Ανωνυμία
Δε θα συμπεριλαμβάνεσαι
σε κώδικες και περγαμηνές.
Σαν επίσημη τεκμηριωμένη καταγραφή.
Ούτε καν σε μια φτηνή φυλλάδα.
Όμως εσύ θα υπάρχεις
δέηση της καρδιάς μυστική.
Στη συμφωνία της αγάπης.
Στη λειτουργία της ειρήνης.
Στο εμβατήριο της άνοιξης.
Στη γαλήνη της σιωπής.
Το συγκεκριμένο ποίημα της Χρυσάνθης της Ζιτσαίας δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Μακεδονικόν Ημερολόγιον (τεύχος 75, 2000).
Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Χρυσάνθη Ζιτσαία
Το κλειδί
Ο τόπος πυρπολήθηκε
κι η άνοιξη δε λέει να ’ρθει.
Μα εσύ, ψυχή, κλαδί π’ ανθεί
μες στα καμένα χόρτα.
Όλα ναυάγησαν και συ
σε μιαν εξέδρα πάντα ορθή
κρατώντας το κρυφό κλειδί
για μιαν Άγνωστη πόρτα.
Από τη συλλογή Απολογία (1990) της Χρυσάνθης της Ζιτσαίας
Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Χρυσάνθη Ζιτσαία
Ταυτότητα
Πάντα ένα Στίχο αναπνέω και ζω.
Μ’ ένα Στίχο πάντα προσεύχομαι.
Κάτω από ένα Στίχο στεγάζομαι.
Πάνω σ’ ένα Στίχο ακουμπάω να μην πέσω.
Από τη συλλογή Πολυεδρικά (1986) της Χρυσάνθης της Ζιτσαίας
Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Χρυσάνθη Ζιτσαία
Βλέποντας τις αντένες
Τα σπίτια μας σαλπάρουνε
στου κόσμου τους ωκεανούς,
πλησίστια ενυδρεία.
Μπλεγμένα στις αντένες τους
λογής-λογής φορτία.
Όλα τα σίριαλ τα τερπνά
που μας διασκεδάζουν.
Όλα τα νέα τα φοβερά
που μας αναταράζουν.
Αίματα, πόλεμοι, ορφανά …
συνηθισμένα, απανωτά,
πράγματα καθημερινά
δείγματα αλληλοσπαραγμού
τεκμήρια του πολιτισμού,
που μελωδούν κι ουρλιάζουν.
Κι αχ πώς στοιβάζονται όλα αυτά,
πάνω στου κόσμου την καρδιά,
σε πολιτείες ολόφωτες
κι οι στέγες δεν βουλιάζουν;
Από τη συλλογή Συνέπεια (1982) της Χρυσάνθης της Ζιτσαίας
Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Χρυσάνθη Ζιτσαία
Στο συνέδριο
Με τη φωνή όλων των πονεμένων
μανάδων της γης
μίλησες, Ίντιρα Γκάντι
για τα εκατομμύρια
πεινασμένα παιδιά…
Κι η φωνή σου
Φωνή βοώντος εν τη ερήμω,
έπειτα από τα χειροκροτήματα,
τις επευφημίες, τα γεύματα,
τις προπόσεις, τα σχήματα λόγου…
έπεσε μ’ ορμή, πάνω στης γης
τα μεγάλα παγόβουνα,
έγινε θρύψαλα
και γέμισε ο κόσμος,
πουλιά πληγωμένα.
Από τη συλλογή Συνέπεια (1982) της Χρυσάνθης της Ζιτσαίας
Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Χρυσάνθη Ζιτσαία
Το χρέος
Είπε να καταθέσει εφάπαξ
εκείνο το χρέος της καρδιάς
που σε καμιά περίπτωση
ποτέ δεν αρνήθηκε.
Όχι, απάντησαν όλες μαζί
ενωμένες οι μυστικές φωνές
των άγραφων νόμων.
