, Το τραγούδι των αντρών που ξέρουν

[Ενότητα Έγχελυς ή επιστροφή]

Το τραγούδι των αντρών που ξέρουν

Πέρασε ακόμα ένας αιώνας
πρέπει λοιπόν να μετακινηθεί ο ορίζοντας
πρέπει αυτή η φωτιά να δυναμώσει
και τα παιδιά να κινδυνέψουν μες στη νύχτα
Τότε μονάχα θα ησυχάσουν οι γερόντοι

Άκου! τα δέντρα μουρμουρίζουν πάλι ένα τραγούδι απ’ την Ασία
Καινούριοι μισθοφόροι φάνηκαν στους λόφους
Κρατούν κλαδιά και πορφυρούς θεούς

Ψυχή μου βάστα πάλι
Αυτή η φωτιά πρέπει να δυναμώσει
και το ποτάμι να κυλήσει τα νερά του

Από τη συλλογή Έγχελυς ή επιστροφή (1981) του Θάνου Παπαδόπουλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Θάνος Παπαδόπουλος

Θάνος Παπαδόπουλος, Το τραγούδι της γυναίκας του στρατιώτη

[Ενότητα Έγχελυς ή επιστροφή]

Το τραγούδι της γυναίκας του στρατιώτη

Ω, τ’ ασημένιο σώμα σου πώς άστραφτε
πώς σπαρταρούσε και συστρεφόταν απ’ την ορμή
σαν το σπαθί στου φεγγαριού τη λάμψη
λιγάκι ανήσυχο από την προσδοκία του αγνώστου
έτοιμο τις κινήσεις του να σπαταλήσει
έτοιμο στους σπασμούς του να παραδοθεί
Τότε σαν ξεκινήσαμε απ’ τ’ ακρωτήρι
Από την πολιτεία των νεκρών προγόνων

Και τώρα πώς ωρίμασες, πώς έγινες
τόσο περίσκεφτη τόσο συλλογισμένη
Τώρα που μέστωσε το κάλεσμα στο αίμα σου
πώς τα προβλέπεις όλα πώς τα συντηρείς
Ή μήπως και φοβάσαι τώρα
τα σκιερά δάση της θάλασσας
τη σκοτεινή μαγεία του βυθού
κοράλλια με τα αιμάτινά τους άνθη
τους περουζέδες και τα κρύσταλλα του όρθρου
και το σκυλόψαρο που μας παραμονεύει

Σφίγγοντας ολοένα το θανάσιμο κλοιό του.

Από τη συλλογή Έγχελυς ή επιστροφή (1981) του Θάνου Παπαδόπουλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Θάνος Παπαδόπουλος

Θάνος Παπαδόπουλος: Αθήνα, χειμώνας του 1971 (II)

Θάνος Παπαδόπουλος: Αθήνα, χειμώνας του 1971

Αλήθεια,
ποιος ξέρει τι σημαίνει ένας δρόμος
με την πυκνή ομίχλη σάπιου αίματος
να κολυμπά ατέλειωτα ανάμεσά μας

II

Και δε μιλώ μονάχα για την ώρα
που το μαχαίρι ξανασμίγει στη σφαγή
κι ακούς τα πρόβατα γεμάτα θλίψη να βελάζουν
Και τα περάσματα να κλείνουν ένα-ένα
Και του θανάτου ακούς τη μυστική φωνή που φτάνει
Μες στον παροξυσμό της μοναξιάς τους.

Αλλά μιλώ για κείνους που κρατήσαν
με νύχια και με δόντια τη ζωή τους
μέσα στη νύχτα που ούρλιαζε σα σκύλα
τη φλόγα μιας φωτιάς που κάποτε θ’ ανάψει
την πόλη των αυτοκινήτων ν’ αφανίσει

Γι’ αυτούς μιλώ
Και για το σκοτεινό τους αίμα.