Πρέπει να καταθέτεις κάθε μέρα
κάθε στιγμή —φόρο οφειλής—
κρυφά ή φανερά,
από μια σταγόνα αίμα.
Μόνον έτσι μένει πάντα χλωρό
το πολύκλαδο δένδρο της ζωής,
που φωτίζει τη γη,
τρέφει τα ιδανικά,
δικαιώνει τη γραμμή
της πορείας σου.
Από τη συλλογή Συνέπεια (1982) της Χρυσάνθης της Ζιτσαίας
Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Χρυσάνθη Ζιτσαία
Εναγώνιο
Πού να σας κρύψουμε, αχ πού…
παιδάκια της γης ανυπεράσπιστα
αθώα κι ανύποπτα,
σπλάχνα των σπλάχνων μας,
της ζωής ηλιαχτίδες;
Σε ποιου Νώε την Κιβωτό,
σε ποιας Βηθλεέμ το Σπήλαιο,
σε ποιας Ραχήλ την οιμωγή,
σε ποια εναγώνια αγρύπνια
της Αγίας Μητέρας;
Πού να σας κρύψουμε, αχ πού…
μικροί τρυφεροί μας βλαστοί,
εμείς οι έντρομες Μάνες
με τα χιλιοκαμένα χέρια;
Οι απόγονοι του Κάιν
οι αδελφοί του Ηρώδη,
με σπουδή και μανία ετοιμάζουν,
για σας, για την άνοιξη,
τη χαρά, την ειρήνη, τη Ζωή,
σατανικά καινούργια σύνεργα,
ολέθρου κι εξολοθρεμού.
Από τη συλλογή Συνέπεια (1982) της Χρυσάνθης της Ζιτσαίας
Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Χρυσάνθη Ζιτσαία
Αμείλικτο
Σε καρφώνω
κάτω από της ενοχής τη διαφάνεια
με τη σκληρή βροχή των ερωτηματικών
κι ούτε ένα δίχτυ αράχνης
να προστατεύει την αινιγματική
των καιρών σιωπή.
Η δυναστεία του Ναι και του Όχι
δεν αποδημεί με το χρόνο.
Δεν αμβλύνεται με τη μοιραία παραδοχή.
Τώρα που στένεψε ο κύκλος, ακούγονται
καθαρά όλοι οι ψίθυροι, ακόμα
κι από τις λέξεις που δεν ειπώθηκαν.
Μην επικαλείσαι την υπεράσπιση
των αδικαίωτων ιδανικών,
των άπιαστων οραμάτων,
της ανερμήνευτης προφητείας.
Όλα μπορεί να σε δικαιώνουν
μα ωστόσο μένεις πάντα μόνος
εκεί στην αλύτρωτη περιοχή,
των αμείλικτων απολογισμών,
με τ’ αμετακίνητα αγκωνάρια
του τι έπρεπε και τι δεν έπρεπε.
Από τη συλλογή Συνέπεια (1982) της Χρυσάνθης της Ζιτσαίας
Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Χρυσάνθη Ζιτσαία
Σύμπλεγμα ανάγλυφο
Σύμπλεγμα ανάγλυφο σε μάρμαρο
κοιμάσαι τώρα με τον έρωτα
στη μυστική της σιωπής παστάδα.
Έσπασε το φράγμα και πέρασες
με το φιλί το φλογερό του κεραυνού,
αίμα από κόκκινο γαρίφαλο,
σε χείλη διπλοσφραγισμένα.
Κοιμήσου και σου τραγουδώ.
Οι θύμησες πλανήθηκαν σε μακρινούς
ασφοδελούς λειμώνες κι ευώδιασαν
της ομορφιάς τη θλίψη.
Γαλήνια η νύχτα κι αγρυπνώ.
Φυλάω το φεγγαρόφωτο μην έρθει
στον πέτρινο κοιτώνα και ξυπνήσεις.
Κρατάω τ’ αστέρια πάνω από τη στέγη
μη λιώσουν τ’ αναμμένα τους κεριά,
στάλα τη στάλα καυτό δάκρυ,
πάνω στης πλάκας την καρδιά
κι η πονεμένη αμαρτωλή αγνότητα,
έτσι γυμνή και πάλλευκη λεκιάσει.
Από τη συλλογή Συνέπεια (1982) της Χρυσάνθης της Ζιτσαίας
Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Χρυσάνθη Ζιτσαία
Τραγουδώ
Τραγουδώ για να διώχνω την ομίχλη
από τ’ άγρυπνα βλέφαρα.
Για να μη χάνει η Αργώ μου
το δρόμο στο πέλαγο.
Τραγουδώ για να λιώνουν οι πάγοι
της γης και να ’ρχονται τα χελιδόνια
να χτίζουν μια φωλιά στη στέγη μου.
Τραγουδώ για ν’ ανάβει
ο φτωχός μου ο λόγος
και να τον αποθέτω ευλαβικά
—αναμμένο κερί—
στον ιερό Ναό του Ανθρώπου.
Από τη συλλογή Συνέπεια (1982) της Χρυσάνθης της Ζιτσαίας
Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Χρυσάνθη Ζιτσαία
Αηδόνια από τις Πλάτρες
[Ενότητα Της Κύπρου]
«Τ’ αηδόνια δε σ’ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες.»
Γ. Σεφέρης
Αηδόνια από τις Πλάτρες,
μην αφήνετε ούτε στιγμή
να κοιμηθούν οι ποιητές.
Στου θρύλου τη μαγεία σας,
μη κοιμηθεί κανένας,
τώρα που ληθαργεί και ξέχασε
τη μαχαιρωμένη τούτη ομορφιά,
ο Θεός της Δικαιοσύνης.
Από τη συλλογή Συνέπεια (1982) της Χρυσάνθης της Ζιτσαίας
Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Χρυσάνθη Ζιτσαία
Σχέδια σε χαρτί
Χάραξες τόσα σχέδια στο χαρτί
που τώρα δε γνωρίζεις τι σημαίνουν.
Αραβουργήματα σιβυλλικά ανερμήνευτα
γραμμές μαιανδρικές του αδιέξοδου
αποσιωπητικά των προεκτάσεων
θαυμαστικά δηλωτικά της έκστασης
κι ερωτηματικά του δέους.
Πόσοι σταυροί, σύμβολα προστατευτικά.
Ίσως και μαρτυρίου να ’ναι σφραγίδες.
Άνθη πολλά, λατρευτικά της ομορφιάς
ή της χαράς το εφήμερο σημάδι;
Λέξεις εδώ κι εκεί μοναχικές
σαν πέτρες λαξευτές κι αμετακίνητες.
Να ’ναι από δωρικές κολόνες σπόνδυλοι
ή λάβα απ’ την καρδιά κρυσταλλωμένη;
Θα προορίζονταν βέβαια για θεμέλιο
κάποιου ωραίου ιδανικού ναυαγισμένου.
Όλα ακρωτηριασμένα, σκόρπια,
εγκαταλειμμένα σε πεδίο μάχης.
… Κι έπειτα τ’ άγραφο λευκό χαρτί,
σαν χιονισμένη στέπα…
να σε χλευάζει, να σε προκαλεί,
για κάποια σχέδια μαχητικά, πολύτροπα
κι ας ξέρεις πως επάνω της
τίποτε δε βλασταίνει.
Από τη συλλογή Συνέπεια (1982) της Χρυσάνθης της Ζιτσαίας
Οι ποιητές της Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα (ανθολογία) / Χρυσάνθη Ζιτσαία
Βίκυ Παπαπροδρόμου: ό,τι πολύ αγάπησα (ποίηση, πεζογραφία & μουσική) 