Από την ελληνική ανθολογία της νέας ποιήσεως (έκδ. Άγκυρα, 1974)

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Θάνος Παπαδόπουλος

Θάνος Παπαδόπουλος: Αθήνα, χειμώνας του 1971 (I)

Θάνος Παπαδόπουλος: Αθήνα, χειμώνας του 1971

Αλήθεια,
ποιος ξέρει τι σημαίνει ένας δρόμος
με την πυκνή ομίχλη σάπιου αίματος
να κολυμπά ατέλειωτα ανάμεσά μας

I

Όταν μέσα στη σκόνη και το φως της μέρας
ξάφνου σταθείς σε μια γωνιά μονάχος
να ξεδιαλέξεις πρόσωπα και πράγματα
για το δικό σου κόσμο

τότε μια λάμψη χύνεται απ’ τη μορφή σου
καθώς ακούς το αίμα να ξυπνά μέσα στη γη
κι οι φλόγες να κυκλώνουνε την πόλη.

Από την ελληνική ανθολογία της νέας ποιήσεως (έκδ. Άγκυρα, 1974)

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Θάνος Παπαδόπουλος

Θάνος Παπαδόπουλος, Ινδοκίνα

[Ενότητα Σημειώσεις – Παράρτημα 2]

Ινδοκίνα

Στον Γιάννη Ρ.

Το ξέρω πως δεν είμαι ποιητής
τα λόγια μου δεν είναι από αχάτη
ούτε οι κραυγές μου φτάνουν να σκεπάσουν
το αίμα που βογκά στην Ινδοκίνα

Σαπίζουν πάλι μες στους ορυζώνες
για πάντα σιωπηλοί όσοι πεθαίνουν
και στ’ άσπρα δόντια σφίγγουνε με λύσσα
χλωρό το νόμισμα του περατάρη

Το ξέρω πως δεν είμαι ποιητής
μα τώρα που οι ποιητές κρύβουνε πάλι
σώμα οξειδωμένο μες στα πλάνα
θα κλάψω εγώ με στίχους τρυφερούς
αυτόν που πέφτει αμίλητος στο χώμα

Αίμα χλωρό που τρέχει από τη φλέβα
αδιάφορα ποτίζοντας το χόρτο
που δεν θα δει να μεγαλώνει

Από τη συλλογή Έγχελυς ή επιστροφή (1981) του Θάνου Παπαδόπουλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Θάνος Παπαδόπουλος

Θάνος Παπαδόπουλος, Οι σημαίες

[Ενότητα Σημειώσεις – Παράρτημα 2]

Οι σημαίες

Άλλες σημαίες ανέμιζες
κι άλλες ήρθαν
κι ακόμη απορώ πώς βάσταξε το αίμα σου
με τόσα χαρακώματα σιωπής ολόγυρά σου
κι ούτε ένα πράγμα πια δικό σου
ούτε μια αίσθηση κρυφή

και οι βράχοι ακόμη σε προδίνουν
και το αίμα σου στραγγίζει ολοένα
σ’ αυτή την εξορία την διπλή

Από τη συλλογή Έγχελυς ή επιστροφή (1981) του Θάνου Παπαδόπουλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Θάνος Παπαδόπουλος

Θάνος Παπαδόπουλος, Όμως οι αγωνιστές του λαού (5)

[Ενότητα Διασκευές του Ταό]

Όμως οι αγωνιστές του λαού

5

Ο άρχοντας και ο κυβερνήτης δεν έχουν έλεος
μεταχειρίζονται τους ανθρώπους σαν αχυρένια σκυλιά
Κι ο σοφός δεν έχει έλεος
και γι’ αυτόν οι άνθρωποι είναι
σαν αχυρένια σκυλιά
Όμως οι αγωνιστές του λαού είναι
σαν το χορτάρι
εσύ το θερίζεις κι αυτό αψηλώνει
όσο περισσότερο κόβεις τόσο περισσότερο γίνεται

Τα πολλά λόγια είναι φτώχεια
κοίτα και συ να συντηρήσεις την παράδοση

Από τη συλλογή Έγχελυς ή επιστροφή (1981) του Θάνου Παπαδόπουλου

Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Θάνος Παπαδόπουλος